قانون خوب؛ لازم اما ناکافی

قانون جدید بورس از مدتی پیش و پس از كش و قوسهای فراوان وارد فاز عملیاتی و اجرایی خود شد و به این ترتیب انتظار فعالان و ناظران بورس برای رؤیت دوران و شرایطی جدید برای این حوزه مهم، تأثیرگذار و شاخص در اقتصاد به سر آمد. اما پایان این انتظار با شروع انتظاری جدید همراه شد. فعالان، مدیران و ناظران بورس هم اكنون چشم به راه باز شدن افق های جدید بر روی این بازار كم طرفدار در اقتصاد ایران و آغاز دوران بالندگی و رشد آن هستند. شاید اهداف تدوین قانون جدید بورس در میان مدت و بلندمدت تعریف شده اما انتظار فعالان بورس بر این مهم قرار گرفته كه پس از یك سال افول شاخصهای بازار و حاكم شدن ركود برحوزه سرمایه كشور، حداقل اثرات روانی و نه واقعی تحركی تدریجی و البته مثبت به بازار وارد ساخته و زمینه نفوذ و تأثیرگذاری آن را در مجموع ساختار اقتصادی كشور فراهم سازد. شاید یكی از دلایل سرعت بخشیدن به طی شدن روند تدوین قانون در نیمه دوم سال گذشته نیز مهار و كنترل ركود اخیر حاكم بر بورس بود كه متاسفانه و به دلایل مختلف این مهم تحقق پیدا نكرد.
تلاش هدفمند در جهت به روز رسانی ساختارهای اقتصادی از طریق اصلاح با تغییر قوانین از جمله ساز و كارهای مهم در تحرك بخشیدن و تقویت پدیده های اقتصادی است، این تلاش كه امروزه در عصر جهانی شدن اقتصاد و سرعت تحولات اقتصادی به ساز و كاری طبیعی به ویژه در میان كشورهای در حال توسعه تبدیل شده، از بار روانی بالا از نوع مثبت بر همان حوزه و حتی حوزه های دیگر برخوردار می باشد. اما این تلاش در ایران در كوتاه مدت از چنین بار و تاثیرگذاری برخوردار نیست.
فرآیند طولانی و پرفراز و نشیب تدوین ساختارهای نهادی و قانونی، فقدان اجماع عمومی نسبت به ساختارها و نهایی نبودن روندهای طی شده، ناهماهنگی با تحولات و فراهم نبودن فضای اجرایی و عملیاتی قوانین به دلیل تاثیرپذیری شدید از تحولات سیاسی از جمله دلایل ناكارآمدی این تلاشها در ایران است. تصویب قانون جدید سرمایه گذاری مستقیم خارجی از جمله اولین و مهمترین قوانین در حوزه اقتصادی در سالهای اخیر است كه علی رغم اجرایی شدن آن كمترین تحرك در جذب سرمایه گذاری های مستقیم خارجی نداشته است. تجربه این تلاش باید مورد توجه دست اندركاران و مجریان قانون جدید قرار گیرد.
تجربه عملیاتی شدن قانون جدید بورس نیز به نظر می رسد، متمایز از قانون سرمایه گذاری خارجی نباشد و این هشداری به دست اندركاران اقتصادی كشور است.
كارآمد ساختن بورس در مجموعه اقتصاد كشور صرفاً محدود به قانون نیست. این پدیده مهم اقتصاد جدای از فرهنگ سازی نیازمند فراهم بودن بسترهای ثبات و امنیت اقتصادی است. قانون خوب، لازم اما ناكافی است.

علیرضا سلطانی

منبع : روزنامه همشهری