فینال زودرس برای افست رول

نشریات ورزشی در كشور ما طرفداران زیادی دارد، شاید جوانی جمعیت یكی از دلایل آن باشد. درست است كه تعداد روزنامه‌خوان‌ها در ایران نسبت به بسیاری از كشورهای در حال توسعه، كم‌تر است، اما اگر تنها درباره روزنامه‌های ورزشی صحبت كنیم، این رقم اندكی بالاتر می‌‌رود. گرایش جوانان به روزنامه‌های ورزشی موجب تحول در قطع، نوع كاغذ و كیفیت چاپ روزنامه‌ها هم شده است.
●مطبوعات و چاپ افست
در فضای پر تب و تاب جام جهانی فوتبال، تنوع و نقش رسانه‌هایی چون تلویزیون، رادیو، روزنامه، اینترنت و ... به چشم می‌‌آید و به دنبال آن رقابت آن‌ها برای جلب توجه مخاطبان و نمایش برتری‌های هر كدام بر دیگری پررنگ‌تر می‌‌شود.
شاید تلویزیون با امكان پخش مستقیم مسابقات و ارایه نقد و بررسی همزمان بازی‌ها محكم‌ترین جایگاه را در میان دیگر ابزار داشته باشد، رادیو هم كه صدای جام جهانی است.
شاید در جام‌های جهانی چند دوره قبل علاقه‌مندان فوتبال، از جلوی تلویزیون تكان نمی‌‌خوردند. آنها هم كه اهل مطالعه و روزنامه بودند منتظر انتشار روزنامه‌ها و مجلات محدود ورزشی مثل كیهان ورزشی و دنیای ورزش و ... بودند، اما امروز با گسترش فراگیر رسانه‌ای مانند اینترنت در ایران، سیستم اطلاع‌رسانی و اخبار متحول شده است. انبوه سایت‌های خبری و خبرگزاری‌های داخلی و خارجی ورزشی و غیرورزشی و حتی سایت‌هایی كه ارتباطی به فوتبال ندارند، در كسری از ثانیه تحولات لحظه به لحظه جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان را در سراسر جهان مخابره می‌‌كنند. یعنی به نظر می‌‌رسد هر جا دسترسی به اینترنت باشد، اخبار آن‌لاین جام جهانی هم هست. با وجود همه این امكانات جورواجور رسانه‌ای، حتماً شما هم تعداد انبوه روزنامه‌ها و مجلات ورزشی را در این روزها دیده‌اید كه یا تعداد صفحات و قطع و قد و قواره‌شان به لطف جام جهانی فوتبال بزرگ‌تر شده یا این‌كه به مناسبت جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان، به‌ویژه‌نامه‌های رنگارنگ و متنوع تبدیل شده‌اند. كسی البته انتظار اخبار داغ جام جهانی را از مطبوعات ندارد، اما تحلیل‌ها و مقالات و عكس‌های جذاب فوتبال، علاقه‌مندان را به سوی مطبوعات می‌‌كشاند. حتی روزنامه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، سینمایی و ... هم طی جام جهانی روزهایی را به فوتبال اختصاص داده و تیتر و عكس صفحه اول را فوتبالی انتخاب می‌‌كنند.
در این میان برخی مطبوعات و مجلات و روزنامه‌ها با به‌كارگیری امكانات چاپی متفاوت، چاپ مطالب، عكس، افزایش تعداد صفحات و ارایه CD همراه مجله و ... به رقابت با یكدیگر پرداختند.برای سردرآوردن از موج فوتبال در مطبوعات، ابتدا به سراغ چند روزنامه و مجله تخصصی ورزشی و فوتبال می‌‌رویم و ویژگی انتشار و چاپ آن‌ها را بررسی می‌‌كنیم.
پنجمین ماه انتشار روزنامه گل با آغاز جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان مصادف شده است. قامت بلند این روزنامه روی كیوسك روزنامه‌فروشی در میان سایر روزنامه‌های ورزشی جلب توجه می‌‌كند و بعد وقتی روزنامه را ورق می‌‌زنیم كاغذ گلاسه Lwc آن و عكس‌های رنگی در اندازه بزرگ نظرمان را می‌‌گیرد. مجید كوهستانی سردبیر روزنامه گل پیش از صحبت در مورد ویژه‌نامه این روزنامه به مناسبت جام جهانی فوتبال، به معرفی روزنامه و مشخصات آن می‌‌پردازد: «می‌‌توانم بگویم روزنامه گل، اولین روزنامه ورزشی گلاسه تمام رنگی درایران است كه در قطع ۶۲*۴۳ سانتی‌متر منتشر می‌‌شود. سعی كرده‌ایم شرایط انتشار روزنامه را با روزنامه‌های ورزشی جهان تطابق دهیم. قطع معمول روزنامه‌ نیاز روزنامه‌های ورزشی یعنی داشتن تیتر و عكس‌های بزرگ را برآورده نمی‌‌سازد، از این رو قطع بزرگ را برای روزنامه برگزیدیم. از همان ابتدا برای چاپ و كاغذ روزنامه اهمیت ویژه‌ای قایل شدیم، روزنامه‌ گل ۱۶ صفحه دارد كه نیمی از آن بروی كاغذ كاهی خارجی و نیمی بر روی كاغذ گلاسه نازك و به صورت چهار رنگ به چاپ می‌‌رسد. با این‌كه قیمت تمام شده چاپ هر شماره روزنامه ۲۵۰ تومان است، قیمت روزنامه را ۲۰۰ تومان در نظر گرفته‌ایم. هدف ما تأمین هزینه از طریق آگهی است.
متأسفانه‌ برخی روزنامه‌ها در ایران به تك‌فروشی اعتقاد دارند، در حالی كه روزنامه‌های دنیا، بر روی آگهی‌ها حساب می‌‌كنند. تیراژ روزنامه‌ در روزهای معمولی كه بازی فوتبال نیست ۷۰-۶۰ هزار عدد است و در روزهای قبل و بعد از مسابقات فوتبال و پنج‌شنبه‌ها این تیراژ به ۱۵۰ هزار نسخه می‌‌رسد.
روزنامه گل در چاپخانه رسالت و رجانقشینه چاپ می‌‌شود، البته بیشتر در چاپخانه رسالت.»
كوهستانی در مورد ویژه‌نامه‌ای كه در رابطه با جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان منتشر كرده‌اند، می‌‌افزاید:‌ «ویژه‌نامه‌ای در حدود ۱۳۰ صفحه،‌ رنگی، بر روی كاغذ گلاسه و در قطع مجله منتشر كرده‌ایم. جمع‌آوری و تولید مطالب ویژه‌نامه حدود یك ماه زمان برده كه علاوه بر كارهای روزنامه‌ بوده است. شاید بتوان گفت معادل ۳ برابر حجم یك هفته كاری روزنامه بود. ویژه‌نامه از یكسری مطالب شامل جدول كامل بازی‌های فوتبال، مطالب تحلیلی، ترجمه و تاریخچه و معرفی تیم‌ها و پوستر ستارگان دنیای فوتبال و ... تشكیل شده است. برای آگهی‌هایی كه قرار بود در ویژه‌نامه به چاپ برسد تعرفه‌ جداگانه‌ای تعریف كردیم. چون ویژه‌نامه به نسبت روزنامه، مدت زمان بیشتری نزد خواننده نگه‌داری می‌‌شود. قبلاً ویژه‌نامه‌های عید و بازی استقلال و پیروزی هم داشته‌ایم كه در چاپخانه رسالت به چاپ رسیدند، اما این دوره برای آزمودن امكانات چاپخانه رجانقشینه در چاپ مجله در تیراژ بالا، با مسؤولان چاپ رجانقشینه رایزنی‌هایی داشتیم. قیمت ویژه‌نامه را هم ۱۰۰۰ تومان درنظر گرفته‌ایم و برای چاپ اول تیراژ ۷۰ هزار نسخه پیش‌بینی كرده‌ایم.»
كوهستانی كه برای تهیه خبر از مسابقات جام جهانی به آلمان سفر می‌‌كند به نكته دیگری اشاره می‌‌كند: «برخی از دوستان و همكاران به ظاهر و قطع روزنامه و كاغذ آن خرده می‌‌گیرند و آن را كاری شیك می‌‌دانند. اما به‌طور قطع مطالب و اخبار و تحلیل‌های روزنامه بیشترین تأثیر را در جذب مخاطب داشته است.»
روزنامه ورزشی بین‌المللی ۹۰ هم چهار سال است كه هر روز با ۱۲ صفحه مطلب بر روی كیوسك روزنامه‌فروشی‌ها جای می‌‌گیرد. صفحه اول و آخر این روزنامه رنگی و كاغذ آن هم كاغذ روزنامه است و در چاپخانه چاپ و نشر تهران چاپ می‌‌شود.
اما روزنامه بین‌المللی نود برای ویژه‌نامه جام جهانی ۲۰۰۶، تدابیر چاپی دیگری اندیشیده است. كاغذ گلاسه LWC و چاپ رنگی و ... به این ویژه‌نامه رنگ و بوی دیگری بخشیده است. ازطرفی مزدك میرزایی با همكاری عادل فردوسی‌پور ـ مجریان و گزارشگران فوتبال در تلویزیون ـ سردبیری ویژه‌نامه جام جهانی روزنامه نود را بر عهده داشته‌اند. علاوه بر مطالب و معرفی تیم‌های حاضر در جام جهانی ویژه‌نامه، عكس‌های پوستر مانند رونالدینیو، زیدان، پیرو، رونالدو، گونزالس، بكهام، علی كریمی، زندی، نیكبخت و ... كه هر كدام یك صفحه از مجله را به خود اختصاص داده‌اند، برای علاقه‌مندان می‌‌تواند جذاب باشد.
محمد سررشته‌داری سردبیر روزنامه نود، پس از معرفی روزنامه و ویژه‌نامه از مسایل فی‌مابین روزنامه‌ و چاپخانه‌ می‌‌گوید: «روزنامه با تیراژ ۳۷ هزار عدد هر روز منتشر می‌‌شود. تولید ویژه‌نامه هم حداقل دو هفته زمان نیاز داشت كه در كنار تولید مطالب روزنامه صورت گرفت.»
یكی از مواردی كه در خصوص چاپ با آن مواجه هستیم، این است كه چارچوب تعریف شده‌ای برای كار چاپخانه‌هایی كه روزنامه چاپ می‌‌كنند، تعریف نشده است و تعداد روزنامه‌ها از تعداد چاپخانه‌هایی كه توانایی چاپ روزنامه دارند، بیشتر شده است. در نتیجه از نظر زمانبندی با مشكل مواجه می‌‌شویم، زیرا هر روزنامه‌ای كه زودتر به چاپخانه برسد، زودتر هم چاپ می‌‌شود. اعلام برنامه مشخص و منظم، كارها را بهتر به پیش می‌‌برد.»
روزنامه بین‌المللی خبر ورزشی با تیراژ ۱۵۰ هزار عدد كه در امارات هم توزیع می‌‌شود، علاوه بر انتشار روزنامه‌ای ۱۲ صفحه‌ای هر ماه مجله‌ای تحت عنوان خبر ورزشی ماه ارایه می‌‌دهد. این نشریه شماره خردادماه خود را به جام جهانی ۲۰۰۶ اختصاص داده، كه همراه با یك CD كه روی آن آرم‌ جام جهانی و خبر ورزشی چاپ شده در یك بسته‌بندی سلفونی ارایه شده است.
حجت‌الله جیرودی دبیر اجرایی روزنامه خبر ورزشی و مدیر چاپخانه گل‌ها می‌‌گوید:‌ «ویژه‌نامه مثل روزنامه بر روی كاغذ روزنامه است با جلد گلاسه كه یووی می‌‌خورد. ابتدا تیراژ ۶۰ هزار نسخه را در نظر گرفتیم، اما پیش‌بینی می‌‌كنیم به صد هزار عدد هم برسد. CD ویژه جام جهانی هم در مؤسسه فاینال به روش سیلك اسكرین به چاپ رسیده است.با توجه به این‌كه مسؤولیت چاپخانه گل‌ها را نیز بر عهده دارم، به‌طور مستقیم بر چاپ روزنامه و ویژه‌نامه‌ها نظارت دارم. دو دستگاه روتاتیو (هرمس و مونوگراف) سه دستگاه ملخی آداست و دو دستگاه صحافی مولرمارتینی به روزنامه خبر ورزشی و چند هفته‌‌نامه از جمله بشیر، واریش، صنعت نفت و ... خدمات چاپ ارایه می‌‌دهد.
(از آنجایی كه دستگاه‌های ما رول هستند، جلد ویژه‌نامه در چاپ كیانقش به چاپ رسیده است.)، به‌طور كلی این روزها حدود ۲۰ درصد ‌كار و سفارش در چاپ گل‌ها افزایش یافته است.
روزنامه‌های البرز ورزشی، كیهان ورزشی و ... یا به تعداد صفحات روزنامه افزودند یا ویژه‌نامه جداگانه‌ای منتشر كردند و چند صفحه‌ای از مجله یا روزنامه را كه به عكس‌های پوستری اختصاص داشته بر روی كاغذ گلاسه چاپ كرده‌اند.
روزنامه‌های غیرورزشی پرتیراژ هم (مثل همشهری و شرق و اطلاعات و ...) برای روزهای جام جهانی اخبار روزانه یا ویژه‌نامه‌هایی تولید كرده‌اند كه طبیعی است حجم كارهای چاپی‌شان را افزایش می‌‌دهد.
روزنامه همشهری پیش از شروع بازی‌های جام جهانی ویژه‌نامه‌ای ۳۲ صفحه‌ای و رنگی در اندازه‌ روزنامه همشهری منتشر و توزیع كرد. تیراژ آن هم به اندازه‌‌ای است كه در طول روزهای جام جهانی همچنان فروش آن ادامه دارد. علاوه بر این ویژه‌نامه ۶۸ صفحه‌ای رنگی دیگری در قطع و اندازه همشهری ماه به عنوان ضمیمه روزنامه شنبه ۲۰ خردادماه منتشر كرد. همچنین شماره‌های اخیر همشهری جوان و دوچرخه هم رنگ و بوی ورزش فوتبال و جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان را دارد.
از معاون مدیر امور فنی روزنامه همشهری در مورد حجم سفارشات چاپی روزنامه همشهری در این روزها می‌‌پرسیم؟ حق‌شناس می‌‌گوید: «تیراژ ویژه‌نامه ۳۲ صفحه‌ای نصف تیراژ روزنامه همشهری است و ضمیمه هم كه به اندازه تیراژ روزنامه است.
۳۶ صفحه ضمیمه دوچرخه هم كه مربوط به كودكان و نوجوانان است. در اصل می‌‌توان گفت سه ویژه‌نامه مربوط به فوتبال جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان از سوی روزنامه همشهری منتشر شده است. ویژه‌نامه دوچرخه در چاپخانه افست و بقیه در ایرانچاپ به چاپ رسید. حدود ۴-۳ روز صرف چاپ این ویژه‌نامه‌ها شد. به خصوص تعطیلات نیمه خرداد فرصت خوبی را برای عدم تداخل چاپ ویژه‌نامه‌ها با چاپ روزنامه فراهم آورد. كیفیت چاپ‌ها هم راضی‌كننده است و به‌طور كلی به اندازه انتشار یك روز روزنامه، حجم كار چاپ افزوده شد.»
روزنامه شرق هم همزمان با آغاز باز‌ی‌های جام جهانی هفته‌نامه جمعه ۱۹ خرداد را به جام جهانی آلمان اختصاص داده بود و با ارایه دیدی انتقادی طرح جلد را به صحنه‌ای از فوتبال اختصاص داده بود كه بازیكنان آن لباس رزم بر تن داشتند! هر روز هم چهار صفحه ورزشی روزنامه به اخبار، تحلیل مسابقات و جام جهانی می‌‌پردازد ولی این اقدامات، تعداد صفحات روزنامه را افزایش نداده است.
دیگر روزنامه‌ها هم هر كدام با افزایش تعداد صفحات یا تغییر در مطالب به جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان توجه داشتند.
●سری هم به چاپخانه‌ها بزنیم
چاپ بنیاد رسالت یكی از چاپخانه‌هایی است كه بخش اندكی از زمان و امكاناتش را به چاپ ویژه‌نامه‌های مربوط به جام جهانی فوتبال اختصاص داده است. شهاب قاسمی‌پناه مدیر داخلی چاپ بنیاد رسالت در این مورد می‌‌گوید: «وضعیت كاری چاپخانه‌ها به نوعی تحت‌الشعاع جام جهانی قرار گرفته است. علاوه بر مجلاتی كه به‌طور معمول در این‌جا به چاپ می‌‌رسد، مثل خانواده سبز، ‌خانواده شاد و ... كه این روزها چند صفحه‌ای را به ورزش فوتبال اختصاص داده‌اند، ویژه‌نامه‌ روزنامه نود هم در چاپ بنیاد رسالت به چاپ رسید. این ویژه‌نامه بر روی كاغذهای گلاسه نازك LWC و با دستگاه‌های رول مجهز به خشك‌كن، چاپ شده است. چون دستگاه چاپ شیت نداریم، جلد این ویژه‌نامه در چاپخانه تحریر چاپ شد و دوباره به این‌جا منتقل شد تا مجله صحافی شود. مسؤول سفارش روزنامه نود بر روی كیفیت چاپ، خیلی تأكید داشت.
علاوه بر این روزنامه گل هم همیشه این‌جا چاپ می‌‌شود، اما برای چاپ ویژه‌نامه سردبیر این روزنامه اظهار داشت برای محك زدن توانایی چاپخانه‌ای دیگر قصد دارد مجله را به آن‌جا سفارش بدهد. برای چاپ ویژه‌نامه البرز ورزشی هم با بنیاد رسالت صحبت كردند. اما امكان چاپ و صحافی قطع سلطانی این ویژه‌نامه یعنی ۲۵*۳۵ در این چاپخانه به زمان زیادی نیاز داشت و از آنجایی كه می‌‌خواستند سفارش را زود تحویل بگیرند به چاپخانه دیگری سفارش دادند. با این حال شاید این ماه كه به استقبال جام جهانی می‌رویم حدود سه درصد نسبت به سفارشات معمول به حجم سفارشات چاپخانه افزوده شد.»
چاپ رجا نقشینه هم در میان چاپ مجلاتی مانند خانواده سبز، روزهای زندگی، صبح زندگی وجاده سبز و روزنامه‌كارگزاران و هفته‌نامه سلامت، ارتباط و ... در این روزها پذیرای چاپ دو ویژه‌نامه مربوط به جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان هم بوده است.
صادق دارابی یكی از مدیران اجرایی چاپ رجا نقشینه با اشاره به مشخصات این ویژه‌نامه‌ها می‌‌گوید: «روزنامه گل، چاپ ویژه‌نامه‌ای ۱۳۲ صفحه‌ای بر روی كاغذهای LWC سفارش داد كه به روش ته‌چسب صحافی و در تیراژ ۳۵ هزار عدد تحویل داده شد. از آنجایی كه كاغذ LWC حدود ۲ برابر گران‌تر از كاغذ معمولی است، ناظر فنی این روزنامه در مورد چاپ و كیفیت خوب آن حساسیت ویژه‌ای داشت و هرروز بر پروسه چاپ نظارت داشت و اگر ایرادی بود گوشزد می‌‌كرد. علاوه بر این روزنامه گل چاپ یك ویژه‌نامه تبلیغاتی در قطع روزنامه‌اش را برای توزیع در استان فارس سفارش داد.
این ویژه‌نامه علاوه بر دارا بودن مطالبی در مورد جام جهانی ۲۰۰۶، بیشتر یك آگهی‌نامه محسوب می‌‌شد كه به تعداد ۶۰ هزار عدد بر روی كاغذ گلاسه LWC، ۴۸ گرمی، ۸۶ سانتی‌متر و چهار رنگ ‌در ابعاد ۵/۳۱ *۴۱ سانتی‌متر به چاپ رسید. بر روی جلد قیمت نخورده بود، گویا قرار است رایگان در استان فارس توزیع شود.
روزنامه البرر ورزشی هم ویژه‌نامه‌ای ۸۶ صفحه‌ای مخصوص جام جهانی و در تیراژ ۲۰ هزار عدد منتشر كرده كه در چاپ رجانقشینه و بر روی كاغذ روزنامه به چاپ رسیده است. تیراژ این سفارش‌ها برای ماشین‌ رول مناسب بود. چون اگر تیراژ كار كمتر از ۱۵ هزار عدد باشد، ضایعات كار چاپ و مقدار باطله افزایش پیدا می‌‌كند.
به تازگی روزنامه اعتماد هم برای چاپ ویژه‌نامه‌ای با ما تماس گرفته‌اند از مشخصات كار اطلاعاتی به ما نداده‌اند، فقط می‌‌خواستند از زمان‌بندی كارها مطلع شوند.
در مجموع سفارشات مرتبط با جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان ۱۰-۵ درصد در تیراژ و زمان كار چاپخانه تأثیر گذاشته است.»دارابی در ادامه امكانات چاپ رجا نقشینه را دستگاه‌های هیت‌ست رول چهار رنگ، برای چاپ مجله، ماشین‌های ورقی برای چاپ جلد و سفارشات فانتزی و تبلیغاتی و دستگاه ملخی GTO و دو دستگاه صحافی عنوان می‌‌كند و یادآور می‌‌شود كه عملیات پیش‌از‌چاپ ویژه‌نامه‌های البرز و گل ـ‌ به جز جلد گل ـ در چاپ رجا نقشینه صورت پذیرفته است.

منبع : مجله صنعت چاپ