کودک و دلهره امتحان

یك روز صبح آلیسای هشت ساله در حالی كه از دل درد گریان و نالان بود، برای خوردن صبحانه به آشپزخانه رفت. ولی آلگونیكو كه شاگرد پایه سوم بود، چنان نگران به نظر می آمد كه نمی توانست در منزل آرام و قرار گیرد.
آن روز، نخستین روز آزمون سراسری ارزش تحصیلی در ایلینوی (ایالات متحده) بود. آلیسا بیم از آن داشت كه چنانچه در آزمون شركت بجوید، امتیاز لازم را كسب می كند. اوبری، دانش آموز دوره راهنمایی، بر آن بود كه در امتحان تیزهوشان مدرسه شركت كند، لیكن برای پذیرش می بایست در یكی از آزمون های مهارت های مقدماتی، رتبه ۹۸ یا ۹۹ درصد را به دست می آورد. مادرش می گفت:
وقتی هر سال از اینكه نتواند ازعهده امتحانات برآید، عصبی و نگران می گردد. حتی به من گفته اگر ناچار باشد جهت ورود به دانشگاه در آزمون هایی از این قبیل شركت جوید، هیچگاه به دانشگاه نخواهد رفت.
دلواپسی در مورد امتحان دادن، پدیده تازه ای نیست و معمولاً كلیه كودكان را از سنین پایین تحت تأثیر قرار می دهد.
در دهه ۷۰ پژوهش های صورت گرفته در دانشگاه ایلینوی نشان داد كه غالب دانش آموزان (و حتی دانشجویان) موقع امتحان دچار فشار روانی می شوند تا حدی كه كمتر از میزان توان حقیقی خویش استفاده می كنند.
برپایه بررسی های اخیر توماس هالدین در ایالت آریزونا، در حال حاضر دلهره هایی از این دست افزایش یافته اند. معلمان به او گزارش دادند كه در حین امتحان بسیاری از شاگردان جلسه را ترك گفتند، برخی سردرد گرفتند، یا به دفعات زیاد به دستشویی (توالت) رفتند و یا ناگهان گریه سردادند.
آن زمان كه بچه ها با آزمونی مهم رویارویند، به منظور كاهش تنش ایشان به قصد اخذ نمره خوب، چه كمكی می توان به آنان كرد؟ ذیلاً رهنمودها و توصیه های كارشناسان را آورده ایم تا به كودكان در هر سنی كه باشند، یاری رسد:
▪ ترتیبی دهید تا كانون خانوادگی، كامیابی پدید آورد.
زمانی كه دختری دبیرستانی خود را برای آزمون ارزش تحصیلی آماده می ساخت، از كپلن، بنیانگزار مراكز تحصیلی كپلن پرسید:
- شاگردان برای امتحان دادن، كدام معلم خصوصی را برگزینند؟
وی پاسخ داد:
- سه سال قبل!
منظورش این بود كه آمادگی از خانه آغاز می گردد و باید از پیش شروع شود. دانش آموزانی كه پدر و مادرشان آنان را به مطالعه ترغیب می كنند، یا موقع صرف شام به بحث هایی می پردازند، والدینی كه به بچه ها می آموزند، چگونه درباره مسائل بیندیشند و مصرند فرزندانشان در پی مفاهیم واژه هایی باشند كه نمی دانند، در امتحان ریاضی و واژه شناسی نمره خوبی می گیرند.
دلیلش آن است كه این گونه شاگردان می توانند پرسش ها را بهتر و تندتر بخوانند و بفهمند و باید دانست كه این امر، از خانه سرچشمه می گیرد.
واژگان (گنجینه لغات) چیزی است كه بچه ها با خود همراه دارند و سایر چیزها را در مدرسه فرامی گیرند. افرادی كه زبان لاتین یا یونانی و فهرست ریشه كلمه ها را بررسی می كنند، در آزمون ارزش تحصیلی، به نتیجه رضایت بخشی دست می یابند، پایه ریزی قوی علمی، یك كفه ترازوی كامروایی است.
آقای اندرسن، رئیس بخش تمرینات روانی بر این باور است:
- پدر و مادرها در تهیه كفه دیگر كه شكوفا كردن استعدادهاست، نقش اساسی دارند.
وی توضیح می دهد: پس از دوران مهد كودك، فرزندتان را جهت هر پیشرفت علمی ترغیب كنید. من این بچه ها را پرندگان كوچك نام می نهم.
جرقه ای از موقعیت های جزئی، سبب اعتماد به نفس می شود. ولی روش شایسته ای مورد نظرست، تشویق كودكان به درس خواندن به مفهوم تحت فشار قرار دادن آنان نیست. مطابق نظر چارلز اسپل، پژوهنده نامدار دانشگاه جنوب فلوریدا: ترس بچه ها از توقعات پدر و مادرشان، دلیل عمده نگرانی در امتحان است.
به زبان آوردن این جمله كه: «اگر من نمره خوبی نگیرم، مامان و بابا حقیقتاً ناراحت می شوند» تصور رایجی است كه هدف آزمون را به بیراهه می كشاند. آنچه تردید ناپذیر است، این است كه بیشتر از نمره، تلاش كودك مهم است و بس.
▪با شیوه آزمون آشنا شوید
همزمان با نزدیك شدن موعد امتحان، باید اطمینان حاصل كرد كه كودك از چگونگی آن باخبر است. آموزشگاه های دولتی و آزاد، طبق معمول، نمونه هایی از پرسش های آزمون های معیار (استاندارد) را در اختیار دارند.
كریستین كه سال آخر دبیرستان بود و به دنبال آشنایی با نمونه سئوال ها توانسته بود از عهده پاسخگویی به پرسش های امتحانی برآید، اظهار می داشت: تنها پنج دقیقه زمان برد تا بفهمم شیوه آزمون چگونه است؟
بنابراین باید از كودك، امتحان آزمایشی تحت شرایط امتحان اصلی به عمل آید. آزمونی كه باید با وقت محدود، بی وقفه و بدون خوردن چیزی توأم باشد. چنانچه امتحان آزمایشی به خوبی انجام پذیرد، مفید فایده است.
در حال حاضر، این نكته به اثبات رسیده كه برخی از كلاس های آماده سازی مؤثر هستند. چون سبب كاهش دلهره و آشنایی دانش آموز با نمونه پرسش ها و انگاره ها (الگوها)ی امتحانی می شوند. پرس و جو از ۴۲۰۰ تنی كه امتحان آزمون معیار داده اند، حكایت از آن دارد كه به طور متوسط، دانش آموزانی كه معلم خصوصی داشته اند، نمره كل آنها به ۶۹ بالغ گردیده است.
▪ جسم كودك را تقویت كنید
در روز امتحان، آمادگی جسمی همانقدر مهم است كه آمادگی روحی. پدر و مادر باید مراقب باشند كه كودك شب امتحان خوب بخوابد و صبح زود بیدار شود تا از هوشیاری كاملی برخوردار باشد.
خوردن غذای سنگین آن هم درست قبل از امتحان خطرناك است، چرا كه جسم شاگرد باید روی اندیشیدن تمركز یابد، نه روی هضم كردن غذا. صرف صبحانه سبك همراه با برنامه غذایی منظم هم برای روز پیش از امتحان پیشنهاد می گردد. باید به كودك پوشاك مناسب پوشاند تا ایجاد ناراحتی نكند. برای آزمون های درازمدت باید لباسی منظور داشت كه كودك در صورت گرم بودن كلاس، بتواند آن را درآورد و یا موقع سرد شدن هوا، دكمه هایش را ببندد. به علاوه باید یقین حاصل كرد كه كودك ساعت به دست دارد و می تواند كل امتحان را زمان بندی كند.
كلاً باید كودك را خاطرجمع كرد كه نتیجه یك آزمون، به آخر رسیدن دنیا نیست و به رغم آنكه امكان دارد گاه برآیند امتحان ناخوشایند و نامطلوب باشد، ولی در هر صورت می توان كامیاب شد.

مترجم: ا. امیر دیوانی

منبع : روزنامه همشهری