رادیوآماتور کیست؟

به موجب مقررات موجود در كشور، رادیوآماتوری نوعی ارتباط رادیوئی است كه به منظور خودآموزی و تبادل اطلاعات علمی و عملی وبررسی‌های فنی ارتباطی، بین رادیوآماتورهای مجاز در دنیا، برقرار می‌گردد و رادیوآماتور كسی است كه بخاطر علاقه به فن ارتباطات رادیوئی و بدون هیچ گونه نظر انتفاعی وسیاسی، با دریافت پروانه رادیوآماتوری از وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات نسبت به انجام آزمایشات رادیوئی به‌منظور پیشبرد فن رادیو و الكترونیك اقدام می‌نماید .
به لحاظ بكارگیری امواج رادیوئی توسط رادیوآماتورها، تمامی كشورها مقرراتی وضع نموده‌اند تا آماتورهای آن كشور قبل از اقدام به ارتباط رادیوئی آزمون‌های فنی لازم را گذرانده باشند. هدف از برگزاری پیش زمینه‌های فنی كافی برای طراحی، ساخت، نگهداری و بكارگیری تجهیزات خود را در حد بالاتر از استاندارد بدست آورده باشد تا موجب حداقل ریسك ایجاد اختلال رادیوئی در سایر سرویس‌ها گردد.
همین آموزشها وآزمونهای فنی است كه رادیوآماتورها را تقریباً از تمامی بكارگیرندگان واقعی طیف فركانس متمایز می‌سازد و در نتیجه شاهد گروه كثیری از جمعیت جهان در مشاغل فعالیت‌های مختلف هستیم كه در كنار آن یك رادیوآماتور نیز محسوب می‌شوند، گروه‌های جوان دانشجویان و دانش‌آموزان، اساتید دانشگاه‌ها، متخصصین رشته‌های گوناگون، سیاستمداران و شاغلین حرفه‌های عمومی، بازنشستگان و از كارافتادگان و حتی معلولین را میتوان در زمره رادیوآماتورهای جهان یافت.
گاهی سطح مهارت علمی و فنی رادیوآماتورها موجب حیرت همگان می‌شود و از جمله میتوان به ساخت بیش از ۶۰ ماهواره رادیوآماتوری توسط رادیوآماتورهای جهان اشاره نمود كه تعدادی از آنها هم اكنون نیز در حال سرویس‌دهی به رادیوآماتورهای جهان می‌باشند.
رادیوآماتورها از طرق گوناگونی با یكدیگر ارتباط برقرار مینمایند.
این روشها عبارتند از:گفتگوی مستقیم، استفاده از علائم مورس، امواج تلویزیونی وارسال دیتا
▪ در گفتگوی مستقیم شكل كار هنگامی كه دریافت علائم رادیوئی خوب باشد، مانند مكالمات تلفن است با این تفاوت كه در هر لحظه فقط یك طرف قادر به صحبت كردن است و طرف مقابل شنونده میباشد. تعداد بسیاری از رادیوآماتورها در سراسر جهان به زبان انگلیسی گفتگو میكنند لیكن البته بسیاری زبانهای دیگر نیز در این روش بكار گرفته می‌شوند.
▪ در ارتباطات رادیوئی با استفاده از علائم مورس تجهیزات مورد نیاز ساده‌تر بوده و موثرترین روش در برقراری ارتباطات رادیوئی در شرایط ضعیف بودن علائم رادیوئی است. یكی از مزایای بكارگیری علائم مورس اینست كه در این روش علائم اختصاری استاندارد شده‌ای وجود دارد كه موجب میشود حتی اگر زبان مشتركی بین دو طرفه مكالمه وجود نداشته باشد آنها بتوانند با یكدیگر ارتباط برقرار نمایند.
▪ ارتباط از طریق تلویزیون یعنی ارسال تصاویر نیز روش دیگری است كه بعضاً مورد بهره‌برداری قرار میگیرد توضیح اینكه ارسال تصاویر تلویزیونی معمولاً در فواصل كوتاه انجام میشود. البته رادیوآماتورها روشی ایجاد كرده‌اند كه به "جاروب آهسته تصاویر تلویزیونی" معروف است و به آنان این توان را می‌دهد كه تصاویر مورد نظر خود را برای فواصل دور نیز ارسال نمایند كه البته كیفیت اینگونه تصاویر ضعیف و حركت تصویر بسیاركند است.
● تجهیزات موجود در یك ایستگاه رادیوآماتوری و نحوه برقراری ارتباط
ایستگاه‌های رادیوآماتوری شامل مجموعهای ثابت یا متحركی هستند از یك یا چند دستگاه فرستنده و گیرنده و اداوات جانبی مربوط به آن كه پس از صدور پروانه مربوطه با مسئولیت یك رادیوآماتور تاسیس می‌گردند و بمنظور آزمایش و كسب تجربه و برقراری ارتباط با سایر رادیوآماتورهای مجاز مورد استفاده قرارمی‌گیرند.
آنتن‌ها در انواع و اقسام آن، دستگاه‌های اندازه‌گیری فركانس‌های رادیوئی و قدرت تشعشع آنتن، منابع تغذیه الكتریكی، میكروفون، كلید مورس و گاهی اوقات رایانه را میتوان بعنوان بخشی از اداوات جانبی یك دستگاه رادیوآماتوری قلمداد كرد.
بخش عمده و گاهی تمامی تجهیزات موجود در یك ایستگاه رادیوآماتوری توسط رادیوآماتورها تهیه میشود و همین امر موجب میگردد كه طرحهای جدید و روشهای متنوعی توسط اینگونه افراد ابداع و اختراع شود كه بنوبه خود بهبود تكنیك‌های فنی و ایجاد فنآوری‌های جدیدی را به دنبال دارد.
هر ایستگاه رادیوآماتوری دارای یك علامت خطاب یا Call sign میباشد كه توسط سازمانهای مسئول در هر كشور به ایستگاه مربوطه تخصیص می‌یابد. Call sign تركیبی از حروف و اعداد است و پبشوند آن بیانگر كشور متبوع ایستگاه میباشد از این معرف برای شناسایی ایستگاه‌های رادیوآماتوری و تعیین كشور آنها استفاده می‌گردد و رادیوآماتور موظف است قبل و بعد از برقراری هر ارتباط رادیوآماتوری آنرا اعلام نماید.
معرف‌های ایستگاه‌های رادیوئی به ایران، با پیشنوندهای EP و EQ آغاز می‌گردد. به عنوان مثال معرف ایستگاه رادیوآماتوری وزارت پست و تلگراف و تلفن درتهران EP۳PTT می‌باشد و هیمن معرف برای ایستگاه مستق در شهر شیراز EP۴PTT تعیین شده است.
● ضوابط و قوانین ملی دریافت پروانه
رادیوآماتور برای برقراری ارتباط رادیوئی به تاسیس ایستگاه رادیوئی اقدام می‌نماید و ایستگاه رادیوآماتوری عبارت از مجموعه ثابت و متحركی است كه از یك یا چند دستگاه فرستنده و گیرنده فراهم شده و پس از صدور پروانه تاسیس ایستگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر پروانه تاسیس ایستگاه، رادیوآماتوری نسبت به دریافت گواهینامه رادیوآماتوری نیز اقدام می‌نماید و این گواهینامه، اجازه نامه‌ایست كه از طرف وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات به اشخاص حقیقی برای اشتغال به كارهای رادیوآماتوری داده می‌شود.
پس از دریافت گواهینامه رادیوآماتوری و پروانه تاسیس ایستگاه رادیوآماتوری با دریافت خطاب (Call Sign) مجاز به تاسیس ایستگاه و بهره‌برداری از دستگاه‌های فرستنده و گیرنده كه خود آنها را ساخته یا خریداری نموده است، می‌شود.
لازم به ذكر است علامت خطاب یا Call Sign مشخصه‌ای است كه قبل و در انتهای برقراری ارتباط رادیوآماتوری و به منظور معرفی ایستگاه اعلام می‌شود.
پروانه رادیوآماتوری درجه سه به كسانی داده میشود كه:
۱) دارای ۱۶ سال تمام سن باشند.
۲) در آزمون‌های كتبی مربوطه قبول شوند.
۳) صلاحیت اخلاقی و سیاسی آنان مورد تایید قرار گیرد.
دارندگان این پروانه می‌توانند در باندهای آماتوری ۷، ۱۴، ۲۱، ۲۸ مگاهرتز و VHF ار فرستنده تلگرافی با حداكثر قدرت متوسط ۳۰ وات استفاده نمایند.
برای دریافت پروانه رادیوآماتوری درجه ۲، رادیوآماتور بایستی حداقل ۶ ماه با پروانه مبتدی درجه ۳ كاركرده باشد و از عهده امتحانات مربوطه نیز برآید. دارندگان آن می‌توانند در كلیه باندهای آماتوری از فرستنده‌هایی با حداكثر قدرت ۱۰۰ وات استفاده نمایند.
پروانه رادیوآماتوری پیشرفته درجه ۱، به كسانی داده میشود كه علاوه بر دارا بودن شرایط دارندگان پروانه رادیوآماتوری درجه ۲، بتوانند از عهده امتحانات تكمیلی برآیند و مجاز به مخابره تلفنی و تلگرافی تله تایپ و ارسال تصویر SSTY در باندهای HF، حداكثر با قدرت ۲۰۰ وات و VHFبا حداكثر قدرت ۵۰ وات و UHF با حداكثر قدرت ۳۰ وات می‌باشند كه در شرایط خاص قدرتهای مذكور به تشخیص مدیریت فركانس و روابط بین‌الملل تا ۴۰۰ وات قابل افزایش است.

منبع : آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایستنا