پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا
آذربایجان شرقی مجموعه از از زیبائی ها
استان آذربایجان شرقی به مركزیت شهر تاریخی تبریز، با وسعتی برابر ۹/۴۶۹۲۹ كیلومتر در شمال غرب ایران قرار دارد. این استان از شمال (رود ارس) با كشورهای آذربایجان، ارمنستان و نخجوان ۲۳۵ كیلومتر مرز مشترك داشته و از غرب و جنوب غربی به استان آذربایجان غربی و از جنوب شرقی به استان زنجان و از شرق به استان اردبیل محدود شده، و بلندترین نطقه آن قله سهند با ۳۷۲۲ متر ارتفاع از سطح دریا در ۵۰ كیلومتری جنوب تبریز قرار دارد. این استان آب و هوای سرد و خشك كوهستانی دارد. جمعیت استان طبق سرشماری سال ۱۳۷۵ برابر ۳۲۲۵۵۴۰ نفر است. زبان تركی زبان اصلی مردم آذربایجان و زبان نوشتاری فارسی است. مردم آذربایجان شرقی مسلمان شیعه مذهب بوده و از اقلیتهای مذهبی ارامنه مسیحی نیز در این استان زندگی میكنند. این استان دارای ۱۹ شهرستان (آذرشهر، اسكو، اهر، بستانآباد، بناب، تبریز، جلفا، چاراویماق، سراب، شبستر، عجبشیر، كلیبر، مراغه، مرند، ملكان، میانه، هریس، هشترود، ورزقان) و ۵۳ شهر، ۴۱ بخش، ۱۳۹ دهستان و ۳۱۷ آبادی است.
●تاریخ
قوم ماد پس از مهاجرت، در غرب ایران در محلی كه امروز به آذربایجان معروف است ساكن شده و دولت ماد را تشكیل دادند. دولت ماد پس از اینكه چندین بار از طرف آشوریان مورد حمله واقع شد، سرانجام با اتحاد قبایل، دولت آشور را برانداخت. آذربایجان همواره از مهمترین و قویترین ایالتهای ایران بوده است (اخیراً در حفاریهای جنب مسجد كبود تبریز در عمق ۶ متری آثاری از اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد كشف شده است.) آتشكده آذرگشتسب یكی از مراكز نگهداری آتش جاویدان در آذربایجان واقع شده است. برخی معتقدند نام آذربایجان برگرفته از واژه آذرگشتسب نام آتشكده مقدس شهر شیز یا تخت سلیمان بود. برخی دیگر اعتقاد دارند از آتورپاتگان و از ریشههای آتروپاتن، آتروپات، آذرپات به معنی پاسدار آتش است. در دورههای بعد از اسلام نیز شهرهای مراغه، تبریز و اردبیل همواره از مراكز عمده سیاسی- اقتصادی بودهاند. در اوایل قرن سوم هجری سردار معروف آذری به نام بابك خرمدین برای رهایی از دست عمال دستگاه خلافت بغداد مدتها مبارزه كرد. در اواسط قرن هفتم هجری مغولان به ایران حمله كرده و مراغه را به پایتختی انتخاب كردند. در این زمان قلمرو شاهنشاهی بزرگ هلاكوخان از خراسان تا شام امتداد داشت. در زمان هلاكوخان مغول در مراغه اولین رصدخانه علمی جهان توسط خواجه نصیرالدین طوسی بنیان گذاشته شد و سپس پایتخت به تبریز منتقل گردید. در زمان غازان خان شهر تبریز از نظر تجاری به رشد بیسابقهای نایل آمده، و به یكی از شهرهای بزرگ و معروف جهان تبدیل شد. در همین زمان بازار تبریز نیز به ثروت و شهرت فراوانی رسید. شهرك دانشگاهی ربع رشیدی توسط رشیدالدین فضلاله، مسجد علیشاه توسط تاجالدین علیشاه، مظفریه جهان شاه (مسجد كبود) و مجموعه حسن پادشاه نیز توسط تركمانان قرهقویونلو و آققویونلو بنیان نهاده شد. در دوره صفویه تا زمان سلطنت شاه طهماسب و پیش از انتقال پایتخت به قزوین، تبریز همچنان مركزیت ایران را داشت. مسجد صاحبآباد و مجموعه سید حمزه از یادگارهای آن دوران است. در اواخر حكومت زندیه زلزله وحشتناكی تمام تبریز را درهم كوبید و سپس جنگهای ده ساله ایران و روس در زمان فتحعلیشاه قاجار و جداشدن بخشی عظیم از كشور عزیزمان با عقد قراردادهای تركمنچای و گلستان خاطرات تلخی از خود برجای گذاشت؛ اما انقلاب مشروطیت ایران در یكصد سال قبل به رهبری دلاورانی چون ستارخان و باقرخان از تبریز افتخار آفرین است.
●میراث فرهنگی
تاریخ ساخت مسجد جامع تبریز به درستی معلوم نیست. از دوره سلجوقیان- ایلخانان مغول آثار معماری و گچبری و از دوره صفویه فرمان و سنگ نوشتههای مرمرین شاه طهماسب و شاه سلطان حسین در داخل و سردر مسجد باقیمانده است. بعد از زلزله سال ۱۱۹۳ مسجد مجدداً توسط حسینقلی خان دنبلی بازسازی شده است. مسجد حجهالاسلام در غرب مسجد جامع و در سال ۱۲۳۵ ه. ق توسط ملامحمد ممقانی ساخته شده است. این بنا دارای ۵۴ گنبد آجری و ۴۰ ستون سنگی است. مسجد جامع مرند طبق كتیبه گچبری مزین به آیات قرآنی به خط كوفی و ثلث در سال ۷۳۱ ه. ق در زمان ابوسعید بهادرخان بازسازی و در سال ۷۴۰ ه. ق توسعه یافته است. محراب زیبای این بنا عمل استاد نظام بندگیر تبریزی میباشد. ساخت بنای مسجد سنگی تَرك در ۲۳ كیلومتری میانه، با توجه به شیوه معماری و حجاریهای آن به دوره ایلخانان نسبت داده میشود. بنا به كتیبههای سنگی در سال ۱۲۸۲ (دوره ناصرالدین شاه) بازسازی شده است. این مسجد دارای شالوده سنگی، یك محراب اصلی و سه محراب كوچكتر در طرفین محراب اصلی است.
مرتفعترین بنای تاریخی تبریز مسجد علیشاه جیلانی (گیلانی) است كه ما بین سالهای ۷۱۶- ۷۲۴ ه. ق با كوشش تاجالدین علیشاه وزیر مرتفع ترین بنای تاریخی تبریز مسجد علیشاه جیلانی (گیلانی) است که مابین سالهای ۷۱۶-۷۲۴ ه.ق با کوشش تاج الدین علیشاه وزیر اولجایتو و ابوسعید بهادرخان ساخته شده و از زیباترین و رفیع ترین بناهای زمان خود بوده است
اولجایتو و ابوسعید بهادرخان ساخته شده و از زیباترین و رفیعترین بناهای زمان خود بوده است. در دوران قاجار بناهای مجاور آن مانند زاویه و مدرسه به انبار غلات و مهمات تبدیل شده پس از كشیدن حصاری بدور آن به عنوان ارگ مورد استفاده قرار گرفت. این ارگ در انقلاب مشروطه بدست انقلابیون افتاد. در زمان پهلوی محوطه آن به بوستان تبدیل شد. مسجد كبود تبریز در زمان سلطنت سلطان جهانشاه قرهقویونلو به سال ۸۷۰ ه. ق ساخته شد و از نظر انواع كاشیكاری و خطوط نسخ، كوفی، ثلث در قالب طرحهای اسلیمی و معرقهای بسیار شاخص در نوع خود بینظیر بوده و به علت رنگ آبی كاشیكاریها به مسجد كبود شهرت یافته است. در زلزله سال ۱۱۹۳ ه. ق گنبدهای این بنای معظم نیز فرو ریخت و اكنون به همت سازمان میراث فرهنگی و استاد كاران ورزیده حفاظت و مرمت شده است. مسجد مهرآباد بناب در سال ۹۵۱ ه. ق در زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی ساخته شد. این بنا دارای ۲۰ ستون چوبی با سر ستونهای مقرنس كاری و زیرستونهای سنگی است. سقف چوبی و سر ستونهای دارای طرحها و نقاشی و كتیبههای قرآنی بوده كه این شیوه معماری بعدها در بنای چهل ستون و عالیقاپوی اصفهان استفاده شده است.
اگر بخواهیم بزرگترین بنای مسقف جهان را نام ببریم حتماً باید نام مجموعه بازار تبریز را به خاطر آوریم. این بازار به دلیل قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم از اهمیت و رونقی بس شگرف برخوردار بود. بازار تبریز از دهها راسته، تیمچه و سرا تشكیل شده است از مهمترین راستهها میتوان به راسته امیر، راسته بازار، سراجان، شیشهگرخانه، كفاشان، دلالهزن، كلاهدوزان، مسگران حلاجان، یمنی دوزان، حرمخانه و از تیمچهها به: امیر، مظفریه، حاج كاظم، میرزا شفیع، حاج صفرعلی، شعربافان … و از سراها نیز میتوان به امیر، شاهزاده لر، آلمانی لر، گرجیلر … اشاره نمود. این مجموعه گرانبها نیز از زلزله هولناك ۱۱۹۳ ه. ق جان سالم به در نبرد. اما بازسازی آن یكسال بعد آغاز شد. در این مجموعه انواع آجركاری و كاربندی را به ویژه در تیمچهها میتوان یافت. بقعه عونبن علی بر فراز كوه سرخاب واقع در شمال شهر تبریز بنا شده است. اصل بنا متعلق به دوره ایلخانان میباشد كه در دورههای صفویه و قاجاریه بازسازی شده است. برخی معتقدند این بقعه مزار فرزندان حضرت علی (ع) میباشد. مسجد قدمگاه كه در جنوب آذرشهر قرار دارد و مانند غاری در دل كوه كنده شده است در دورههای قدیمتر (قبل از اسلام) به عنوان معبد مهری استفاده میشده است. این معبد در قرون ۶-۸ ه. ق به عنوان تكیه عرفا و دراویش و سپس به عنوان مسجد مورد استفاده قرار میگرفت. ارتفاع سقف غار بیش از ۱۰ متر و دارای روزنی در سقف میباشد. مقبرهالشعرا تبریز از قدیم محل دفن و گورستان شعرای نامی تبریز چون: خاقانی شیروانی، قطران تبریزی، انوری و مشاهیری چون: شیخ محمد خیابانی، ثقهالاسلام و… بوده است. همچنین مدفن استاد شهریار شاعر نامی آذربایجان كه شهرت جهانی دارد در این بنای عظیم میباشد.
كلیسای سنتاستپانوس در ۱۶ كیلومتری غرب جلفا و در منطقه كوهستانی بسیار زیبا و سرسبز ساخته شده است. این مجموعه دارای كلیسا، برج ناقوس، دیر، قنات، باغات و اصطبل میباشد. اجاق حضرت دانیال در این كلیسا است. این مجموعه متعلق به دوره ایلخانان مغول است كه در دوره صفویه بازسازی شده است.
مدرسه اكبریه تبریز در سال ۱۳۶۶ ه. ق در جوار مسجد صاحبآباد با همت میرزا علیاكبرخان ساخته شد. در این مدرسه طلاب شیخیه علوم دینی فرا میگرفتند. قسمتی از این بنا در سال ۱۳۴۵ برای ادامه خیابان دارائی شمالی توسط شهرداری وقت تخریب شد و بعد بقیه بنا رو به ویرانی گذاشت. این مسجد از سال ۱۳۶۷ به همت سازمان میراث فرهنگی مرمت و احیا شده است.
قلعه ضحاك در شرق شهر هشترود به طول ۱۰ كیلومتر و عرض ۳-۲ كیلومتر واقع بین رودخانههای آیدوغ میش و قرنقو از هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره اسلامی مورد استفاده بوده است. اما بیشتر آثار باقی مانده فعلی متعلق به دورههای اشكانی و ساسانی است. همچنین چهار طاقی معظم به جای مانده نیز مربوط به دوره اشكانی میباشد. قلعه بابك در نزدیكی شهر كلیبر و در یك منطقه كوهستانی- جنگلی بر فراز صخرهای مرتفع كه فقط یك راه مالرو دارد در ارتفاع ۲۶۰۰ متری سطح دریا قرار دارد. این قلعه در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم ه. ق توسط بابك خرمدین از قهرمانان استقلال طلب آذربایجان بنا شده است. این بنا به دلیل ویژگیهای معماری و غیرقابل نفوذ بودن قلعه در قرون بعد هم مورد استفاده قرار گرفته است. عمارت شهرداری تبریز (برج ساعت) در سال ۱۳۱۳ ش در محله قدیمی نوبر به شكل عقابی در حال پرواز با سنگ و آجر و سیمان توسط معماران ایرانی در سه طبقه به عنوان ساختمان شهرداری تبریز ساخته شد. نمای بیرونی ساختمان سنگی و برج ساعت آن از شاخصههای اصلی ساختمان میباشد. باغ ائل گلی و ساختمان آن از نمونه باغات مشهور آذربایجان بوده و استخر زیبا و ساختمان وسط آن در دوره قاجاریه بازسازی و ساماندهی شده است. ساختمان وسط دریاچه در سالهای اول انقلاب اسلامی آتش گرفت، ولی اكنون بنای دیگری با همان معماری و شیوه ساخته شده است. برج مدور مراغه دارای سردابه و طبقه فوقانی با سردر مزین به كتیبه كاشیكاری در سال ۵۳۶ ه. ق ساخته شده است.●كلیبر، زیبا و باشكوه
شهرستان كلیبر در شمال غرب ایران و شمال آذربایجان شرقی واقع شده است. كلیبر از شمال به رودخانه ارس و جمهوری آذربایجان، از غرب به شهرستان جلفا، از جنوب و جنوب شرقی به اهر و از شرق به استان اردبیل محدود است. مساحت شهرستان كلیبر در حدود ۳۶۳۰ كیلومتر مربع شهرستان کلیبر از نظر آبهای معدنی نیز غنی است که آب گرم "متعلق" و "یئل سوئی" از جمله آبهای معدنی شفابخش منطقه هستند
و در ۵۲ دقیقه و ۳۸ درجه عرض جغرافیایی و ۲ دقیقه و ۴۷ درجه طول جغرافیایی واقع شده است. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ۱۲۵۰ متر میباشد. براساس سرشماری سال ۱۳۷۵ جمعیت این شهرستان ۹۲۲۶۰ نفر بوده كه از این تعداد ۷۹۳۹ نفر در شهر كلیبر و بقیه در سایر مناطق ساكن میباشند.
شهرستان كلیبر دارای سه بخش مركزی، خداآفرین و آبش احمد و ۱۱ دهستان و ۴۵۵ روستا میباشد. شغل اصلی مردم این منطقه باغداری، كشاورزی، دادوستد و صنایع دستی است. محصولات عمده آن گردو، ذغال اخته، گیلاس. انجیر، انار، پنبه و گندم میباشد. از صنایع دستی این منطقه میتوان به گلیمبافی، جاجیمبافی و ورنی بافی اشاره كرد.
شهرستان كلیبر دارای آب و هوای معتدل كوهستانی بوده و سراسر منطقه را جنگلهای زیبا و مراتع سرسبز پوشانده و محل مناسبی برای ییلاق عشایر است.
یكی از ویژگیهای برتر كلیبر اختصاص بیش از ۷۲۰۰۰ هكتار از اراضی این منطقه حفاظت شده است كه این محدوده در ردیف ذخیرهگاههای زیست كره محسوب میشود.
تنوع گونههای گیاهی و حیات وحش به دلیل وجود آب و هوای مناسب یكی دیگر از ویژگیهای كلیبر به شمار میآید. حیواناتی چون مرال، كبك، قرقاول، دراج، كبك چیل، بلدرچین، خرس، كل، بز، پلنگ و گونه منحصر به فرد سیاه خروس و انواع پرندگان شكاری جلوهای زیبا و خیرهكننده از حیات وحش را در كلیبر به نمایش گذاشته است.
از ارتفاعات مهم منطقه میتوان به كوههای دلولو، كفتارعلی، قلعه، سنگرداشی و هشتادسر اشاره كرد.
كلیبر علاوه بر زیباییهای بیبدیل دارای آثار و ابنیه تاریخی و باستانی متعددی است، كه از مهمترین آنها میتوان: قلعه بابك، قلعه پیغام، قلعه آوارسین، پل خدا آفرین، قلعه فرخی، عمارت تومانیانس، ساختمان آینالو، مسجد كلاسور، گورستان اسكولو، مسجد جامع كلیبر، كلیسای وینق، كلیسای ناپشته، گورستان ارامنه، بقعه شیخ جابر بن انصاری، مقبره مغول، بقعه شاه حیدر، مقبره شیخ صالح، بقعه برج خان باغی، بقعه شاه قاسم، برج هشت ضلعی غارلوجه، قلعه كندی، قلعه یوزبند و قلعه سلسایل را نام برد. شهرستان كلیبر از نظر آبهای معدنی نیز غنی است كه آبگرم «متعلق» و «یئلسوئی» از جمله آبهای معدنی شفابخش منطقه هستند.
●اسكو، طبیعت دلانگیز
شهرستان اسكو در ۲۵ كیلومتری جنوب غربی شهر تبریز واقع شده است. این شهرستان در دامنه شمال غرب كوه سهند از شمال به شهرستان تبریز، از جنوب به شهرستانهای مراغه و آذرشهر، از شرق به بستانآباد و از غرب به شهرستان شبستر محدود میشود.
شهر اسكو با مساحت ۱۶۴۸ كیلومتر مربع با ارتفاع ۱۵۷۰ متر از سطح دریا و در طول جغرافیایی ۶/۴۶ و عرض جغرافیایی ۵۵/۳۷ قرار گرفته است و با تهران ۲۱ دقیقه و ۱۲ ثانیه اختلاف ساعت دارد.
از جمله شهرهای زیبا و سرسبز و خرم و با طراوت اقمار سهند كه از آب برف و بارانش آباد شده است باید از اسكو نام برد. این شهر از قدیمیترین و آبادترین و از نظر فرهنگی از شهرهای بسیار فعال آذربایجان شرقی به شمار میرود.
عمده محصولات و تولیدات این شهرستان عبارتند از: صنایع دستی خصوصاً فرش دستباف و ابریشمی روستای اسفنجان، چاپ باتیك (كلافهای) گردو بادام، قیسی، عسل و گل محمدی و…
از جالبترین و دل انگیزترین مناطق دیدنی آذربایجان شرقی كه هرگز مناظر و چشمانداز آن در فصل بهار زیبا و برگریزان پاییز، در تابستان گرم و زمستان پر برف از خاطرهها فراموش نمیشود دره اسكوچائی روستاهای آباد بخصوص روستای تاریخی و توریستی كندوان است.
از دیگر نقاط بسیار دیدنی این شهرستان میتوان از دو روستای گنبرف و عنصرود (آستاری) نام برد كه با وجود گلهای سرخ محمدی و با طبیعتی بسیار سرسبز و خرم به عنوان كعبه آمال عاشقان طبیعت به شمار میرود.
ناگفته نماند كه وجود سواحل بسیار زیبا و فرحبخش دریاچه ارومیه كه در جزیره اسلامی بخش ایلخچی این شهرستان واقع گردیده، محل مناسبی برای گردشگران و سیاحتگران جهت تفریح و استراحت همواره مد نظر بوده و هست.
اسكو علاوه بر زیباییهای بیبدیل دارای آثار و ابنیه تاریخی و باستانی متعددی است كه از مهمترین آنها میتوان به مسجد جامع سبزه میدان، امامزادهای منسوب به اولاد حضرت امام جعفر صادق، بقعه سلطان حسامالدین فرقد از سپهسالاران معروف اسلام واقع در قله سلطان داغی، مقبره پیر حیدر، مرزالله بندهسی، درخت چنار محله بازار و… نام برد.
شهرستان اسكو از نظر آبهای معدنی نیز غنی است كه از جمله آنها میتوان به آبهای معدنی كندوان و آقبلاغ عنصرود اشاره نمود كه با كمترین درصد سنگینی، بسیارا گوارا و موثر برای امراض كلیوی است.
●اهر، عطر گلهای وحشی
شهرستا اهر سرزمین وسیعی است كه از شمال به رود ارس، از مشرق به مشكینشهر و دشت مغان از جنوب به تبریز و از مغرب به مرند و جلفا و علمدار محدود میشود. اهر در ۴۵ درجه و ۵۴ دقیقه تا ۴۷ درجه و ۲۹ دقیقه طول شرقی و ۳۸ درجه و ۶ دقیقه تا ۳۹ درجه و ۲۹ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است. مركز شهرستان اهر، شهر تاریخی و آباد اهر است كه از شهرهای قدیمی آذربایجان شرقی به شمار میرود.
كوههای عمده ارسباران در امتداد شرقی و غربی كشیده شدهاند كه دارای قلل مرتفع و برفگیر و درههای عمیق و پرآب آبش احمد و آب معدنی مشكغبر، به منطقه ویژگی خاصی بخشیده است.
معدن مس سونگون كه در كوههای قرهداغ اهر وجود دارد، از مهمترین معدنهای كشور به شمار میرود كه علاوه بر مس، كانههای سرب و روی نیز در تشكیلات این معدن یافت میشود.
شهر اهر دارای جاذبههای مختلفی است كه از جمله بقعه و زیارتگاه شیخ شهابالدین اهری و بازار اهر كه در عین قدیمی بودن دارای تزئیناتی است كه در كمتر بازاری دیده میشود. از آثار دیگر تاریخی شهر اهر میتوان به مسجد جامع اهر اشاره نمود.
پارك جنگلی فتدقلو، سد ستارخان، نشانكوه، پیر سقا، سامبران، دیزمار كه با گلهای وحشی و گونههای متفاوت با عطرهای دلانگیز مناطق گردشگری بكر و منحصر به فردی را به وجود آوردهاند.
وجود هنرمندان زبردست منطقه در رشتههای فرش و گبه این شهرستان را زبانزد عام و خاص نموده است.
●بستان آباد، استوار همچون سهند
بستانآباد یكی از شهرستانهای مهم استان آذربایجان شرقی در مسیر ترانزیتی تبربز- تهرانچهار دریاچه و تالاب قوریگول، آلیترگول، گولوگول و كوچگولی در شهر بستانآباد واقع شده است كه تالاب قوریگول از اهمیت خاص جهانی برخوردار میباشد. همچنین چشمه آبگرم بستانآباد كه برای امراض مختلف خاصیت شفا بخش دارد
و تبریز- سراب – اردبیل واقع شده است. از نظر جغرافیایی بین ۴۶ درحه و ۳۰ دقیقه و ۴۷ درجه و ۱۴ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۸ درجه و ۴ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است. از نظر آب و هوایی به دلیل قرار گرفتن در دامنه كوه سهند در زمستان سرد و پر برف و دوره یخبندان آن طولانی و در تابستان معتدل و مطبوع است. وجود ارتفاعات مهم از جمله كوه سهند به ارتفاع ۳۷۷۲ متر، سبزهداغ ۳۶۰۵ و دروانه داغ ۲۹۵۴ متر و رودخانههایی همچون ارجان چای، سعیدآباد، چینی بلاغ موجب پدید آمدن مناظر زیبای طبیعی و بكری شدهاند.
چهار دریاچه و تالاب قوریگول، آلیترگول، گولوگول و كوچگولی در شهر بستانآباد واقع شده است كه تالاب قوریگول از اهمیت خاص جهانی برخوردار میباشد. همچنین چشمه آبگرم بستانآباد كه برای امراض مختلف خاصیت شفا بخش دارد.
از جاذبههای گردشگری بستانآباد میتوان به عمارت نایبالسلطنه، نادر تپهسی (تپه نادر)، تپه طاقونه، مقبره خسته قاسم، كوههای حیدر بابا (زادگاه استاد شهریار)، پیست اسكی سهند و… نام برد.
●جلفا، زیبا و جاری همچون ارس
شهرستان جلفا به صورت نوار باریكی در مرز شمالی استان با جمهوری خودمختار نخجوان و ارمنستان در كناره رودخانه ارس در ۳۸ دقیقه و ۴۵ درجه طول شرقی و ۵۶ دقیقه و ۳۸ درجه عرض شمالی قرار دارد. این شهرستان از شمال به شهرستان كلیبر، از غرب به پلدشت (آذربایجان غربی) و از جنوب به شهرستان مرند محدود میشود. جلفا در لغت به معنای بافنده است.
در قدیم این منطقه یكی از مراكز مهم پرورش كرم ابریشم بوده است. با توجه به سابقه فرهنگی این شهرستان و به لحاظ اقتصادی و وجود گمرك، منطقه آزاد اقتصادی، بازارچههای مرزی، راهآهن، از ویژگیهای خاصی برخوردار است. یكی دیگر از استعدادهای منطقه وجود منظر زیبای حاشیه رودخانه ارس، مناظر طبیعی و زیبای آسیاب خرابه و كلیسای سنتاستپانوس میباشد.
از جاذبههای گردشگری جلفا میتوان به حمام تاریخی كردشت و جلفا، قلعههای معروف عباسمیرزا، برج تاریخی دوزال، كلیسای چوپان، پارك طبیعی كنتال، منظره طبیعی و دیدنی آسیاب خرابه، جنگلهای موجود در شرق شهرستان منظره دیدنی كنارههای ارس و دهها مورد دیگر كه نظر هر رهگذری را به خود جلب میكند.
●مرند، شمالیترین منطقه ایران
شهرستان مرند در شمال غربی آذربایجان شرقی و در شمالیترین منطقه ایران واقع شده است. مرند در ۴۵ درجه و ۱۵ دقیقه تا ۴۵ درجه و ۵۰ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۷ دقیقه تا ۳۸ درجه و ۵۶ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است. تاریخ شهر مرند به چند قرن قبل از میلاد مسیح میرسد.
وجود باغات سرسبز میوه از جمله سیب، انگور و زردآلو كه برگه زردآلوی مرند زبانزد عام و خاص است.
فرش مرند از معروفیت خاصی برخوردار است و از دیگر صنایع دستی آن میتوان به گلیم، جاجیم، سبدبافی و حصیربافی اشاره نمود.
از آثار تاریخی و جاذبههای گردشگری مرند میتوان محراب مسجد جامع مرند و بازار مرند را نام برد.
تفرجگاه پیام این دره سرسبز در دامنههای كوهستان بلند و پربرف میشو از طریق جاده مرند تبریز حدود یك فرسخ با مرند فاصله داشته و در گوشه و كنار این منطقه زیبا و خوش آب و هوا تعداد زیادی چشمهسار سرد و گوارا جاری است كه در فصل بهار و تابستان مناظر بدیعی را به وجود میآورد.
پیست اسكی پیام كه از پیستهای معروف كشور میباشد نیز در این منطقه واقع شده است.
از دیگر جاذبههای تاریخی و طبیعی این شهرستان میتوان به امامزاده حسن، قاعه سنسارود، كاروانسرای عباسی و باغ امینی زنوز نام برد.
●مراغه، با مردمی خونگرم و مهماننواز
مراغه از شهرهای قدیمی آذربایجان شرقی است كه در جنوب كوه سهند و جنوب شرقی دریاچهبطلمیوس یونانی دریاچه ارومیه را به جهت واقع شدن در كنار مراغه مارگیانه خوانده است و مارك آنتوان در سال ۳۶ قبل از میلاد از این مكان به نام فرائهتا، یاد كرده است
ارومیه در فاصله ۱۳۰ كیلومتری شهر تبریز در سر راه خط آهن تهران- تبریز قرار دارد.
به نوشته دیاكونف در حدود سال ۷۱۵ ق. م ناحیه كنونی مراغه جزو سرزمین دولت ماننا بوده و ایالت ائیشوش نامیده میشد.
پارهای از مورخین نام قدیمی مراغه را مراوا یا ماراوا نوشته و به همین جهت آن را جایگاه ماد به حساب آوردهاند. بطلمیوس یونانی دریاچه ارومیه را به جهت واقع شدن در كنار مراغه مارگیانه خوانده است و مارك آنتوان در سال ۳۶ قبل از میلاد از این مكان به نام فرائهتا، یاد كرده است.
در سال ۶۲۸ ه. ق شهر مراغه به تصرف سپاه مغول درآمد و در سال ۶۵۶ ه. ق به عنوان پایتخت هلاكوخان برگزیده شد.
در این دوره خواجهنصیرالدین طوسی رصدخانه معروف خود را تاسیس كرد و دوران عظمت مراغه آغاز گردید. شهر مراغه هم اینك در هسته مركزی خود بافت قدیمی ارزشمندی را داراست.
مراغه به لحاظ موقعیت جغرافیایی و تاریخی و برخورداری از امكاناتی مانند فرودگاه، قطار، محلهای اقامت، صنایع دستی و سنتی و واحدهای صنعتی و تولیدی و آثار و بناهای تاریخی و فرهنگی فراوان و باغات گسترده و مناظر طبیعی بینظیر و مردمانی خونگرم و مهماننواز با جاذبههای وسیع گردشگری دارای شهرت جهانی بوده و سالانه مورد بازدید هزاران تن از گردشگران داخلی و خارجی قرار میگیرد و امروزه یكی از قطبهای گردشگری كشور به حساب میآید.
راضیه جویباری
منبع : مسافران
همچنین مشاهده کنید