چشم‌ها را باید شست...

سال گذشته در حالی كه مایكروسافت بیستمین سال پیدایش سیستم عامل خود، ویندوز را جشن می‌گرفت، مجله معتبر PC Magazine در شماره ویژه‌ای به بازخوانی پرونده این محصول، و بررسی سیر شكل‌گیری و رشد و گسترش آن و سرانجام گفت‌وشنود با بیل گیتس پرداخت.
یادآوری این تاریخچه و روزهای سختی كه ویندوز، یك «محصول كم‌اهمیت» تلقی می‌شد، تا رسیدن به موقعیت امروز، برای هر خواننده‌ای، نوعی اعجاب و نیز كنجكاوی در یافتن علل این موفقیت تاریخی به همراه داشت. آنچه در متن این مجموعه به وضوح دیده می‌شد، نقش این نشریه در معرفی و بال و پر دادن به ویندوز، به خصوص در سال‌های اولیه، و كمك به گسترش آن در سطح دنیا، و رسانیدن به رتبه اول سیستم‌عامل جهانی بود.
این مثال را می‌توان بارزترین شاهد برای دیدگاهی دانست كه یك رسانه تخصصی مستقل و مؤثر را جزئی از حوزه تخصصی می‌داند. در این دیدگاه، «رسانه» و «صنعت» با یكدیگر كار می‌كنند، و نه یكی برای دیگری. در واقع هر دو قطعات مختلفی را می‌مانند كه با همكاری یكدیگر ماشینی را به حركت وامی‌دارند.
▪ جایگاه این دیدگاه در صنعت آی‌تی ما چیست؟
در شكل‌گیری و حضور این دیدگاه در كشور ما، موانع مهمی وجود دارد. نخستین مانع را باید نگاه ناپخته مدیران دولتی به رسانه‌ها دید، كه آن را همچون یك واسطه، و بلكه یك وسیله می‌دانند. در نگاه ایشان، رسانه را باید «به كار گرفت»، گویی كه این موجود از خود هیچ اراده و حیاتی ندارد، علاوه بر اینها، محدودیت‌ها و مشكلات قانونی نیز هست كه حكایت دیگری دارد.
اما به نظر من، مانع دومی هم وجود دارد كه همچون پاشنه آشیل رسانه‌ها، عمدتا آنها را از اثرگذاری انداخته، و از این نقطه نظر، می‌توان آن را مانعی به مراتب موثرتر از مانع اول دانست.
متاسفانه هنوز شناخت كاملی از تعریف و جایگاه و مقام رسانه در میان مدیران صنعت در بخش خصوصی دیده نمی‌شود. برخی مدیرانمان به تفاوت نشریه علمی با آگهی‌نامه وقوف ندارند، و از این رو نشریات برایشان تداعی كننده آگهی است، و در نتیجه فقط از این بابت معنا می‌یابند و در غیر این شرایط، دیالوگی بین ایشان برقرار نمی‌شود، این البته به هیچ رو واقعیتی خوشایند نیست، زیرا علاوه بر این كه ضعف مدیریتی به شمار می‌رود، این صنعت را از یك توان بالقوه محروم می‌كند.
نرخ مطالعه و بررسی رسانه‌ها و نشریات در بین مدیران كمرنگ است، و اصولا حضور مدیران مجرب بخش خصوصی در حوزه ICT به صورت جدی در نشریات دیده نمی‌شود. برخلاف كشورهای پیشرفته كه مدل‌های همكاری دائم و تعامل منطقی با نشریات به صورت تشویق و حمایت دامن زده می‌شود و نشریات هم پا به عرصه‌های حرفه‌ای‌تر و عمقی‌تر می‌گذارند، اینجا غالبا فقط كار محدود در زمانی محدود و فقط در قالب انتشار تبلیغ صورت می‌گیرد.
این نكته، هم كمكی به توانمند شدن مطبوعات ما -كه در شرایط سختی به سرمی‌برند- نمی‌كند، هم زمینه لازم برای استفاده مناسب مدیران صنعت از همه توانایی‌های رسانه را فراهم نمی‌كند. بدین ترتیب هر دو طرف از امكان یك تعامل منطقی، و پیشرفت و توسعه دوجانبه بازمی‌مانند. ما كمتر نمونه همكاری و تعامل منطقی و حرفه‌ای دوطرفه را در این حوزه بین مدیریت بخش خصوصی و رسانه تخصصی می‌بینیم. نتیجه این كه این ارتباط فقط در دوره ابتدایی خود سیر می‌كند و به بلوغ خود نزدیك نمی‌شود.
با تغییر این رویكرد، هم مطبوعات خواهند توانست به تدریج به لایه‌های عمیق‌تر و حرفه‌ای‌تر پابگذارند و با گسترش حوزه تاثیر، لاجرم نقش مثبت و مؤثرتری بدست گیرند، و هم مدیران صنعت خواهند توانست در كارنامه ترقی و پیشرفت خود و رونق كسب و كارشان، نقش و ردپای شفاف رسانه‌ها را به وضوح ببینند و آن را عادلانه لحاظ كنند. این دیدگاهی است كه باید به عنوان پیش‌شرط گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه متوازن و همه‌جانبه كشورمان تلقی گردد.

محمود اروج‌زاده - هفته‌نامه بزرگراه فناوری

منبع : سایر منابع