سازمان بورس در آستانه تجدید ساختار کارشناسان: لطفا کمی عجله کنید

برنامه‌های بلندمدت و میان‌‌مدت سازمان بورس تهران در اوایل هفته‌‌جاری در حالی اعلام شد كه هسته اصلی و ابتدایی اجرای این برنامه، سازمان‌دهی و تجدید ساختار سازمان بورس تهران است.
هم‌اكنون سازمان بورس تهران در حال تجدید ساختار است. اما طی روزهای آتی قبل از تغییرات و تحولات سازمانی، از سوی مقامات بورس دو موضوع در حال پیگیری است. ابتدا تصویب سازمان و تشكیلات سازمان بورس تهران كه هم‌اكنون در دستور كار شورای بورس قرار دارد و دیگری انتخاب اعضای هیات مدیره بورس.
مقامات مسوول بورس تهران تا قبل از اردیبهشت ماه قرار است در نشست شورای بورس با جمع‌بندی فهرست افرادی كه شرایط احراز پست هیات مدیره‌ای را دارند اقدام به انتخاب اعضای هیات مدیره كنند و پس از آن سازمان و شركت سهامی عام بورس تهران متولد شود.
ظاهرا مقامات ارشد بورس تهران فرصت زیادی برای اجرای امور ندارند، چون تا پایان مهلت چهارماه تعیین شده در قانون و ابلاغیه، زمان زیادی نمانده است. در همین شرایط از دید كارشناسان، تجدید ساختار بورس تهران مهم‌‌ترین مسوولیتی است كه باید شورای بورس و دبیر كل آن را جدی پیگیری كنند.
●قانون هر چه سریع‌تر اجرا شود
«قانون جدید بازار سرمایه باید هر چه سریع‌‌تر اجرا شود».این اظهارنظر دكتر محمدرضا رهبر از كارگزاران بورس اوراق بهادار است. او ادامه می‌‌دهد: «‌قانون جدید بازار سرمایه در آذر ماه ۸۴‌ تصویب شد و مراحل اجرایی آن باید تا پایان سال ۸۴‌ به پایان می‌رسید، بنابراین ما از لحاظ اجرای قانون عقب هستیم و باید سریع‌تر عمل كنیم، البته یكی از بخش‌های مهم كه تصویب اساسنامه بوده، انجام شده است.
وی درباره الزامات اجرای قانون جدید بازار گفت: طراحی و تدوین تشكیلات و ساختار سازمانی تا دو لایه مدیریتی، تدوین شرح وظایف تا دو لایه زیر مجموعه، نوشتن آیین‌‌نامه‌های داخلی سازمان اعم از آیین‌نامه‌های استخدامی مالی، معاملاتی، تن‌خواه‌گردان و حد امضاهای مجاز از موارد ضروری در این زمینه است.
●تهیه آیین‌نامه‌ها تا باز خرید نیروی‌انسانی
رهبر افزود: دبیرخانه شورای عالی بورس نیازمند است، آیین‌نامه‌ها را براساس قانون جدید تهیه كرده و در یك زمان‌بندی مشخص برای تصویب در هیات دولت ارسال كند.همچنین با توجه به وظایف نظارتی، نیروی انسانی و فهرست مشاغل مورد نیاز باید برآورد و تهیه شود و پرسنل فعلی بازخرید و در شركت بورس استخدام شوند.
●تعیین بودجه
وی سپس گفت: از دیگر اقدامات لازم، تعیین بودجه جاری برای راه‌اندازی و تعیین نقدینگی كوتاه مدت قبل از تصمیم‌گیری كمیته ماده ۵۷‌ است.(كمیته ماده ۵۷‌ برحسب ضرورت، اموال و دارایی‌های سازمان بورس را بین سازمان و شركت بورس تقسیم می‌كند).
طاین دو آیین‌نامه را حتما تدوین كنید
همچنین ثبت اساسنامه، آرشیو اطلاعات و مستندات دبیرخانه شورای‌ بورس و تحویل مدارك مورد نیاز برحسب نیاز به شركت بورس و سازمان بورس، تدوین آیین‌نامه‌های ضروری بین هیات داوری و هیات اختلاف از دیگر مواردی است كه باید مورد توجه قرار گیرد.
●تخمین ارزش دارایی‌‌ها
این كارگزار بورس ادامه داد: در مورد CDS كه جزو شركت‌های بورس است و سرپرستی، اموال و كاركنان آن كه كارگزاران در آن سهیم هستند، باید ارزشیابی و تخمین دارایی‌ها صورت گیرد و نحوه تقسیم خالص دارایی‌ها نیز توسط كمیته ماده ۵۷‌ مورد بررسی قرار گیرد.
رهبر درباره اساسنامه شركت بورس گفت: اساسنامه یاد شده باید توسط كارگزاران و با نظارت مسوولان تهیه شده و به تصویب سازمان بورس برسد و هر چه سریع‌تر هیات مدیره شركت بورس و مدیر عامل آن مشخص شود.
●طرح اعلامیه پذیره‌نویسی
وی افزود: از سوی دیگر دارایی‌‌ها باید تحویل و تحول شود،‌ آیین‌نامه‌های معاملاتی و دستورالعمل‌ها نیز طراحی و به تصویب برسد، سهامداران موسس مشخص شوند. همچنین طرح اعلامیه پذیره‌نویسی، تعیین‌ سرمایه و برگزاری مجمع موسس از دیگر اقدامات ضروری است.
●واگذاری اموال
رهبر ادامه داد: به منظور فعال‌سازی شركت بورس، نیروهای متخصص باید جذب شوند و لازم است نرم‌افزارهای موجود و اموال فعلی سازمان به شركت بورس واگذار شود. همچنین كانون‌‌های كارگزاری فعال شوند و نماینده آنها در شورای بورس مشخص شود و آرشیوهای مربوط به مجوزهای كارگزاری و سبدگردانی طبقه‌بندی شوند.
●سطحی اقدام نكنید
دبیر كانون سهامداران حقیقی نیز نظراتی همسو با «رهبر» دارد. وی درباره قانون جدید بازار سرمایه و بورس و الزامات آن گفت: طبق قانون بازار سرمایه، هیات مدیره سازمان بورس باید به زودی انتخاب و تشكیل شود و سازمان بورس جدید قرار است تمام بازارها اعم از بورس كشاورزی، فلزات و نفت (در صورت تشكیل) را شامل شود. ابوالفضل متین در گفت‌وگو با خبرنگار ما انتخاب هیات مدیره بورس جدید از خود اعضای سازمان اوراق بهادار را اقدامی سطحی عنوان كرد و افزود: با توجه به اینكه سازمان جدید تمام بورس‌‌ها را شامل می‌شود، باید هیات مدیره آن هم متشكل از بورس‌های مزبور باشد، نه فقط از بورس اوراق بهادار تهران.وی داشتن تجربه كافی را از دیگر الزامات انتخاب هیات مدیره جدید دانست و تصریح كرد: چون رییس هیات مدیره سازمان جدید بورس، دبیر شورای بورس نیز است، پس اهمیتی دو چندان دارد و هیات مدیره آن باید متشكل از افراد باتجربه سالم و قوی باشند. به گفته وی، براساس قانون جدید، نظارت بر بازار از سوی سازمان بورس و عملیات از سوی شركت‌های سهامی عام بورس انجام خواهد شد.
●لابی‌ممنوع
وی تاكید كرد: نباید افراد بتوانند با لابی‌كردن و با رعایت حفظ منافع گروهی خاص، به هیات مدیره راه یابند. دایره انتخاب هیات مدیره باید گسترده‌تر شود، در غیر این صورت قانون جدید و اركان بازار سرمایه به مشكل برخواهد خورد.
●كارنامه هیات‌مدیره كنونی مشخص است
متین ادامه داد: نباید در انتخاب هیات‌مدیره جدید بر حضور افراد قدیمی اصرار بورزیم، چراكه كارنامه این افراد در گذشته مشخص شده است.بلكه باید از افراد خارج از سازمان قبلی بورس و جدید بهره‌گیری شود.
●تجربه گذشته راهی برای آینده
وی با اشاره به رشد بی‌سابقه بورس در سال ۸۲ و ركود بی‌رویه آن در سال‌های ۸۳ و ۸۴ گفت: اتفاقات سال‌های گذشته بازگوكننده مدیریت نادرست سازمان بورس است.در حالی كه با قانون جدید و سازمان جدید می‌توان افراد فعال‌تری كه سیاست‌های جدیدی را هم در پیش می‌گیرند، در سازمان بورس به كار گرفت تا دیگر شاهد افت‌وخیزهای غیرمتعارف نباشیم.
●۳شرط برای مدیرانی در حد وزرا
دبیر كانون سهامداران حقیقی افزود: برای انتخاب اعضای هیات‌مدیره جدید سه شرط داشتن تجربه مالی، امین بودن و حسن شهرت عنوان شده كه لازم است افرادی كه برای عضویت در این هیات‌مدیره انتخاب می‌شوند، تمام این شرایط را داشته باشند.
وی در توصیف اهمیت انتخاب هیات‌مدیره سازمان جدید بورس گفت: ما اعتقاد داریم كه هیات‌مدیره سازمان بورس جدید باید در حد وزرا انتخاب شوند، چون وجود هیات‌مدیره‌ای قوی در بازار جوان ما به طور قطع موجب رشد قابل توجه بورس خواهد شد.این كارشناس بازار سرمایه تاكید كرد: بورس ایران سیاسی نیست و باید افراد غیرسیاسی با تجربه اقتصادی و اقتصاددانان در آن حضور یابند.
●توجه به مطالبات سهامداران
متین با ابراز امیدواری نسبت به معرفی هیات‌مدیره سازمان جدید بورس تا دو هفته آینده به مسوولان بورس توصیه كرد: انتخاب هیات‌مدیره، نوشتن آیین‌نامه یك كارجدی فنی و كارشناسی است و چون با نوشتن آیین‌نامه بورس سنگ بنای بازار سرمایه گذارده می‌شود، كاری بسیار بزرگ و مهم به شمار می‌رود.
وی گفت: قانون جدید ایجاد مطالباتی از سوی مردم و سهامداران حقیقی را در پی دارد كه امیدواریم سازمان جدید بتواند موجب تحقق این مطالبات شود.●ملاحظات زیاد
دبیر كانون سهامداران حقیقی درباره تشكیل شركت بورس گفت: در تشكیل شركت‌ سهامی عام بورس كه طبق قانون جدید برای عملیات در بازار تشكیل می‌شود، باید ملاحظات زیادی داشت.وی خاطرنشان كرد: شركت مزبور باید پذیره‌نویسی شده و توسط روزنامه‌ها اعلام شود و مردم بتوانند سهام این شركت را خریداری كنند.در نحوه نگارش اساسنامه شركت بورس باید بسیار كارشناسی عمل كرد.
طمبادا انحصار ایجاد شود
وی با یادآوری ایجاد انحصار در برخی از شركت‌های بورسی در گذشته گفت: باید سازمان جدید با ایجاد انحصار به شدت برخورد كند. نباید كسی بیش از ۵/۲درصد سهام شركت را داشته باشد و نباید بیش از ۵درصد سپرده‌گذاری كند و نباید موقعیتی ایجاد شود كه افراد خاصی بتوانند برای خانواده خود ۲۰درصد از سهم شركت را بخرند.وی پیشنهاد داد: ۳۵ تا ۴۰درصد از سهم شركت بورس به سازمان بورس واگذار شود و الباقی از طریق آگهی در روزنامه به مردم واگذار شود تا از ایجاد انحصار جلوگیری شود.
●سازمان جدید، تا ۳ ماه دیگر
سازمان جدید بورس قرار بود كار خودش را از ابتدای سال جاری آغاز كند كه ظاهرا تشكیل این سازمان به ۳ ماه دیگر موكول شده است.
دكتر عباس هشی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار ما افزود: براساس قانون جدید بازار سرمایه، سازمان قبلی به كار خود پایان داده و سازمان جدید بورس تشكیل می‌شود و به جای سازمان كارگزاران هم شركت بورس تاسیس خواهد شد.
●پیش‌ به سوی انحلال سازمان قدیم
وی در مورد الزامات قانون جدید بازار سرمایه گفت: در حال حاضر چیزی كه در این بازار باید به صورت جدی دنبال شود، تشكیل هر چه سریع‌تر سازمان جدید است.سازمان قدیمی‌ بورس باید هر چه سریع‌تر كار فروش، دارایی، وصول مطالبات، پرداخت بدهی‌ها و مزایای خدمتی كاركنان را به سرانجام رسانده و به سمت انحلال پیش برود و سازمان جدید هم باید به سمت تشكیل سوق پیدا كند.
به گفته وی اموال سازمان قدیمی قرار است به سازمان جدید بورس واگذار شود و اكنون دو بحث اساسی شامل قیمت‌گذاری و فروش و خاتمه اشتغال كارمندان در سازمان قبلی باید صورت بگیرد.دكتر هشی افزود: كاركنان بورس و سازمان كارگزاری‌ها با پایان فعالیت سازمان‌های متبوعشان در سازمان جدید بورس و شركت‌ سهامی عام بورس مشغول به فعالیت می‌شوند.
وی با بیان این كه همه مردم منتظر بودند كه نظارت و عملیات بورس از ابتدای امسال توسط سازمان جدید بورس و شركت سهامی بورس شكل تاره‌ به خود بگیرد، ابراز امیدواری كرد:عملیات روزمره بورس فلزات و كشاورزی از ابتدای تیر ماه سال جاری در سازمان جدید انجام پذیرد.البته تحقق این مهم منوط به آن است كه شورای بورس در این رابطه مصوبه‌ای داده باشد.
●بورس باید قانونمند شود
دكتر هشی با مثبت ارزیابی كردن قانون جدید بازار سرمایه و بورس گفت: بورس ایران از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۸۴ با قوانین سال ۴۶ و مصوبات زمان خود توسط شورای بورس اداره می‌شد كه قدیمی بودن و به روز نبودن قوانین و مقررات طی این سال‌ها همواره پیكره قانونمندی بورس را زیر سوال می‌برد.همچنین در این سال‌ها تمام مشتقات بازار در بورس ما وجود نداشت و ما در واقع یك بازار ثانویه بودیم و بازار ساز هم نداشتیم.
●بورس آیینه تمام‌نما
وی تاكید كرد با قانون جدید، فعالیت بورس ایران قانونمند می‌شود و محیط مالیاتی مناسب و به روز شده‌ای ایجاد خواهد شد كه این محیط هم قانون مصوب به‌روز شده دارد، هم شرایط و مشتقات سایر بازارهای سرمایه را دارا است و هم شامل بازار اولیه و ثانویه است كه اوراق مشاركت هم می‌توان در آن به فروش رساند.به اعتقاد این كارشناس ارشد اقتصادی، ایجاد یك بازار جذاب، منوط به بهبود شرایط اقتصادی كشور است، چون بورس آیینه‌ای از وقایع سیاسی و اقتصادی است كه هر چه این وقایع مطلوب‌تر باشد بازار هم مطلوب‌تر است.
●اعضای هیات‌مدیره جدید خریدوفروش سهم نكنند
وی در توصیف ویژگی‌های هیات‌مدیره سازمان جدید بورس این نكات را متذكر شد: با توجه به اینكه ۸۰درصد از اقتصاد ایران دولتی است و در عین‌حال ما قصد خصوصی‌سازی هم داریم، هیات‌مدیره جدید بورس باید از افراد باسابقه كار در بخش دولتی و خصوصی باشند.وی افزود: اعضای هیات‌مدیره سازمان جدید ضمن اینكه باید دارای حسن شهرت و توان كافی باشند، باید قبل از ورود به هیات‌مدیره تعداد سهامشان را اعلام كنند و در حین اشتغال به كار در هیات‌مدیره حق خرید و فروش سهام هم ندارند و زمانی هم كه از هیات‌مدیره می‌روند، باید صورت وضعیت سهام خود را اعلام كنند و این‌ها مواردی است كه در قانون قبلی نبوده ولی در قانون جدید آمده است.
براساس قانون جدید حتی حسابداران هم نمی‌توانند به دادوستد سهام بپردازند.
●ریسك، ریسك خارجی
محمدعلی شهدایی، كارشناس بازار سرمایه هم با بیان این‌كه در بازار سرمایه‌ ریسك ذاتی شركت‌ها و ریسك‌های خارجی بر بازار تحمیل می‌شود، خاطرنشان كرد: این ریسك‌ها باعث شده كه سرمایه‌ها امروز از بازار سرمایه خارج شوند همچنین به دلیل ضعف سیاست‌های كلان اقتصادی دولت، انتظارات مناسب در بازار ایجاد نشد با تمام این عوامل باید پرسید كه آیا زمینه‌ برای رشد در بازار می‌تواند وجود داشته باشد یا خیر؟
شهدایی در ادامه با اشاره به این كه در حال حاضر تمام كارشناسان دولتی معتقدند بازار با وجود اجرای قانون بازار اوراق بهادار در سال جدید بهتر خواهد شد بیان كرد: تصور این كه مشكلات ذاتی بازار با اجرای قانون قابل حل است، عملا تصور خیلی منطقی نیست، زیرا ما بارها و بارها قانون تصویب كردیم، اما عملا بازده مناسبی را از آن نگرفتیم.
این كارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: حتی قانون بازار اوراق بهاداری كه روی آن سرمایه‌گذاری شده و انتظار می‌رود كه بتواند در آینده اقتصادی كشور تاثیرگذار باشد، عملا شاید گمراه‌كننده باشد، زیرا ما دارای قوانین خوبی بودیم اما تاثیرگذار نبودند.
او یكی از عواملی كه باعث فراری دادن سرمایه‌گذاران از بازار شده را نقش نامناسب كارگزاری‌ها قلمداد كرد و گفت: در قانون جدید هم تاثیرگذارترین نقش برای كارگزاران در‌نظر گرفته شده یعنی ما همان قانون قدیم را با روكش جدید به مردم عرضه می‌كنیم، بدون این كه قرار باشد متولی‌ آن تغییر كند.
●۵۰میلیون دلار لبنانی‌ها تاثیری ندارد
شهدایی در ادامه گفت: برای دوره‌ای كه پیش رو داریم، نمی‌توان گفت بازار خیلی پررونقی خواهد بود، زیرا ضعف‌ها همچنان باقی است.
۵۰میلیون دلاری كه قرار است یك لبنانی وارد بازار سرمایه كند، هیچ تاثیری در بازار نخواهد داشت. زمانی بازار ما به رونق خودش بازمی‌گردد كه انگیزه كافی بین تك‌تك سهامداران ایجاد شود.
●امنیت و امنیت
این كارشناس بازار سرمایه امنیت سرمایه‌گذاری را مطرح كرد و گفت: بزرگ‌ترین عاملی كه می‌تواند در بازار سرمایه موثر باشد تنها امنیت سرمایه‌گذاری است، زیرا با این وجود پول از كشور خارج نمی‌شود. سالم‌ترین وضعیتی كه برای یك جامعه متعادل در راستای هدایت نقدینگی می‌تواند وجود داشته باشد، بازار سرمایه است، اما نمی‌دانیم چرا كسی نمی‌خواهد و یا نمی‌داند بازار سرمایه چتر حمایتی است كه می‌تواند برای ما امنیت به دنبال داشته باشد.
وی به سرمایه‌گذاری حدود سه میلیارد دلاری مردم در خرید تلفن همراه اشاره كرد و گفت: با این وجود می‌توان نتیجه گرفت كه پول در بازار است. اگر ما امروز امنیت سرمایه‌گذاری را در بین مردم ایجاد نكنیم، باید مطمئن باشیم كه به جایی می‌رسیم كه این سرمایه‌ها خارج می‌شود.
شهدایی با بیان این كه دولت باید سیاست‌های خود را در مقابل بازار سرمایه شفاف و روشن اعلام كند گفت: گام‌هایی كه قرار است دولت برای رسیدن به حمایت از بازار سرمایه بردارد، باید به طور شفاف اعلام شود.
طساختار باید اصلاح شود
او ادامه داد: اگر قانون بازار سرمایه‌ تصویب شود در حالی كه قانون تجارت برای ۴۰ سال قبل باشد این درست نیست، بلكه باید برنامه‌ها به صورت شفاف مطرح شود. نقایص ما فقط با قانون بازار سرمایه حل نمی‌شود. ساختار بورس باید اصلاح شود، در غیر این صورت روند گذشته همچنان تكرار خواهد شد. مگر این كه زمینه‌های تاثیرگذار به یك نقطه تعامل برسند.به گفته وی در بازارهای منفی هم امكان كسب سود وجود دارد، برای كسب سود باید مقداری مسلح‌تر و با دانش فنی وارد شویم.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد