پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

کلم


کلم
در كتب طب سنتی و به عربی « كرنب » ، «قنبیط»، بقلهٔ الانصار نام برده می شود. به فرانسوی Chou و به انگلیسی Cabbaga گفته می شود گیاهی است از خانواده Cruciferae نام علمی آن Brassica oleracea می باشد.
دارای واریته های متنوعی است كه كاشته می شود ازآن جمله كلم برگ ، كلم بروكسل ، گل كلم ، كلم پیچ ، كلم قمری ، و كلم شلغمی معروفترین آنها می باشند.
● مشخصات
كلم گیاهی است یكساله و دو ساله . برگهای آن پهن ناصاف موج دار سبز و سفید . برخی واریته های آن ساقه دار ولی تعدادی بدون ساقه و پر برگ می باشد. میوه آن به صورت خورجین ، دراز باریك از دو سر نوك تیز كه دانه های آن در آن قرار گرفته است.
● تركیبات شیمیایی
از نظر تركیبات شیمیایی كلم دارای مواد معدنی و ویتامینهای زیاد است . برگهای خام آن در هر یك صد گرم دارای ۲۳۳ میلی گرم پتاسیم ، ۱۳۰ واحد بین المللی ویتامین A و ۴۷ میلی گرم ویتامین C می باشد و در هر یك صد گرم برگهای پخته آن با آب كم ، ۱۶۰ – ۱۵۰ میلی گرم پتاسیم ، ۱۲۰ واحد بین المللی ویتامین A و ۲۳ میلی گرم ویتامین C است. در هر یك صد گرم كلم نوع بروكولی خام مواد زیر وجود دارد : آب ۸۹ گرم ، پروتئین ۶/۳ گرم، چربی ۳/۰ گرم ، هیدراتهای كربن ۴/۴ گرم ، كلسیم ۱۰۳ میلی گرم ، فسفر ۷۸ میلی گرم ، آهن ۱/۱ میلی گرم ، سدیم ۱۵ میلی گرم ، پتاسیم ۳۸۲ میلی گرم ، ویتامین A ۲۵۰۰ واحد بین المللی ، تیامین ۱/۰ میلی گرم ،رایبو فلاوین ۲۳/۰ میلی گرم ، نیاسین ۹/۰ میلی گرم و ویتامین C ۱۱۳ میلی گرم .
در هر یك صد گم كلم از نوع كلم بروكسل خام مواد زیر وجود دارد : آب ۸۵ گرم ، پروتئین ۹/۴ گرم ، چربی ۴/۰ گرم ، هیدراتهای كربن ۷/۶ گرم ، كلسیم ۳۶ میلی گرم ، فسفر ۸۰ میلی گرم ، آهن ۵۰/۱ میلی گرم ، سدیم ۱۴ میلیگرم ، پتاسیم ۳۹۰ میلی گرم ، ویتامین A ۵۵۰ واحد بین المللی ، تیامین ۱/۰ میلی گرم ، رایبو فلاوین ۱۶/۰ میلیگرم ، نیاسین ۹/۰ میلی گرم و ویتامین C ۱۰۲ میلی گرم . در هر یك صد گرم گل كلم خام مواد زیر موجود است.:
آب ۹۱ گرم ، پروتئین ۷/۲ گرم ، چربی ۲/۰ گرم ، هیدراتهای كربن ( نشاسته و قند ) ۴ گرم ، كلسیم ۲۵ میلی گرم ، فسفر ۵۶ میلی گرم ، آهن ۱/۱ میلی گرم ، سدیم ۱۳ میلی گرم ، پتاسیم ۲۹۵ میلی گرم ، ویتامین A ۶۰ واحد بین المللی ، تیامین ۱۱/۰ میلی گرم ، رایبو فلاوین ۱۰/۰ میلی گرم ، نیاسین ۷/۰ میلی گرم و ویتامین C۷۸ میلی گرم .
‌● خواص – كاربرد
از نظر خواص در كتب و مدارك منتشره در طب سنتی علمی هند آمده است كه كلم برگهایش كمی تلخ مقوی معده و مقوی قلب است و ضماد آن برای روماتیسم و نقرس مفید است .تخم آن را مدر و ملین و مقوی معده و ضد كرم می دانند و از آن به عنوان داروی ضد كمی ویتامین C استفاده می شود . حكمای طب سنتی كرنب یا كلم را از نظر طبیعت گرم خشك می دانند و انواع پرورشی آن را مركب القوی و معتقدند كه ریشه آن مرطوبتر از برگ آن است و نوع وحشی ان گرمتر و خشكتر از نوع پرورشی آن می باشد. در مورد خواص آن معتقدند كه اعتدال دهنده و ملین است و اگر آن را بپزند و آب اول را بریزند بیشتر ملین است.
از نظر مواد مغذی ضعیف است . خوردن دم كرده برگ و تخم آن مسكن سردرد است و برای افزایش دید چشم مفید می باشد. پخته آن قابض است و ارتعاش را از بین می برد و خواب آور و مقوی چشم و بینایی می باشد . ریختن چند قطره از عصاره ان در بینی برای پاك كردن و باز كردن دماغ خوب است و خواب آور می باشد . خوردن پخته برگ آن و آب دم كرده آن برای رفع سرفه مزمن و برونشیت حاد نافع است و اگر تا چند روز در حدود ۳۰ گرم از دم كرده آن خورده شود برای صاف كردن آواز و رفع گرفتگی صدا و درد طحال مید است .
غرغره دم كرده آن یا عصاره آن یا پخته ان با روغن كنجد برای دیفتری مفید است . كلم پخته نفاخ و بطئی الهضم است . خوردن برگ تازه آن با سركه برای ورم طحال مفید است. خوردن آب دم كرده آن مدر است و ترشح ادرار و حیض را زیاد می كند وخوردن تخم آن محرك نیروی جنسی است و اگر با ترمس خورده شود كرم روده را می كشد . خوردن خاكستر ریشه آن سنگ مثانه وكلیه را خرد می كند و خوردن عصاره آن با ایرسا و نطرون مسهل می باشد . اگر با خاكستر ریشه آن و ارد شیلم شیاف كننده قاعده آور است وجنین را می كشد و سقط می كند . در مصر تخم كلم از اجزای اصلی تریاقهای ضد سم می باشد. ماد برگ كلم كه نرم كوبیده شده وبا ارد جو ضماد تهیه شود برای تحلیل ورمهای گرم و سرد و بلغمی وبرای سرخك و مخملك و سرطان و با سركه برای لكه های پوست و جرب و با سفیده تخم مرغ برای سوختگگی اتش و جرب مجروح و متقرحو با سركه و شنبلیله برای زخمهای عمیق و جلو گیی از توسعه انها مفید است . ضماد برگ آن برای رعشه نافع است و اگر با آرد شنبلیله و سركه درست شود برای دردهای مفاصل ونقرس و ریختن دم كرده آن روی عضو برای دردهای مفاصل نافع است .
● واریته ها و ارقام معروف كلم
▪ گل كلم كه به انگلیس Caulinower گفته می شود. در این نوع كلم قسمت مورد مصرف غذایی آن معمولا گل آذین آن است كه به شكل غده گوشتی سفید اسفنجی سفت یا سبز دانه دانه در می آید .
▪ كلم برگ با ساقه نسبتا ضخیم كه به انگلیسی Kale و Collard گفته می شود
▪ كلم بروكسل به انگلیسی Brussels sprouts گفته می شود در این نوع كلم قسمت مورد مصرف غذایی آن معمولا جوانه های متورمی است كه در اطراف ساقه گیاه زیر چتر برگها می زند و به شكل غده های گوشتی سبز سفت در ابعاد فندق و یا به شكل تكمه درمی آید و آن را كلم تكمه ای نیز می گویند.
▪ كلم شلغمی : در این گیاه قسمت قابل مصرف ریشه متورم آن است كه در ابعاد شبیه شلغم می باشد ریشه این گیاه وقتی كه پخته شد در عین حال طعم شلغم و كلم را تو‎أما‎ دارا می باشد و دو نوع است . نوع اول ریشه آن به رنگ سفید است كه همان كلم شلغمی است كه مصرف خوراك انسان دارد . نوع دوم دارای ریشه برنگ زرد مایل به قرمز است كه در كتب طب سنتی ( شوندر) گفته می شود.
▪ كلم قمری : كهرد طب سنتی « ققققنبیط » امدهاست در این گیاه قسمت پایین ساقه كلم متورم شده وبهشكل غده ای سبز رنگ خارج از خاك در امده مصرفمی شود
▪ كلم برگ پیچ كه بدون ساقه است.
▪ كلم برگ با برگهای سبز و شل و بدون ساقه
منبع : موسسه اطلاع‌رسانی طعام اسرار


همچنین مشاهده کنید