زندگی هدیه کنید

سازمان انتقال خون ایران از سال ۱۳۵۳ و با هدف تهیه و توزیع خون و فرآورده های سالم و انجام امور آموزشی، پژوهشی و كاربردی در زمینه انتقال خون به طور رسمی آغاز به كار كرد.
مهمترین هدف انتقال خون در ایران تأمین خون و فرآورده های سالم آن است و از آنجا كه اهداكنندگان خون مهمترین ركن دستیابی به این مهم هستند، نیاز به بالا رفتن سطح آگاهی افراد و همچنین ترغیب آنها برای اهدای خون، ضروری به نظر می رسد از این رو ۲۴ خرداد ماه مصادف با ۱۴ ژوئن را روز جهانی اهدا كنندگان خون نام نهاده اند كه از اهداف اصلی آن می توان به افزایش سطح آگاهی عمومی مردم، نسبت به نیاز به خون و اهمیت اهداكنندگان داوطلب، اشاعه شیوه های سالم زندگی برای سلامتی اهداكنندگان و بیماران دریافت كننده خون و حذف استفاده از خون اهداكنندگان دریافت كننده پول در سراسر جهان، می توان اشاره كرد. براساس تصمیم اتخاذ شده از سوی چهار ارگان جهانی حامی اهدای خون (سازمان بهداشت جهانی WHO، جامعه بین المللی انتقال خون ISBT اتحادیه بین المللی سازمان اهداكنندگان خون وفدراسیون صلیب سرخ و جمعیت هلال احمر)، رویكرد اصلی روز جهانی اهداكنندگان در سال جاری (۲۰۰۶) ایجاد تعهد است، كه این تعهد شامل ترغیب افراد سالم به اهدای داوطلبانه و مستمر خون، بدون دریافت وجه می باشد.
●انتقال خون چیست؟
انتقال خون در پزشكی جنبه حیاتی دارد و در موارد خاص توسط پزشك معالج تجویز می شود. خون به اجزاء متفاوتی قابل تجزیه است كه هم به شكل كامل و هم به شكل فرآورده های منشعب از آن قابل استفاده است.اجزاء مختلف خون عبارتند از: گلبو ل های قرمز (برای كم خونی ها یا خونریزی ها)، پلاكت ها (برای بیماریهای خونریزی دهنده) و پلاسما (برای تأمین پروتئین های خون).
●چرا نیاز به خون شما وجود دارد؟
خون انسان هیچ جانشینی ندارد و نمی توان آن را به طور مصنوعی تهیه كرد و انسان تنها منبع خون برای همنوعان خود است (البته دانشمندان در حال تحقیق برای تهیه خون مصنوعی هستند). با صنعتی شدن زندگی و افزایش شمار قربانیان تصادف و مبتلایان به انواع بیماریهای نیازمند دریافت خون و از سوی دیگر وجود پیشرفتهای علمی كه موجب ارائه درمانهای جدید می شود، بیش از هر زمان دیگری نیاز به خون را در جوامع مختلف آشكار می كند.
گرچه میزان نیاز به خون در طول سال، چندان تفاوتی نمی كند، اما ذخیره خون در طول ماهها یا فصول خاص فرق می كند. مثلا در تابستان كه مدارس تعطیل است، مراجعه كنندگان برای اهدای خون كمتر است در حالی كه درخواست خون از طرف بیمارستانها و سایر مراكز درمانی تفاوتی نمی كند.
●فواید اهدای خون چیست؟
مهمترین اثر اهدای خون، نجات زندگی انسانها و آگاهی از سلامت جسمانی است.دكتر حسن ابوالقاسمی – رئیس سازمان انتقال خون – در این رابطه می گوید: تحقیقات نشان داده اهدای مكرر خون به میزان زیادی فرد را در برابر ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی محافظت می كند، همچنین اهدای خون نه تنها برای افراد سالم زیانی ندارد، بلكه موجب جلوگیری از ابتلای آنها به بیماریها نیز می شود، ضمن اینكه سیستم خون سازی بدن به گونه ای است كه با افزایش جریان خون در بدن، طی مدت كوتاهی این مقدار خون اهدا شده را جایگزین می كند. در جریان اهدای خون این پایش ها صورت می گیرد: ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن، نوع گروه خونی و تشخیص كم خونی در صورت وجود داشتن.
●چه كسانی می توانند خون اهدا كنند؟
برخی از شرایط لازم كه اهداكنندگان خون باید دارا باشند عبارتند از:
۱ - از نظر جسمی و روحی شرایط مناسبی داشته باشند.
۲ – حداقل سن ۱۷ سال و حداكثر ۶۰ سال (افرادی كه سابقه اهدای خون دارند تا سن ۶۵ سالگی هم مجاز به اهدای خون هستند).
۳ – وزن بالاتر از ۵۰ كیلوگرم باشد (حداقل وزن).
۴ – از اهدای خون قبلی حداقل ۸ هفته گذشته باشد (مشروط بر اینكه تعداد دفعات اهدا در طول یك سال از ۴ بار تجاوز نكند)
۵ – مبتلا به كم خونی و بیماریهای قابل انتقال از طریق خون نباشند.
همچنین در صورت وجود موارد زیر در فرد اهداكننده، حتما پزشك انتقال خون باید در جریان امر قرار بگیرد:
مصرف برخی داروها، آلرژی های مهم مانند آسم، تب یونجه و... ، فشار خون بالا ، دیابت، بیماریهای قلبی، ریوی، كلیوی و كبدی ، سابقه تزریق خون و فرآورده های آن ،خالكوبی و حجامت ،سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی، سابقه صرع یا تشنج ، سابقه تماس جنسی مشكوك، سابقه جراحی در شش ماه اخیر، دوران حاملگی و شیردهی.
●چه كسانی سالمترین اهداكنندگان خون هستند؟
▪اهداكنندگان داوطلب: پولی در ازای اهدای خون دریافت نمی نمایند و به طور منظم خون اهدا می كنند، سالم ترین اهداكنندگان هستند.
اهداكنندگان فامیلی یا جایگزین: فقط در زمانی كه خون آنها مورد نیاز یكی از اعضای خانواده یا آشنایان باشد، خون اهدا می كنند. ثابت شده است كه خون این افراد به سلامت گروه اول نیست زیرا ممكن است در شرایطی كه برای اهدای خون مناسب نیستند، تحت فشار قرار گرفته و خون اهدا نمایند.
▪اهداكنندگان پولی: افرادی كه برای دریافت پول، خون اهدا می كنند. آنها معمولاً بیش از آن كه توسط كمك به افراد دیگر ترغیب شوند، به واسطه آنچه دریافت می كنند، تشویق می شوند. این افراد ممكن است با اهدای خون، بیش از دفعات توصیه شده به سلامت خویش آسیب بزنند.
گروه اهداكنندگان مستمر و منظم: اهداكنندگانی هستند كه نیاز به خون سالم را كه از حیاتی ترین نیازهای جوامع بشری است به خوبی درك كرده و از انگیزه بالایی جهت اهدای خون برخوردار هستند. این افراد پس از اولین نوبت اهدای خون (و تایید سالم بودن خونشان با معاینه و آزمایش) توسط پرسنل كار آزموده سازمان انتقال خون و تمایل شخص داوطلب انتخاب و كارت بسیج اهداكنندگان برای آنها صادر می شود تا طبق جداول زمان بندی شده در كارت عضویت اقدام به اهدای خون نمایند.
●قبل از اهدای خون چه كارهایی باید انجام داد؟
اهدای خون تجربه لذت بخشی است؛ پس باید به خاطر داشته باشید: قبل از اهدای خون یك غذای مناسب بخورید و میزان آب بیشتری نسبت به روزهای گذشته بنوشید. اگر ممكن است از مصرف آسپرین به مدت ۴۸ ساعت قبل از اهدا خون خودداری كنید.نام و مقدار داروهای مصرفی خود را به یاد داشته باشید. خوردن اكثر دارو ها مانع از اهدای خون نمی شود اما مصرف برخی از داروها ممكن است مانعی به شمار آید.
گاهی اوقات دلایل متعددی برای معافیت از اهدای خون وجود دارد. برخی از علل باعث معافیت دائم اهداكننده می شوند، اما اغلب معافیت ها دارای علل موقت و كوتاه مدت مانند سرماخوردگی و گلودرد . اهداكنندگان دارای معافیت موقت و كوتاه مدت بعد از بهبودی كامل، واجد شرایط برای اهدا خون می شوند و می توانند اقدام به اهدای خون نمایند. همان طور كه ذكر شد برخی از افراد نباید تحت هیچ شرایطی خون اهدا نمایند این افراد عبارتند از:
۱ - افرادی كه سابقه ابتلا به زردی بعد از ۱۰ سالگی دارند.
۲ – افرادی كه قبلا آزمایشات هپاتیت C، B و ایدز (HCVAB و HIVAB) با پاسخ مثبت داشته اند.
۳ – افرادی كه مواد مخدر تزریقی استفاده كرده یا می كنند (حتی برای یك بار)
۴ – افرادی كه رابطه جنسی نامطمئن دارند.
۵ – افرادی كه فاكتورهای انعقادی تغلیظ شده دریافت می كنند.
●در اینجا سؤالی كه مطرح می شود این است كه آیا اهدای خون ایمن است؟
در واقع سازمان انتقال خون در ایران كلیه اهداكنندگان را مورد بررسی قرار می دهد تا ایمنی اهداكنندگان و دریافت كنندگان تأمین شود.به خاطر داشته باشید كه از شما فقط در زمانی خون گرفته می شود كه شما سالم باشید، در ضمن اهدای خون بسیار بی خطر بوده و تعداد بسیار كمی از اهداكنندگان ممكن است پس از اهدای خون احساس ناراحتی كنند.
گاهی، برخی افراد پس از اهدای خون بی حال می شوند. اگر چنین مواردی رخ دهد، می بایست به میزان كافی استراحت كرد. به خاطر داشته باشید كه هیچ گاه به دلیل ترس از درد سوزن خون گیری، از خون دادن امتناع نكنید زیرا با وجود مهارت كارشناسان خونگیری، سوزش مختصری در آن محل حس خواهید كرد.و اگر نگران شرایط بهداشتی هستید به دلیل استریل كردن محل خونگیری و استفاده از وسایل یكبار مصرف، امكان آلودگی و انتقال بیماریهای ویروسی وجود ندارد.در پایان باز هم بر اهمیت اهدای خون تاكید می كنیم و یادآور می شویم اهدای خون نه تنها برای جامعه و بیماران مفید است، بلكه موجبات آگاهی از وضعیت سلامتی افراد را نیز فراهم می كند.

صدف كوهكن

منبع : روزنامه همشهری