کدو

به فارسی « كدو » و در كتب طب سنتی با نامهای عربی آن « ثرع » و گیاه آن « یقطین » نامبرده می شود به فرانسوی انواع آن با نامهای Courge «كدو» و Courgette « كدو سبز خورشی » و Potiron « كدو تنبل » و Citrouille « كدو حلوایی و مربایی » و Gourde « كدو قلیایی یا صراحی » كه بیشتر مصرف تزیینی دارد و پس از خالی كردن آن مانند كوزه استفاده می شود .
● مشخصات
كدو گیاهی است یكساله علفی كه میوه آن بسته به نوع كدو در بعضی انواع جوان و نارس و سبز مصرف میشود مانند كدوی سبز خورشی و در برخی انواع میوه كاملا رسیده آن مصرف میشود . برگهای ان قلبی ، پهن با دمبرگ بلند پوشیده از كرك زبر . گیاهی است خزنده گلهای آن زرد رنگ به صورت گل ماده و گل نر روی یك پایه قرار دارد ، ریشه آن باریك و بلند و كمی شیرین و سكر آور است . كدوهای سبز مسمایی گوشت آن مصرف می شود و سایر انواع كدوها بیشتر برای مصرف تخم ان در طب سنتی مورد توجه است. در مورد كدوهای شیرین ، گوشت و تخم آن مصرف می شود و كدوهای زینتی از خود كدو استفاده می شود .
انواعی از كدوهای زینتی هستند كه وزن آنها به ۵۰- ۴۰ كیلو گرم می رسد و در هندوستان داخل آنها را خالی كرده و مانند تاپوهای بزرگ برای نگهداری غلات به كار می برند. كدو در اغلب مناطق كشور كاشته می شود. تكثیر كدو با كاشت تخم ان در مناطق معتدله در اویل بهار انجام میگیرد برای داشتن بو ته های قوی حفره هایی به عرض ۵۰ سانتی متر و عمق ۳۰ سانتی متر كنده و داخل آن را با خاك كود پر می كنند و روی آن را با خاك می پوشانند و آبیاری می كند فاصله بین بوته ها در مورد كدوهای كوچك ۱×۱ متر ودر مورد كدوهای درشت ۲×۲ متر می باشد.
● خواص – كاربرد
از تخم كدو در حدود ۱۰ درصد روغن تخم كدو گرفته می شود كه در طب سنتی وسیعی دارد تخم كو ضد كرم است و بخصوص برای رفع كرم كدو به كار می رود ، به علاوه مدر و مقوی است . روغن تخم كدو برای تقویت اعصاب مفید است. از گوشت میوه كدو به صورت ضماد برای سوختگی ها و ورمها و جوشو كورك استفاده می شود. كدو از نظر طبیعت طبق نظر حكمای طب سنتی سرد و تر است و از نظر خواص معتقدند كه خنك كننده و مرطوب كننده است . انسداد مجاری را باز میكند و مدر است و ملین و برای رفع یرقان مفید است و در مورد تبها یگرم نافع می باشد . خوردن پخته آن از نظر مواد غذایی ضعیف است و خیلی سریع الهضم می باشد. و برای اشخاص گرم مزاج و صفراوی غذای مناسیبی است .
خون ساز است و خون صالح تولید می كند. اگر كدو را با به و یا آب غوره و یا آب انار و یا سركه در روغن بادام و یا زیتون بپزند خون ساز است. و برای اشخاص گرم مزاج و صفراوی و تبهای گرم بسیار شفا بخش است و لی برای اشخاصی كه معتاد به فولنج می باشند ممضر است . زیرا كدو ایجاد قولنج مینماید ( فولنج نوعی دل درد است كه در روده ها وسایر آلات داخل شكم پدید آید ) اگر چند قطره ازآب كدو را خام با شیر انسان مخلوط و در گوش و بین ی بریزند برای سر درد گرم و سرسام و هذیان و جنون و ورم های گرم بی خوابی مفید است و ضماد ساییده كدو به پیشانی اطفال برای ورم گرم پیشانی و سر و سردرد گرم و رفع خشكی دماغ و بی خوابی نافع است . و اگر ضماد ان را به چشم گذارند برای رفع ورم گرم چشم خوب است و اگز سر را با آب كدو بشویند وقطره آن را در بینی ریزندو یا از آن بخورند برای تسكین سر درد گرم و خواب آوردن مفیداست. و غرغره و مضمضه آب كدو برای درد حلق و درد دندان گرم مفید است و اگر قطره ای از آن را در گوش بریزند برای رفع درد گوش نافع است .
خصوصا اگر با روغن گل سرخ مخلوط باشد .اگر آب كدوی پخته را با تمر هندی و شكر بخورند برای تسكین حرارت دماغ و درد سرگرم و وسواس و جنون نافع است. اگر اسفناج را با كدو وجو و یا ماش پوست گرفته ، در روغن بادام و اب بپزند خوردن آن برای درد سینه و سرفه گرم نافع است. خوردن كدوی پخته عطش را تسكین می دهد و گرمی و التهاب كبد گرم را فرو می نشاد ولی در عین حال موجب سستی و بی حسی معده و روده ها می شود.
خوردن آب كدوی پخته كه با فشار عصاره گرفته باشند به اندازه ۱۵۰ گرم یا ۳۰۰ گرم با عسل ، ملین و مسهل معتدلی است و اگر با مغز فلوس وترنجبین و بنفشه خورده شود مسهل صفرا سات وبرای تبهای صفراوی و خونی مناسب است. و اگر با تمر هندی و شكر خورده شود مسهل صفرای سوخنته و پاك كننده روده ها و كلیه است وبرای تسكین حرارت دماغ و تبهای گرم نافع است. شیخ الرئیس معتقد است كه هر چند آب كدو در ذات الجنب نافع است ولی از جهتی گاهی مضر است زیرا مدر است.
كدو پخته باسركه برای تبهای گرم صفراوی و كاهش حدت صفرا و خون و اكثر بیماری های گرم مفید است و اگر با گوشت خورده شود موجب تسریع هضم آن و اگر در آش ماش و نخود و روغن بادام پخته شود برای سرفه و مرطوب كردن دماغ و بدن و تسكین حرارت كبد و بتهای گرم مفیداست. ضماد كدوی پخته روی معده و كبد و كلیه ، مسكن حرارت و التهاب آنها می شود و خوردن پوست خشك كدو برای بواسیر و خون ریزی از آلات داخل شكم مفید است و خوردن انواع كدو برای اشخاص گرم مزاجان صفراوی و خونی وجوانان و در ماناطق گرم همیشه مفیداست و برای پیا و سرد مزاجان و در مناطق سرد خوب نیست و ایجاد نفخ و قولنج و سنگینی در معده می نماید و اشتها را قطع می كند.
اگر كدو را خرد كرده پخته با ماست مخلوط نمایند وكدو ماست را با خردل و سیر و فلفل و نمك ونعناع بخورند برای اشخاص سرد مزاج نیز مناسب است . ولی در مورد گرم مزاجها احتیاج به خردلو فلفل و نمك و نعناع نیست . گرد پوست خشك شده سوخته كدو برای قطع خونریزی جراحات و زخمهای خورنده و زخم آلت تناسلی نافع است و اگر با روغن گاو مخلوط شود برای سوختگی اتش مفید است.
ممغز تخم كدواز نظر طبیعت سرد و تر استو دارای نیروی تسكین دهنده می باشد . خوردن ان بدن را چاق میكند و برای رفع خشونت سینه و خروج اخلاط خونی از سینه و سرفه گرم و تشنگی وتبهای گرم و زخم روده ها ومثانه كه از اخلاط گرم حاصل شده باشدوسرزش مجرای ادرار نافع است. روغن تخم كدو برای رفع یبوست دماغ و بی خوابی و تبهای گرم و دلپیچه صفراوی بسیار موثر است.
مالیدن ضماد روغن تخم كدوی شیرین با دمالاخوین كه نرم ساییده شده باشد و یا با مغز تخم كدو كه خوب ساییده شده باشد ، برای زخمهای سرو بدن اطفال وزخمهای گوشه دهان وبناگوش و زخمهای آلت تناسلی مرد مفید است. ( دماالاخوین از داروهای گیاهی است ) مقدار خوراك از مغز تخم كدو تا ۳۵ گرم و جانشین ان از نظر خواص مغز تخم هندوانه است. ضد تشكیل سنگ در بدن است . یعنی انتی لیتیك می باشد و اگر به مقدار زیاد بخورند قی آور و مسهل است . گل آن و پوست میوه آن به عنوان ضد سم مصرف میشود . تخم آن برای معلجه درد دندان و ورم لثه نافع است. در هند از مغز تخم كدو به عنوان كرم كش و مدر و تونیك استفاده می شود روغن تخم كدو تونیك اعصاب است . از گوشت میوه آن به صورت ضماد روی محل سوختگی و التهاب و جو ش و كورك می اندازند.
● نظری به تحقیقات جدید در مورد خواص درمانی كدو
تخم كدو و گوشت كدو هر دو دارای خواص درمانی برای پیش گیری سرطان هستند . چند سال قبل در لهستان و در همان زمان در موسسه ملی بهداشت امریكا محققان در تخم كدو مواد شیمیایی كشف كردند كه جریان تشكیل ورشد سرطانرا مهار میكند.این مواد شیمیایی از گروه مهاركننده های جدیدی هسنتد به نام عمومی مهاركننده های پروتئاز تریپسین كه فعالیت ویروسها و همچنین آثار تركیبات شیمیایی مولد سرطان را در بستر روده ها خنثی و متوقف می نمایند.مطلب مهمتر اناست كه كدو چه نوع كدو ی سبز تابستانه و چه كدوی حلوایی بخصوص ان نوع كدو حلوایی كه به رنگ نارنجی تیره هستند منبع غنی از مواد ضد سراطان به نام كاروتنوئید شامل مقدار زیادی بتاكاروتن می باشند.
رمز آثار مفید این موادبه نظر اغلب دانشمندان این است كه كاروتنها از مواد ضد اكسید كننده ها هستند و با این اسلحه بر ضد رادیكالهای اكسیژن آزاد كه عوامل مخرب سرگردان در بدن می باشند. می جنگند و آنها را خلع سلاح و بی ضرر می سازند . رادیكالها با اكسیژن آزاد می توانند دیواره رگهای خونی را خراب كرده ، فرسایش بدن و پیری را تسریع و التهابها را تشید نمایند و حتی به قسمتی از سلول مانند هسته حیاتی DNA چنگ بیندازند و كار ماشین سلول را فلج كرده و آماده برای ظهور و رشد سرطان كنند.توصیه محققان و دانشمندان گیاه درمانی وغذا درمانی اینست كه همه اشخاص بخصوص آنهایی كه عادت به مصرف دخانیات دارند ضمنا این كه این عادت را ترك می كنند و یا حداقل كاهش میدهند و همچنین اشخاصی كه در اطراف دودی ها زندگی میكنند باید مقدار بیشتری از این نوع گیاهان نظیر كدو حلوایی و هویج و سیب زمینی شیرین بخورند .

منبع : موسسه اطلاع‌رسانی طعام اسرار