درمان و ترک اعتیاد

●اهداف و مراحل درمان اعتیاد
درمان معتاد یك فرآیند است و از زمانی شروع می شود كه فرد مصرف كننده مواد مخدر به مراكز درمانی مراجعه می كند و فرد معتاد تحت یك برنامه درمانی خاص قرار می گیرد این برنامه ممكن است تا زمانی كه فرد به بالاترین سطح بهداشتی و احساس خوب بودن برسد ادامه یابد.
برای موفقیت دردرمان بایستی سازمان ها و ارگانهای مختلف مثل سازمانهای بهداشتی آموزشی حقوقی رفاه اجتماعی و آموزش شغلی نیز در گیر شوند و واضح است كه درمان معتادان بدون توجه به مسائل روانی فرهنگی اجتماعی و خانوادگی آنان نمی تواند موفق باشد .
نكته مهم در درمان این است كه به فرد معتاد به عنوان یك اسان و یك عضو جامعه كه درحال حاضر نیازمند كمك است نگریسته شود نه مثل یك فرد خاطی مجرم و گناه كار كه مستوجب كیفرو یا دلسوزی است .
از نكات مهم دیگر كه لازم است در درمان اعتیاد به آن توجه كرد اینست كه از یك طرف معتاد نسبت به درمان یك نگرش دو گانه ای دارد به ا ین صورت كه علی رغم میل دائمی برای ترك و تصمیم های مكرر جهت ترك از مراجعه به مراكز درمانی به علت اینكه مصرف مواد مخدر خلاف عرف و ارزش های جامعه است اكراه دارد و از طرف دیگر معتاد ممكن است با اصرار والدین همسر خواهر یا برادر دوستان معلمان و یا روسای محل كار برای ترك مراجعه كرده باشد .
در این حالت باید دقت شود كه احتمال عدم همكاری بیمار یا بروز حالت های دفاعی وخصمانه وجود دار بنابرراین می بینیم كه اولین برخورد و نحوه ارتباط با فرد معتاد و جلب اعتماد او نقشی مهم در روند درمان ایفا می كند بعد از پیدایش این ارتباط واعتماد لازم است كه برای درمان وی نیز تشویق صورت گیرد .
●اما چرا باید یك معتاد رابرای درمان تشویق كرد؟
۱-چون مصرف مواد مخدر ایجاد وابستگی جسمی و روانی می كند و علی رغم میل دائمی برای ترك تصمیم به ترك مشكل است
۲-اعتیاد باعث از دست دادن حمایتهای خانوادگی و اجتماعی شده و فردتنها میشود بنابر این معتاد نیازمند كمك است
۳-معاشرت با دوستان و افراد معتاد فرد را به ادامه مصرف مواد تشویق می كند
۴-معتاد معمولا از احتمال بهبودی ناامید و نسبت به درمان بد بین است
۵-برخی از معتادان از خطرها و عواقب مصرف مواد اطلاعی ندارند و یا مشكلاتی ناشی از آن را انكار می كنند
بنابراین لازم است به خاطر داشته باشیم كه یكی از وظایف مهم افراد جامعه تشویق معتادان به درمان است
●چگونه می توان معتادان را به درمان تشویق كرد؟
۱-با تشریح خطرات وعواقب مصرف مواد
۲-به معتاد اطمینان دهیم كه با مراجعه به مراكز درمانی به او كمك می شود تا با كمترین درد و ناراحتی اعتیاد را كنار بگذارد
۳-به بیمار اطمینان دهیم در صورت تصمیم قطعی موفق به ترك خواهد شد ومثالهایی از افرادی كه موفق به ترك شده اند برای او بیاورند
در مواردی كه فرد مبتلا تلاش كرده مصرف مواد را ترك كند ولی موفق نشده است و احساس ناامیدی می كند به او تذكر دهید كه بسیاری از افراد قبل از موفقیت كامل در درمان بارها و بارها كوشش كرده و نهایتا موفق گردیده اند
۴-به معتاد اطمینان دهیم در صورت ترك اعتیاد دوستان جدیدی پیدا خواهد كرد و خانواده و اطرافیان او را در جمع خود خواهند پذیرفت.
●هدف از درمان اعتیاد چیست ؟
۱- رسیدن به شیوه زندگی بدون مواد
۲- كمك به افزایش عملكرد فرددر جنبه های مختلف زندگی
۳- جلوگیری از پیدایش مجدداعتیاد
▪برای رسیدن به این اهداف نیاز به یك برنامه درمان خاص داریم بطور كلی درمان معتاد شامل دو مرحله است :
- مرحله اول دوره سم زادائی
- مرحله دوم دوره توانبخشی
▪مرحله اول:
این مرحله بسته به نوع و مقدار ماده مصرفی وطول مدت اعتیاد بطور متوسط ۱۰ تا ۱۵ روز طول می كشد و با وجودیكه علائم خماری دراین مرحله برای فرد معتاد سخت وبرای دیگر افرادی كه از معتاد مراقبت می كنند ممكن است ناراحت كنند باشد ولی خوشبختانه خطری از نظر مرگ و میرندارد .
▪مرحله دوم:
این مرحله مهمترین و حساس ترین زمان برای رسیدن به اهداف درمانی است كه اگر در مراقبت از معتاد سهل انگاری صورت گیرد درمان بی نتیجه خواهد بود دراین مرحله بیشتر به علل و عواملی كه باعث گرایش فرد به اعتیاد می شود توجه شده و عمدتا از درمان های غیر داروئی مثل روان درمانی فردی ،گروهی، خانواده درمانی، مشاوره، كاردرمانی و درمانهای مذهبی و روحانی وحتی ورزش درمانی بمنظور استمراردرمان و جلوگیری از باگشت مجدد به اعتیاد بهره گرفته می شود .
●روان درمانی فردی
در روان فردی معتادین به مواد مخدر مسائل بسیار مهم و سودمندی در نظر گرفته می شود كه از جمله آنها ایجاد رابطه مثبت با بیمار معتاد از طریق پذیرش بی قید و شرط او بعنوان یك انسان دردمند و نیازمند آشنا نمودن بیمار با ویژگیهای شخصیتش از طریق روش های روانكاوانه به منظور ایجاد تغییر یا تعدیل لازم در آن ویژگی ها تقویت صفات مثبت شخصیتی و تصحیح افكار و اعتقادات افراطی از طریق بحث های شناختی آموزش مهارت های اجتماعی به منظور توانا ساختن بیمار در برخورد مناسب با موقعیت های اجتماعی آموزش مهارتهای مقابله با استرس وروش های مناسب حل مسئله در بحران های زندگی و ستفاده بهینه از استعدادها خود می توان اشاره نمود
دران نوع از روان درمانی ملاك بهبودی عبارت است از تغییر در باورها و نگرش ها بالا بردن اعتماد به نفس احساس خودكفائی لذت اززندگی و ارتباط سالم با دیگران كه همه این تغییرات از اهمیت بسزائی برخوردار است .
●خانواده درمانی
روان درمانی خانواده :باتوجه به اینكه اختلالات رفتاری فرزندان با مشكلات روانی پدرو مادر ارتباط دارد میتواندر اغلب موارد فرض را بر این گذاشت كه اختلال رفتاری فرزندان از بافت زندگی خانواده او نشات میگیرد ناراحتی كودك اغلب نشانه وجود اختلال عصبی در مجموعه خانواده اونیز توجه داشت تحلیل های روانی حاكی از آن است كه سستی درانجام وظایف سرپرستی از جانب پدرو مادر معمولا پایه غیر منطقی داشته واغلب ناشی از اختلال عصبی و بدور از كنترل آنها صورت میگیرد دراغلب موارد قصد وعمدی در كار نیست بیشتر والدین میخواهند پدر و مادر های خوبی باشند و كاری در جهت منافع فرزندان صورت دهند اما با كمال تعجب آنچه در عمل انجام میدهند با تصویرایده آلی كه در ذهن خود دارند مطابقت نمی كند برای درمان كودكان باید به والدین توجه نمود اما فقط با توجیه و آموزش نمیتوان طرز تلقی های پدر و مادر را اصلاح كرد برای رسیدن به این مهم بایستی به روشهای روان درمانی اقدام نمود و دراین بین یكی از شاخه های مهم روان درمانی خانواده درمانی است –خانواده درمانی به عنوان راهی جدید برای رویا رویی با آن دسته از مشكلات انسان كه قبلا به وسیله یكی از اشكال گوناگون رواندرمانی فردی با آن برخورد می شد شكل گرفت واكنون یك شیوه تازه و ارائه مفهومی جدید از نحوه بوجود آمدن مشكلات است پیش از این تصورمی شد كه مشكلات مذكور عمدتا نتبجه فرآیندهای روانی درونی با آسیب شناسی روانی فرد باشند ولذا عقیده برآن بود كه ریشه اغلب مشكلات در تجارب اوایل كودكی است در حالی كه رویكرد خانواداگی براین باور استوار گشته كه این مشكلات به تعاملات فعلی موجود میان افراد خانواده و گاهی اوقات میان افراد و دیگر سیستم های اجتماعی مربوط هستند در واقع علت مشكلات افراد درسیستم های اجتماعی با وضعیت حال حاضر آنها فهمیده می شود ونه از تاریخچه و شرح حال گذشته آنها خانواده برای حفظ تعادل خود در مقابل تغییر چه در جهت مثبت و چه در جهت منفی مقابله می كند اگر فرزند سر به راه خانواده شب دیر به خانواده بیاید خانوماده در مقابلش می ایستد و بالعكس اگر فرزند نااهل خانواده پس از عدم پذیرش وی سر به راه شود خانواده فشار خود را برای تداوم نابهنجاری او افزایش می دهد رفتار نابهنجار معلول رفتار متقابل اعضای خانواده با یكدیگر است از نقطه نظر این دیدگاه بیماری فرد حتما به رابطه او با همسر و خانواده وی مربوط می شود.●گروه درمانی
روان درمانی گروهی یك نوع درمان كاملا پذیرفته شده روانشناختی است كه از تعاملات سازنده بین اعضا و مداخلات یك رهبر آموزش دیده جهت تغییر رفتار غیر انطباقی تفكرات و احساسات افراد مبتلا به نارضایتی استفاده می نماید. طی دهه های گذشته تعداد قابل ملاحظه ای از بیماران روانی توسط گروه درمانی مداوا شده اند گروه درمانی برای بیماران بستری سرپائی و در خیلی دیگر از موقعیت های اجتماعی قابل اجرا می باشد همچنین بربخی اصول رواندرمانی گروهی با موفقیت زیادی در زمینه های اقتصادی آموزشی و به صورت گروههای رویا روی كاربد داشته است.
بسیاری از مسائل و مطالب عنوان شده در روان درمانی گروهی در زندگی روزانه ما بسادگی اتفاق می افتد تدابیر درمان كه مهمترین مسئله مورد بحث در روان درمانی گروهی است تنها به گروه درمانی اختصاص ندارد بلكه در هر گروه عادی كم و بیش وجود دارد بطور عادی ما درزندگی روزمره خود با افراد و گروه های مختلفی ارتباط داریم كه این روابط برای سلامتی ما لازم است البته همه روابط زمینه سلامت بخشی ندارند و حتی بعضی از روابط نیز ناسالم و بیماری زا هستند.آن دسته از روابط فیمابین افراد كه توام با ریا و تزویر و فخر فروشی باشد و همچنین روابط توام با فشار تحقیر روابطی ناسالم و صمیمانه رابطه ای است كه از نظر روانشناسی نیازهای روانی انسان را ارضا می كند و هر انسانی با تمام وجود آنرا طلب می كند.
روان درمانی گروهی چیزی جز ارائه شناخت و تصحیح رفتار بیمار گونه نیست رفتاری كه باعث شده دیگران از فرد فاصله یگیرند واو تنها منزوی گردد شاید یكی ازعلل رشد درمان های روانی در جوامع بزرگ و پیشرفته مسئله تنهائی و بی همدمی افراد باشد بنابراین روان درمانی گروهی زمانی ضرورت پیدا می كند كه نیازاجتماعی فرد در ارتباط با دیگران برآورده نشده و یا محیط به گونه ای است كه هر چند روابط انسانی به حد كافی وجود دارد ولی روابط موجود غلط و ناسالم می باشد.
دربررسیهای كلینیكی به عمل آمده ازمعتادین مشخص شده است كه اغلب آنها قبل از اعتیاد دچار بیماری افسردگی بوده و درروابط درون فردی و بین فردی دارای مشكل هستند معتادین معمولا با خانواده خود روابط سالمی ندارند. همچنین با گروه های طبیعی اجتماعی نیز دچار مشكل هستند بنابر این پس از طی دوره سم زدایی و ترك جسمی بایستی شركت در جلسات گروه درمانی با جدیت دنیال شود تا خلاء روابط ناسالمی كه قبلا در گروه های طبیعی داشته است برطرف گردد و روابط بین فردی بتدریج بهبود یابد. ناگفته نماند كه بر اثر تعامل ایجاد شده در گروه علاوه بر بهبودی روابط بین فردی روابط درون فردی معتادان نیز دستخوش تحول گردیده و نگرش های فردی نسبت به خود مثبت شده و نهایتا درمان كامل دنبال می شود.
●گروههای خود یار
معتادان گمنام یك منبع یا یك سازمان غیر انتفاعی بین المللی متشكل از معتادان در حال بهبودی است كه به شكل محلی و منطقه ای در بیش از ۶۰ كشور جهان مشغول به فعالیت میباشند اعضاء انجمن معتادان گمنام از یكدیگر یاد میگیرند كه چگونه بدون مواد مخدر زندگی كنند و به چه طریق از اثراتی كه اعتیاد در زندگیشان گذارده است بهبود یابند.
●چه كسانی اعضای معتادان گمنام هستند؟
هر كس كه مایل به قطع مصرف ماده مخدر باشد میتواند به عضویت معتادان گمنام در آید عضویت دراین انجمن محدود به مصرف كنندگان هیچ نوع ماده مخدر بخصوصی نیست و هر كس با هر گونه ماده مخدر قانونی و غیر قانونی الكل هم جز مواد مخدر محسوب میشودمیتواند به عضومیت معتادان گمنام در آید.
●جلسات معتادان گمنام
زیر بنای گروه و طرز برخورد اصولی واساسی معتادان گمنام با مسئله بهبودی برپایه ارزش درمانی استوار است اعضای این انجمن با در میان گذاشتن تجربیات ونحوه بهبودی خود از اعتیاد فعالانه در جلسات شركت میكنند جلسات معتادان گمنام حالتی غیر رسمی دارد و در مكانهایی كه توسط گروهها اجراره شده اند برگزار میشودرهبری جلسات وانجام بقیه امور آن را اعضای جلسه بطور نوبتی وم داوطلبانه برعهده میگیرند كلیه مخارج جلسات معتادان گمنام و خدمات دیگر از طریق كمك مالی داوطلبانه اعضا و فروش نشریات تامین میشود هیچ گونه كمك مالی از افراد غیر عضو پذیرفته نمیشود.
اكثر جلسات معتادان گمنام بطور مرتب در همان محل و طبق برنامه زمانی همه هفته تشكیل میشود محل این جلسات معمولا از میان مكانها مؤسسات عمومی وعام المنفعه انتخاب میشود جلسات معمولا دو نوعند:جلسات علنی یا باز و جلسات غیر علنی یا بسته حضور در جلسات علنی برای عموم آزاد است جلسات غیر علنی فقط با حضور معتادان برگزار میشوددستور جلسه و موضوع صحبت در هر یك از جلسات با یكدیگر تفاوتهای زیادی دارند در تعدادی از جلسات موضوع خاصی انتخاب میشود و برخی جلسات مخصوص سئوال وجواب هستند ولی هدف جلسات همیشه یكی است و آن بوجودآوردن یك محیط مطمئن و مناسب برای بهبودی فرد میباشد.
▪روش كار معتادان گمنام
همیاری و كمك معتادان به یكدیگر بمنظور بهبودی پایه و اساس كار معتادان گمنان است اعضای این انجمن بطورمرتب جهت در میان گذاشتن تجربیات بهبودی خود گرد هم میایند و همچنین اعضای با تجربه تر كه به آنها راهنما گفته میشومد شخصا به اعضای جدیدتر كمك میكنند.
قدمهای دوازده گانه اصولی ترین برنامه معتادان گمنام هستند و به منزله قلب این انجمن میباشند این قدمهایكسری دستورالعملهای شخصی را جهت بهبودی ارائه میدهد با بكارگیری این دستورالعملها و تماس نزدیك و دائم باسایر اعضا در نتیجه معتادان میآموزندكه چگومنه ا ز مصرف مواد مخدر خودداری كنند و با فراز و نشیبهای زندگی روبرو شوند.
●قدم های دوازده گانه
این قدمها اصولی هستند كه بهبودی را ممكن می سازند
۱- ما اقرار كردیم كه در مقابل اعتیادمان عاجز بودیم و زندگیمان آشفته گردیده بود.
۲- ما به این باومر رسیدیم كه نیرویی برتر از خودمان می تواند سلامت عقل را به ما باز گرداند.
۳- تصمیم گرفتیم كه اراده و زندگی خود را به خداوند بدان گونه كه او را درك كردیم بسپاریم.
۴- ما یك ترازنامه اخلاقی بی باكانه و جسورانه از خود تهیه كردیم .
۵- ما چگونگی دقیق خطاهای خود را به خداوند به خودمان و به یك انسان دیگر اقرار كردیم .
۶- ما كاملا آماده شدیم كه خداوند تمام این نواقص شحصیتی ما را برطرف كند.
۷- ما با فروتنی از او خواستیم كه كمبودهای اخلاقی ما را برطرف كند.
۸- ما فهرستیاز تمام كسانی كه آزارداده بودیم تهیه كردیم و خواستار جبران خسارت نسبت به تمام آنها شدیم .
۹- ما بطور مستقیم در هر كجا كه امكان داشت ازاین افراد جبران خسارت نمودیم مگر در مواردی كه اجرای این امر به ایشان و یا دیگران زیان وارد نماید.
۱۰- ما به تهیه ترازنامه شخصیتی خود ادامه دادیم و هر گاه در اشتباه بودیم سریعا بدان اقرار نمودیم .
۱۱- ما از راه دعا و تفكر جویای بهتر نمودن رابطه آگاهانه خود با خداوند بدانگونه كه او را درك می كردیم شدیم و دعا كردیم فقط برای آگاهی از اراده او برای خودمان و قدرتی كه آنرا به انجام رسانیم.
۱۲- بایك بیداری روحانی كه در نتیجه این قدم ها پیدا كردیم ما سعی نمودیم این پیام را به معتادان برسانیم و این اصول را رد تمام امور خود به اجرا در آوریم.
●اجتماع درمانی
اجتماع درمانی بهشكل كنونی آن اولین بار در سال ۱۹۵۸معرفی شد و به سرعت كارآرایی خود را در درمان و توانبخشی معتادان نشان داد.
بازسازی الگوهای رفتاری مخرب كه در طول زندگی كسب شده است نیاز به تغییر دربافت اجتماعی داشته و به همین جهت یك برنامه ساخت یافته و نظارتی قوی جهت درمان مسائل رفتاری هنجانی خانوادگی و عاطفی معتادان را طلب می كند.
هدف از ایجاد تغییرات كلی در سبكو شیوه زندگی معتادان پرهیز از مصرف مواد مخدر ایجاد صداقت فردی كسب مهارتهای اجتماعی مفید حذف عقاید ضد اجتماعی و رفتارهای غیر قانونی است به منظور دستیابی به این اهداف معتادین بایست مدتی را كه بسته به نوع برنامه درمانی می تواند از سه ماه تا دو سال باشد دراجتماعات مبتنی بر درمانهای روانشناختی و اجتماعی زندگی كنند مطی فیزیكی این اجتماعات بسته به گروههای تحت درمان می تواند متغیر باشد مثل بیمارستان شهرك های كوچك و...●انواع روش های اجتماع درمانی
""TCاجتماعی طبقاتی است و در آن بیماران باسطوح مختلف نگهداری می شوند و به وسیله كاركنانی (Staff) كه ارزیابی از وضعیت بیمار وهدایت بسوی تغییر رفتار را بعهده دارند اداره می شوند در بدو ورود هر بیمار در موقعیتی از این سلسله مراتب قرار می گیرد ورفتن به سطوح بالاتر از راه پیشرفت درمانی و مولد بودن عملی خواهد شد .
اقدام به تصمیم گیری ها در مورد وضعیت بیمار ترخیص انتقال اخراج و بعهده پرسنل درمان می باشد برنامه روزانه ضمن داشتن تنوع كاملا فشرده است .
ارزیابی های متعدد از برنامه های TC نشان میدهد كه چنین برنامه فشرده و منسجمی برای افرادی كه قبلا در موقعیت های نابسامان بهمریخته وبی نظم زندگی كرده و شخصیتشان براین اساس شكل گرفته است منجر به عدم مصرف مواد و پرهیزاز اعمال خلاف خواهد شد یادگیری به شیوه"TC" بعنوان یك یادگیری اجتماعی حداقل به سه روش صورت می گیرد:
۱-یارگیری از طریق رقابت وعمل
۲-یادگیری با استفاده ازفرا گییر بودن شرایط و مشكلات در بین همه اعضا اجتماع
۳-یادگیری از طریق بروز دادن عواطف فردی مثل رویا خشم ترس وآرزوها و رویاروئی با آنها
●كار درمانی
كار درمانی در اعتیاد عبارت است از ارائه انواع فعالیتها و روشهای درمانی بمنظورپیشگیری از اعتیاد تسریع روند بهبودی و رفع عوارض آن معمولا معتاد در روابط اجتماعی وسلوك ورفتار دچارمشكل میگردد و در نتیجه قدرت كاری تمایل به كارحس تشریك مساعی و احساس مسئولیت وی مختل میشود.لذا برای اینكه فرد بتواند زندگی سود مندی را در اجتماع از سر بگیرد لازم است سلوك و رفتار وی طبیعی گرددو احساس مسئولیت وحس اجتماعی را باز یابد .
در برنامه های كاردرمانی سعی در آمادگی فرد برای زندگی عادی و روزمرهروابط سالم اجتماعی و روبرو شدن با واقعیات زندگی وجود دارد همچنین كاردرمانی علائق انگیزه هاو تمایلات انسانی را پرورش داده علائم وعوارض بیماری را بهبود می بخشد و فر را برایسازش با الگوهای موجودوحاكم در زندگی اجتماعی آماده می نماید .
در كار درمانی افراد با دقت كامل ارزیابی میشوند كمبودها نواقص و نیازهای بیماران بطور كامل مشخص میگردد و برای هر فرد متناسب با مشكلات و نیازهایش ببرنامه های مفید و موثر تنظیم میگردد.این برنامه ها هم ازنقطه نظر فردی و هم گروهی بسوی هدفی معین و مشخص رهبری میشود هرچند اهداف درمانی در مورد افراد مختلف متفاوت است ولی بطور كلی بهتر است برنامه های زیر در مورد اغلب افراد معتاد منظور شده و اجرا گردد:
۱- سعی در بهبود و پرورش قابلیت های فرد با ارضا و تكامل مهارتها وتوانائیهای او
۲- كاهش دادن علائم و عوارض اعتیاد تا آنجائیكه فرد وظایف خود را در مسیر واقعیت های زندگی و اجتماع ایفا كند.
۳- كوشش در تكامل و پرورش ابعاد شخصیت و انگیزه های بیمار ضمن فعالیت ه های روزمره و را قالب تجارب موفقیت آمیز بیمار
۴- سعی در پرورش وارتقا سطح پذیرش و اقناع فرد از زندگی عادی بر اساس قابلیت های او
۵- سعی در افزایش قدرت تصمیم گیری وعادات مطلوب ومثبت نسبت به كار و فعالیت
۶- ایجاد وضعیت های كافی و لازم برای استقرار مناسبات و ارتباطات اجتماعی مفید و مؤثر
۷-آموزش و پرورش توانائیهای فرد برای تفریح بهتروبهره بردن مفید تر از اوقات فراغت خود.
۸- ارشاد و تربیت افراد برای پیدا كردن اعتماد به نفس كافی جهت تامین زندگی مستقل در سطوح واقعیت های روابط اجتماعی موجود.
●مذهبی درمانی
اصولی كه در اسلام جهت درمان معتاد مفید واقع می شون عبارتند از :
۱- اصل پذیرش :
د رمكتب اسلام بالاترین خطا وگناه كه همان شرك به خد می باشد د رصورت بازگشت و شناخت ذات یكتای خداوند قابل بخشش می باشد و هیچ كس مایوس از رحمت خداوند نیست و شخص معتاد نیز زمانی كه جهت درمان پناه به مرجع ذیصلاحی آورد به هیچ عنوان طرد نمی شود.
۲- اصل حمایت :
اسلام به پیروان خود دستور می دهد زمانی كه شخص ولو غیرمسلمان به قصد كمك گرفتن به تو رجوع كرد دست رد به سینه او زده نشود بلكه حتی حمایت از افراد ضعیف و مستضعف علامت ایمان افراد برشمرده شده و كسیكه در فكر این موضوع نباشد مسلمان نمی باشد لذا معتاد نه تنها پذیرفته می شود بلكه از نظر درمان حمایت هم می شود.
۳- اصل بازگشت به اصل خویش :
شخص راهنما كه خود مسلمان دلسوزی است سعی خواهد نمود او را با ارزشهای انسانیش آشنا كند وجایگاه انسان را در روی زمین به وی نشان دهد و مقام انسان وعزت همیشگی او را در پرتوگرایش به مذهب به وی گوشزد می كند وهمچنین سعی خواهدت كرد در غیبت بازگشت به اصل خویش ایجاد كند.
۴- اصل تصمیم و اراده :
در اسلام حتی نیت و تصمیم شخص چنانچه مثبت باشد اجر در پی دارد و لذا زمانی كه هر معتاد اراده و تصمیم به ترك گرفت همان لحظه گرایش به سمت جاده سلامتی و در مسیر صحیح قرارگرفتن آغاز می شود لذا اسلام سعی دارد زمانی كه معتاد تصمیم و اراده به ترك كرد اورا مورد حمایت مادی ومعنوی وهمچنین تشویق قرار دهد و بر تقویت این تصمیم و اراده بیفزایدتا به عنوان یك هدف مهم آن را دنبال كند زیرا اساس مذهب رشد می باشد.
(قدتبین الرشد من الغی ...)( قسمتی از آیات آیت الكرسی ) لذا نیت و اراده انسانها به سمت یك زندگی سالم بایستی مورد حمایت جامعه قرارگیرد. شخصی كه تصمیم به ترك گرفته از نظر مذهب مورد حمایت است و بدیده احترام به وی نگاه می كنند بمنظورتقویت اراده نیت و باقی بودن براین بینش راهكاریهای ذیل از نظر مذهب توصیه می گردد:
۱- حمایت های مادی ومعنوی (صله رحم )
۲- همنشینی و دلجوئی از وی
۳- یاد آوری مكرر توانمندیهاو ارزشهای انسانی وی
۴- سوق دادن ذهن اوبه خدا واولیائش
۵- اصل مراقبت :
كلكم راع و كلكم كسئول عن رعیته رسول اكرم (ص)مذهب علاوه بر بكار گرفتن چهار اصل فوق اصل مراقبت را تا حصول نتیجه نهایی ارائه می دهد صله رحم رسیدگی به خویشاوندان وحقوق همسایه از نشانه های ایمان در جامعه می باشد لذا یك مسلمان سعی دارد در برابرافراد ناتوان و آفت های اجتماع دوباره به سراغ او نرود و یگر همنوعش را به این بلیه نیز دچار نسازد بنابراین بااو معاشرت دارد حمایت نزدیكانش را بطرف او جلب می كند و پیوسته نگران حال او می باشد لذا مذهب به مثابه مراقب دلسوزی است كه پیوسته در صدد جهت دادن افراد منحرف به سمت فطرت و طریقه حق می باشد.
۶-اصل بازسازی شخصیت :
دین ایلام یكی ازادیانی است كه به وحدت و یكپارچگی شخصیت معتقد است اسلام دین توحیدی بی نظیری است چرا كه خداوند خالق یگانه و واحد است و خلقت او نیز براساسیك نظام یكپارچه و واحد است كه هر عنصر این خلقت ضمن برخورداری از وحدت درونی به نوبه خود نقش مهمی در برپایی و هماهنگی خلقت دارد .
بهترین ارزشها یكی جان ودیگری شخصیت انسان می باشد و هر دو بالاترین مسئولیت را برای آحادامت اسلامی بهمراه می آورد لذا هر فردی كه تصمیم دارد قدم به جاده سلامتی بگذارد خطا وانحرافات گذشته او محو میشود و فعالیت های مثبت و كوشش در راه صحیح زندگی كردن گناهان گذشته را از بین می برد (قرآن كریم:عمل صالح زشتیها را از بین می برد)بنابر این شخصی كه با دستورات فوق سلامت خود را باز یافته به مانند دیگر افراد جامعه ادامه حیات میدهد و با حرمت و ارزشمندی زندگی می كند و هیچ مسلمانی به خود اجازه كوچكترین جسارت به او نمی دهد زیرا او بازگشت به اصل خویش نموده و بر همه مسلمانها واجب است برای او ارزش یك انسان كامل را قایل باشند امید است با دستورات حیات بخش اسلام بتوانیم تولدی دیگر در حیات خود و دیگران بویژه افراد معتاد جامعه ایجاد نمائیم.
نقش فعالیت های بدنی در درمان اعتیاد
اعتیاد در مراحل نسبتا پیشرفته خود سبب می گردد تا فرد معتاد انسانی بی هدف و بدون برنامه شده ساعت های خواب و بیداریش نامنظم شود اینكه چه بخورد چه بپوشد دیگر برایش مهم نیست این موضوع كه چه كار انجام دهد و كجا برود اهمیتش را ازدست می دهد لذا لازم است فرد ترك كرده با كمك خودش برنامه ریزی وهدفش را تعیین كند زیرا نداشتن برنامه مشخص موجب سرگردانی فكری فرد شده و این خود عاملی جهت عوداعتیاداست فردی كه اعتیاد را ترك كرده باید برنامه روزانه اش را مشخص باشد مثلا در اوایل جهت تقویت جسم و یا پرورش عضلات و اندام ها برنامه ریزی كند در ورزش های صبحگاهی شركت كرده و راهپیمائی ساده و یادویدن ملایم داشته باشد و یكی از راههای اساس جهت مبارزه با كسالت بی حوصلگی در معتادان ورزش كردن وفعالیتهای بدنی هدف دار و یا پرداختن به كار و تفریحات سالم است پس باید فعالیت های بدنی را هدف دار نمود و مرتبا تغییرات جسمانی كه در حقیقت نشان دهنده بهبودی بیشتر است كنترل نمود فرد ترك كرده باید روز به روزشاداب تر و سر حال تر گردد پرداختن به كار تفریح در مناطق ییلاقی و خوش آب وهوا همچنین قدم زدن درپارك ها فضای سبز و باغ ها رفتن به سینماها و نمایشگاها باز دید ازبستگان و دوستان سبب می گردد فرد معتاد ترك كرده مجددا با افراد جامعه و فعالیتها و تفریحات موجود در آن آشتی كرده و در كنار دیگران بودن به او كمك می كند تا بتواند دوره درمان را بهتر طی نموده و رفته رفته به زندگی عادی برگردد و فرد قادر خواهد بود زندگی وكارها را بدون مصرف مواد مخدر انجام دهد و این اولین احساس مثبت در بیماراست كه باعث تداوم و استمراربهبودی در وی خواهد شد.

منبع : ستاد مبارزه با مواد مخدر