جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


عالم‌ افروزتان‌ مبارک‌


عالم‌ افروزتان‌ مبارک‌
● رسوم‌ جمهوری‌ اسلامی‌ پاكستان‌
جمهوری‌ اسلامی‌ پاكستان‌ با مساحتی‌ در حدود ۷۹۰ هزار كیلومتر مربع‌ و با جمعیتی‌ بالغ‌ بر ۱۵۷ میلیون‌ نفر در جنوب‌ شرقی‌ كشورمان‌ واقع‌ شده‌ است‌. پایتخت‌ پاكستان‌ شهر اسلام‌آباد و زبان‌ رسمی‌ مردم‌ این‌ سامان‌ اردو است‌. كراچی‌ مهمترین‌ شهر این‌ كشور به‌ شمار می‌آید.
آداب‌ و رسوم‌ مردم‌ پاكستان‌ را با سنن‌ مخصوصشان‌ در خصوص‌ نوروز آغاز می‌كنم‌. در این‌ كشور، مردم‌ نوروز را «عالم‌ افروز» به‌ معنای‌ روز تازه‌ رسیده‌ كه‌ با ورود خود جهان‌ را روشن‌ و درخشان‌ می‌كند، می‌نامند. در میان‌ «پاكستانی‌ها، تقویم‌ و روزشمار یا سالنمای‌ نوروز از اهمیت‌ خاصی‌ برخوردار است‌ از این‌ رو گروه‌ها و دسته‌های‌ مختلف‌ دینی‌ و اجتماعی‌ در صفحات‌ اول‌ تقویم‌های‌ خود به‌ تفسیر و توضیح‌ نوروز و ارزش‌ و اهمیت‌ آن‌ می‌پردازند و این‌ تقویم‌ را در پاكستان‌ «جنتری‌» می‌نامند.
از آداب‌ و رسوم‌ عید نوروز در میان‌ مردم‌ پاكستان‌ می‌توان‌ به‌ خانه‌تكانی‌ یا به‌ عبارتی‌ پاكیزه‌كردن‌ خانه‌ و كاشانه‌ و خرید لباس‌ نو با رنگ‌های‌ شاد و دلچسب‌ بویژه‌ برای‌ كودكان‌ اشاره‌ كرد. در این‌ میان‌ زنان‌ كدبانوی‌ پاكستانی‌ هم‌ بیكار ننشسته‌ و انواع‌ شیرینی همچون‌ «لدو»، «شكرپاره‌»، «كریم‌ رول‌»، «سوهان‌ حلوا»، «رس‌ ملایی‌» می‌پزند. امروزه‌ زنان‌ جوان‌ ترجیح‌ می‌دهند این‌ شیرینی‌ها را از بیرون‌ تهیه‌ كنند. از دیگر رسوم‌ مردم‌ پاكستان‌ در روزهای‌ نوروز، پختن‌ غذاهای‌ معروف‌ و دید و بازدید اقوام‌ است‌. در روزهای‌ نوروز مردم‌ پاكستان‌ از گفتار نامناسب‌ پرهیز كرده‌ و سعی‌ می‌كنند كه‌ با محبت‌ و احترام‌ با همدیگر رفتار كنند. در این‌ روزها همچنین‌ سرودن‌ اشعار نوروزی‌ به‌ زبان‌های‌ اردو، فارسی‌، دری‌ و عربی‌ مرسوم‌ است‌ كه‌ بیشتر در قالب‌ قصیده‌ و غزل‌ بیان‌ می‌شود.
مردم‌ این‌ كشور بر این‌ باورند كه‌ هدف‌ نوروز، امیدواری‌، صلح‌ و آشتی‌ نگه‌داشتن‌ جهان‌ است‌ تا آنجا كه‌ آزادی‌ و آزادگی‌، خوشبختی‌ و كامیابی‌، محبت‌ و دوستی‌، برادری‌ و برابری‌، همچون‌ بوی‌ خوش‌ گلهای‌ بهاری‌ در دل‌ و جان‌ مردم‌ جایگزین‌ شود.
از دیگر آداب‌ و سنن‌ زیبای‌ مردم‌ پاكستان‌، برپایی‌ جشنواره‌ بادبادك‌ها است‌. بازی‌ با بادبادك‌ها در پشت‌ بام‌ها، معابر و پارك‌های‌ شهرها و روستاهای‌ پاكستان‌ همه‌ ساله‌ در ماه‌ سوم‌ میلادی‌ (ماه‌ مارچ) و همزمان‌ با نیمه‌ دوم‌ اسفندماه‌ آغاز می‌شود.
بادبادك‌بازی‌ در شهرهای‌ لاهور، سیالكوت‌، فیصل‌آباد، گجرات‌ و دیگر شهرهای‌ ایالت‌ پنجاب‌ پاكستان‌ نسبت‌ به‌ دیگر ایالت‌های‌ این‌ كشور از ویژگی‌ خاصی‌ برخوردار است‌. در ایالت‌ پنجاب‌ بویژه‌ در شهر لاهور مركز این‌ ایالت‌ كه‌ همجوار با بخش‌هایی‌ از كشور هند است‌، جشنواره‌ بادبادك‌بازی‌ همه‌ ساله‌ بطور مفصل‌ برگزار می‌شود. مردم‌ این‌ منطقه‌ به‌ جشنواره‌ مذكور «بسنت‌» می‌گویند. باید گفت‌ كه‌ این‌ جشنواره‌ اصالتا هندی‌ است‌ و از سالهای‌ دور در این‌ سرزمین‌ كه‌ پاكستان‌ و هند یكی‌ بودند برگزار می‌شده‌ است‌.
در این‌ جشنواره‌ كه‌ عمدتا جوانان‌ حضور دارند، بادبادك‌های‌ تزیین‌شده‌ به‌ نمایش‌ گذاشته‌ می‌شود و در مسابقات‌ متعددی‌ نیز همه‌ دختران‌ و پسران‌ شركت‌ می‌كنند. در این‌ جشنواره‌، رقص و موسیقی‌ نیز به‌ راه‌ است‌ و سالانه‌ برای‌ برپایی‌ آن‌ میلیونها روپیه‌ هزینه‌ می‌شود. باید گفت‌ با توجه‌ به‌ اینكه‌ پاكستان‌ كشوری‌ مسلمان‌ و مذهبی‌ است‌ و ۵۸ سال‌ نیز از جدایی‌ آن‌ از هند می‌گذرد و فرهنگی‌ متمایز با فرهنگ‌ هندی‌ها دارد، ولی‌ هنوز آداب‌ و رسوم‌ آنها را در پاكستان‌ می‌توان‌ یافت‌. زیرا پاكستانی‌ها نیز همچون‌ هندی‌ها از كوچكترین‌ فرصتی‌ سود جسته‌ و به‌ رقص و پایكوبی‌ و آواز می‌پردازند.
گفتنی‌ است‌ مردم‌ پاكستان‌ علاقه‌ وافری‌ به‌ سینما و موسیقی‌ كشور همسایه‌شان‌ یعنی‌ هند دارند. تا چندی‌ پیش‌ كه‌ هیچ‌ فیلم‌ هندی‌ حق‌ اكران‌ در سینماهای‌ پاكستان‌ را نداشت‌، این‌ فیلم‌ها در میان‌ توده‌ مردم‌ دست‌ به‌ دست‌ می‌گشت‌ و آخرین‌ اخبار مربوط‌ به‌ سینمای‌ هند و همچنین‌ سینمای‌ جهان‌ را پیگیری‌ می‌كردند. پس‌ از بهبود نسبی‌ در روابط‌ سیاسی‌ دو كشور، چندی‌ پیش‌ این‌ منع‌ ۴۰ ساله‌ پایان‌ پذیرفت‌ و تلویزیون‌ پاكستان‌ تعدادی‌ فیلم‌ از سینمای‌ بالیوود كه‌ «آمیتاب‌ باچان‌» هنرپیشه‌ سرشناس‌ هند در آن‌ به‌ ایفای‌ نقش‌ پرداخته‌، به‌ روی‌ آنتن‌ رفت‌.
به‌ اعتقاد كارشناسان‌ پخش‌ سینمایی‌ و تلویزیونی‌ این‌ فیلم‌ها، اقدامی‌ جدید در جهت‌ نزدیك‌تر شدن‌ روابط‌ دو كشور هند و پاكستان‌ محسوب‌ می‌شود. مردم‌ پاكستان‌ همچنین‌ اخبار مربوط‌ به‌ خانواده‌ باچان‌ را مورد پیگیری‌ قرار می‌ دهند. اخیرا در نظرسنجی‌ كه‌ سایت‌ بی‌بی‌سی‌ آن‌ لاین‌ انجام‌ داده‌ آمیتاب‌ باچان‌ در زمره‌ پرطرفدارترین‌ بازیگران‌ جهان‌ قرار گرفته‌ و حتی‌ از بازیگران‌ مطرحی‌ چون‌ «لارنس‌ اولیویه‌» و «آلك‌ گینس‌» پیشی‌ گرفته‌ است‌. او تاكنون‌ در ۱۵۰ فیلم‌ سینمایی‌ بازی‌ كرده‌ است‌.
از جمله‌ محبوبترین‌ هنرپیشه‌های‌ هالیوود در نزد توده‌ مردم‌ پاكستان‌، «آنجلینا جولی‌» ستاره‌ فیلم‌ تامب‌ ریدر است‌. او كه‌ به‌ عنوان‌ سفیر سازمان‌ ملل‌ در امور پناهندگان‌ افغان‌ است‌ تا به‌ حال‌ چندین‌ دفعه‌ به‌ پاكستان‌ سفر كرده‌ است‌. او كه‌ در این‌ سفرهایش‌ ملبس‌ به‌ لباس‌ سنتی‌ زنان‌ پاكستانی‌ است‌، به‌ سراغ‌ دختران‌ و پسران‌ فقیر پاكستانی‌ رفته‌ تا با آنها ابراز همدردی‌ كند.
ذكر این‌ نكته‌ ضروری‌ به‌ نظر می‌رسد كه‌ در پاكستان‌ چندین‌ میلیون‌ نفر در مدارس‌ دینی‌ این‌ كشور مشغول‌ به‌ تحصیل‌ و آموزش‌ علوم‌ دینی‌ هستند. این‌ مدارس‌ از ۵۰۰ سال‌ پیش‌ تاكنون‌ در مسائل‌ اجتماعی‌ و اقتصادی‌ پاكستان‌ همواره‌ نقش‌ كلیدی‌ ایفا كرده‌اند. با روی‌ كار آمدن‌ نظام‌ طالبان‌ در افغانستان‌ كه‌ عمده‌ سركردگان‌ آن‌ در مدارس‌ دینی‌ پاكستان‌ آموزش‌ دیده‌ بودند، این‌ مدارس‌ در مظان‌ اتهام‌ امریكا و اروپا قرار گرفت‌. از همین‌ رو دولت‌ ژنرال‌ پرویز مشرف‌ تحت‌ فشارهای‌ دولت‌های‌ اروپایی‌ لایحه‌ اصلاح‌ این‌ مدارس‌ را در دستور كار خود قرار داده‌ و بودجه‌ ۳۳ میلیون‌ دلاری‌ را برای‌ این‌ مهم‌ اختصاص‌ داد.
«وكیل‌ احمد خان‌» یكی‌ از مسئولان‌ بلندپایه‌ وزارت‌ امور دینی‌ پاكستان‌ چندی‌ پیش‌ در مصاحبه‌ با روزنامه‌ «الشرق‌ الاوسط‌» گفت‌ كه‌ قرار است‌ در اصلاحات‌ جدید، ضمن‌ خرید انواع‌ كامپیوترهای‌ پیشرفته‌ و آموزش‌ آن‌، آموزش‌ زبان‌ انگلیسی‌ نیز گنجانده‌ شود. اگرچه‌ بسیاری‌ از رجال‌ مذهبی‌ این‌ مدارس‌ در قبال‌ اصلاحات‌ مذكور موضع‌ خصمانه‌ اتخاذ كرده‌اند.
تعداد مدارس‌ دینی‌ در پاكستان‌ در زمان‌ حكومت‌ ضیاءالدین‌ الحق‌ و در خلال‌ اشغال‌ افغانستان‌ توسط‌ نیروهای‌ اتحاد جماهیر شوروی‌ سابق‌، رو به‌ فزونی‌ گذاشت‌.
در این‌ میان‌ مساله‌ بسیار مهمی‌ كه‌ حایز اهمیت‌ است‌، این‌ است‌ كه‌ اتخاذ سیاست‌های‌ پراشتباه‌ دولت‌ پرویز مشرف‌ موجب‌ شده‌ تا خانواده‌های‌ زیادی‌ در پاكستان‌ از فقر رنج‌ ببرند. سیاست‌های‌ پراشتباهی‌ كه‌ هر روز به‌ شكاف‌ بیشتر میان‌ طبقات‌ این‌ كشور می‌ انجامد. طبق‌ تازه‌ترین‌ آمارهای‌ رسمی‌ منتشر شده‌ از سوی‌ دولت‌ پاكستان‌، بیش‌ از ۴۰ درصد شهروندان‌ پاكستانی‌ در زیر خط‌ فقر زندگی‌ می‌كنند كه‌ اگر اصلاحات‌ سیاسی‌ و اقتصادی‌ در این‌ كشور رخ‌ ندهد، در آینده‌یی‌ نه‌ چندان‌ دور شاهد افزایش‌ چشمگیر این‌ درصد خواهیم‌ بود.
در این‌ میان‌، اغلب‌ دختران‌ خانواده‌های‌ فقیر، قربانیان‌ اصلی‌ نابرابری‌های‌ اقتصادی‌ موجود در كشورشان‌ هستند. و به‌ علت‌ اینكه‌ پدرانشان‌ قادر به‌ پرداخت‌ قروض‌ خود به‌ طلبكارانشان‌ نیستند، این‌ دختران‌ معصوم‌ كم‌ سن‌ و سال‌ باید به‌ عقد دایم‌ یا موقت‌ فرد طلبكار در آیند تا اینچنین‌ قروض‌ پدرانشان‌ از بین‌ برود. باید گفت‌ كه‌ آنها قربانی‌ فقر خانواده‌هایشان‌ هستند. نابرابری‌ اقتصادی‌ و به‌ تبع‌ آن‌ شكاف‌ طبقاتی‌ در پاكستان‌ بیداد می‌كند. در این‌ كشور انسان‌ فقیر همیشه‌ فقیر است‌ و باید با انسانی‌ در همان‌ رده‌ اقتصادی‌ ازدواج‌ كند!
اخیرا رسانه‌های‌ گروهی‌ پاكستان‌، سكوت‌ را شكسته‌ و به‌ حمایت‌ از دختران‌ بیگناه‌ پاكستانی‌ پرداخته‌اند. این‌ رسانه‌ها از نبود حقوق‌ شهروندی‌ در این‌ كشور برای‌ حمایت‌ از زنان‌، انتقادهای‌ صریحی‌ كرده‌اند. آنها برای‌ اثبات‌ حرف‌ خود به‌ ازدواج‌ اجباری‌ یك‌ دختر هشت‌ ساله‌ در یكی‌ از روستاهای‌ هریبور واقع‌ در ۵۰ كیلومتری‌ اسلام‌ آباد اشاره‌ می‌كنند كه‌ به‌ علت‌ فقر خانواده‌اش‌ به‌ عقد دایم‌ یك‌ پیرمرد ۸۰ ساله‌ در آمده‌ است‌!
به‌ موجب‌ قانون‌ پاكستان‌، در صورت‌ ازدواج‌ یك‌ مرد مسن‌ با دختری‌ نوجوان‌، وی‌ ملزم‌ به‌ پرداخت‌ تنها ۲۰ دلار جریمه‌ است‌ كه‌ این‌ مساله‌ خود موید عمق‌ اجحاف‌ نسبت‌ به‌ زنان‌ پاكستانی‌ است‌.
این‌ رسانه‌ها همچنین‌ به‌ وظیفه‌ اطلاع‌رسانی‌ و افزایش‌ درصد آگاهی‌ مردم‌ بویژه‌ زنان‌، مرتب‌ از پیامدهای‌ ازدواج‌ در سنین‌ پایین‌ كه‌ بشدت‌ جان‌ آنها را تهدید می‌كند، می‌گویند تا به‌ وظیفه‌ خود در راستای‌ افزایش‌ ضریب‌ آگاهی‌ها عمل‌ كرده‌ باشند، اما باید گفت‌ فقر واقعیت‌ پزشكی‌ را نمی‌شناسد و روزانه‌ صدها دختر مجبور به‌ پذیرش‌ چنین‌ ازدواج‌های‌ تحمیلی‌ می‌شوند. به‌ نظر می‌رسد شیوه‌های‌ سنتی‌ زندگی‌ از جمله‌ قبیله‌ و قانون‌ مختص به‌ آن‌، سیاست‌های‌ غلط‌ دولت‌، تلفیقی‌ از جهل‌ و فقر به‌ وجود آورده‌ با این‌ تفاوت‌ كه‌ قربانیان‌ آن‌ تنها زنان‌ هستند.
آزاده‌ بابایی‌نژاد
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید