کافئین چیست؟

كافئین پودر سفید كریستالی شكل با طعم تلخ است كه در دانه های قهوه، برگهای چای، برگهای كاكائو و دانه های كولا و در نتیجه در شكلات، نوشیدنی های كولا، قهوه و چای وجود دارد. یك فنجان قهوه خوری شامل حدود ۶۶ میلی گرم کافئین و یك فنجان چای ۲۷ میلی گرم، یك قوطی كولا (۲۸۰ میلی لیتری) ۳۵ میلی گرم، یك پاره شكلات ۲۰ میلی گرم و یك فنجان كاكائو یا شكلات داغ حدود ۵۰ میلی گرم کافئین داد. كافئین در برخی از قرصهای خواب آور به مقدار ۳۰ تا ۶۵ میلی گرم یافت می شود و در قرصهایی – كه بدون نسخه به فروش می رسد و به نام قرص های بیداری مصرف می شود- ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی گرم کافئین وجود دارد.
قهوه برای نخستین بار در هزار سال قبل از آفریقا به اروپا برده شده و معرفی گردید و کافئین در ۱۸۲۰ م. از قهوه مجزا شد.
کافئین به عنوان جز تركیبی در بسیاری از داروهای با نسخه و بدون نسخه برای تسكین درد و سرماخوردگی و به عنوان محرك استفاده می شود.
●دانه های قهوه
▪اثرات كوتاه مدت كافئین
پس از ۵ دقیقه از نوشیدن قهوه به كلیه ساختمان بدن از طریق اعصاب و پس از ۳۰ دقیقه به خون می رسد و در مدت ۴ ساعت در بدن متابولیزه می گردد. اثرات آن بلافاصله پس از نوشیدن یك فنجان ظاهر می شود و تا چند ساعت ادامه دارد. پس از نوشیدن یك یا دو فنجان قهوه اثرات جسمی آن از جمله افزایش متابولیسم، افزایش فشار خون و درجه حرارت ظاهر می گردد. کافئین موجود در قهوه بر كلیه ها اثر گذاشته و موجب افزایش ادرار می شود. هم چنین باعث متابولیزه شدن گلوكزها می گردد و نتیجتا میزان قند خون افزایش می یابد. کافئین خواب را كم می كند و موجب تحریك ترشحات اسید معده شده و اشتها را كاهش می دهد، لرزش دستها و اختلال در هماهنگی صحیح در حركت از دیگر عوارض مصرف کافئین است. مصرف مقدار زیاد کافئین می تواند ایجاد سردرد، دلیــریوم و عصبیت نماید. مقدار مصرف خطرناك و كشنده آن به صورت خالص و تزریق وریدی ۲-۳ گرم و به صورت خوراكی ۱۰ گرم است. استفاده منظم و مرتب بیش از ۶۰۰ میلی گرم کافئین در روز (تقریبا هشت فنجان قهوه) می تواند موجب بی خواب مزمن، حالات اضطراب، افسردگی و دردهای شكمی گردد. بررسی های در مورد رابطه مصرف قهوه و بیماریهای قلبی و هم چنین سرطان كلیه و مثانه انجام شده كه صحت و سقم آن هنوز مشخص نگردیده است. از مصرف زیاد کافئین باید در مدت حاملگی خودداری كرد، زیرا تحقیقات جدید نشان داده است كه رابطه احتمالی بین مصرف زیاد کافئین و مشكلات زایمان و نقیصه نوزادان وجود دارد. در یك بررسی مشخص شد، در مادرانی كه در مدت بارداری شان قهوه زیاد می نوشند، احتمال سقط جنین و یا به دنیا آوردن نوزاد نارس بسیار است. امروزه پزشكان به مادران باردار توصیه می كنند كه سعی كنند در روز بیش از ۲۰۰ میلی گرم کافئین (حدود ۲ تا ۳ فنجان قهوه) به بدنشان نرسد.
▪تحمل و وابستگی
تحمل در اثر افزایش مصرف ایجاد می شود. برخی از كسانی كه به نوشیدن قهوه معتاد شده اند، به طور اجبار یا اشتیاق به مصرف خود ادامه می دهند و موجب افزایش تحمل در برخی اوقات موجب پیدایش نشانه های ترك می شوند. هنوز در مورد اینكه مصرف چه میزان کافئین موجب تحمل و اعتیاد می شود، مورد بحث و شك است ولی آنچه مسلم است مصرف مرتب و روزانه بیش از ۳۵۰ میلی گرم کافئین (۴ تا ۵ فنجان قهوه در روز) می تواند ایجاد اعتیاد فیزیكی كه مشخص ترین نشانه های ترك آن شامل سردرد شدید، تحریك پذیری، خستگی مفرط است. كه با نوشیدن قهوه از بین می رود.

منبع : ستاد مبارزه با مواد مخدر