گوگل از ابتدا تا به امروز (یک ؛ جلوش صد تا صفر)

گوگل (google) نامی است كه این روزها با اینترنت یكی شده و شاید بتوان گفت اینترنت بدون گوگل، معنایی ندارد. بسیاری از كاربران برای یافتن جواب هر مسئله ای به سراغ موتور جست وجوگر گوگل می روند. و این جست وجوگر به سرعت جای خود را در بین كاربران اینترنت پیدا كرده و طرفداران بسیاری را جذب كرده است. موتور جست وجوی هوشمند و سریع گوگل تمام رقیبان قدر خود را در مدت زمان كوتاهی پشت سر گذاشته و خود را یكه تاز میدان كرده است. چندی پیش نشریه نیویورك تایمز تصویر طنزی را به گوگل اختصاص داده بود كه نشان می داد تا چند سال آینده می تواند حتی درون مغز شما را نیز برایتان جست وجو كند.
كلمه گوگل در حقیقت از لغت (googol) گرفته شده است كه به معنای عدد یك با صدصفر در جلوی آن است. این كلمه توسط خواهرزاده ریاضیدان معروف «ادوارد كسنر» در یكی از كتاب های معتبرش به كار رفت و از آن پس به صورت اصطلاح شناخته شده ای بین دانشجویان رواج پیدا كرد. گوگل دلیل استفاده از این كلمه را تعداد بی نهایت و نامحدود اطلاعات موجود در دنیای اینترنت و هدف شركت را امكان در اختیار قرار دادن این حجم اطلاعات برای علاقه مندان و كاربران آن توضیح داده است.
برخلاف تصور بسیاری از افراد، گوگل اصلاً شركت قدیمی و باسابقه ای نیست و شاید بتوان گفت كه آغاز شكل گیری آن به سال های ۱۹۹۵ یا ۱۹۹۶ بازمی گردد. موسس های این شركت یعنی «لری پیچ» و «سرگئی برین» در آن زمان فقط ۲۴ و ۲۳ سال سن داشتند. و به طور كاملاً تصادفی یكدیگر را در دانشگاه استنفورد كالیفرنیا ملاقات كرده بودند. لری كه فارغ التحصیل دانشگاه میشیگان بود، برای بازدید از دانشگاه استنفورد آمده بود و سرگئی كه ۲۳ سال بیشتر نداشت، به او محیط دانشگاه و دانشكده ها را نشان می داد و در عین حال با هم مشغول بحث بر سر مسائل مختلف و علاقه مندی ها و تصمیمات شان بودند. در همان روز بود كه هر دو متوجه شدند یكی از اهداف و شاید مسائل فكری مشترك شان این است كه چگونه می توان اطلاعات مرتبط به هم را از میان انبوهی از اطلاعات موجود در كامپیوتر استخراج كرد؟ اوایل ژانویه سال ۱۹۹۶ بود كه آنها همكاری خود را برای ساختن یك موتور جست وجو با نام «Back Rub» آغاز كردند. این نام در حقیقت اشاره ای بود به اینكه موتور جست وجوی آنها می توانست لینك هایی را كه به یك وب سایت مشخص می رسند، آنالیز كند. لری كه به شدت عاشق تعمیر وسایل مكانیكی و برقی و سروكله زدن با این گونه ابزار و ماشین آلات بود تصمیم گرفت كه با سرهم كردن كامپیوترهای معمولی خانگی از آنها به جای یك سرور قوی و نیرومند كه هزینه بالایی هم به آنها تحمیل می كرد، استفاده كند. جالب است بدانید كه لری به خاطر اینكه توانسته بود از قطعات كوچك اسباب بازی خاصی، یك دستگاه پرینتر بسازد كه واقعاً می توانست پرینت كند، بسیار مشهور شده بود. البته آنها برای تهیه همان كامپیوترهای معمولی نیز دچار مشكل بودند و برای تهیه آن هر روز بارها به دفتر دانشگاه مراجعه می كردند تا به اصطلاح با لنگر انداختن در آنجا موفق به دریافت تعدادی كامپیوتر شوند. بعد از مدت حدوداً یك سال بود كه نوآوری منحصربه فرد آنان در توانایی دنبال كردن لینك های مرتبط به هم، كسانی كه موتور جست وجوگر «Back Rub» را دیده بودند به شگفتی واداشت و خبر دهان به دهان می گشت و منتشر می شد.
اوایل سال ۱۹۹۸ بود كه آنها توانستند یك هارددیسك با ظرفیت یك ترابایت (یعنی ده به توان دوازده) را به صورت ارزان از حراجی تهیه كنند و در اتاق لری در خوابگاه دانشجویی شروع به ساختن كامپیوتر سرور موردنظرشان كردند. این اتاق در اصل اولین مركز جمع آوری اطلاعات برای گوگل به حساب می آید. در همان ایام «سرگئی» تصمیم گرفت تا یك دفتر كار كوچك راه اندازی كند. و به همین دلیل به دنبال افرادی می گشت تا به پروژه آنها علاقه مند بوده و مایل به سرمایه گذاری با آنها باشند. آنها با یكی از موسسین یاهو به نام «دیوید فیلو» صحبت كردند و او با اقرار به اینكه تكنولوژی آنها بسیار منحصربه فرد است به آنها پیشنهاد تاسیس یك شركت مستقل برای موتور جست وجویشان را داد و گفت هر زمان كه آن را به طور كامل راه اندازی كرده و گسترش دادید دوباره با هم صحبت خواهیم كرد.
در اصل «فیلو» بهترین پاسخ را به آنها داد، زیرا سایر افراد تقریباً هیچ علاقه ای به كار آنها نشان ندادند و بسیاری از مدیران شركت های معتبر آنها را كاملاً مایوس و ناامید كرده بودند. «سرگئی» و لری ناامید از همه جا تصمیم گرفتند كه پروژه دكترای خود را برای مدتی معلق گذاشته و در عوض به ساختن و نوشتن یك برنامه كاری و مالی خود بپردازند. پس از آن به سراغ دوست یكی از اساتید دانشگاه شان رفتند و موضوع را با او در میان گذاشتند. و البته یك نمونه از كارشان را نیز به او ارائه كردند. او بدون اینكه تمایل به شنیدن جزئیات بیشتری راجع به طرح آنها داشته باشد به آنها پیشنهاد داد كه برایشان یك چك به مبلغ صد هزار دلار و به نام شركت گوگل بنویسد و این كار را هم انجام داد. اما مشكل آنها این بود كه عملاً شركتی به نام گوگل اصلاً ثبت نشده بود و آن چك به هیچ وجه قابل وصول نبود. هر چند كه از دید آنها این مقدار سرمایه واقعاً ناچیز به نظر می رسید. بعد از چندین هفته آنها تصمیم گرفتند تا شركت گوگل را با كمك سرمایه گذاری های دوستان، فامیل و آشنایان خود ثبت كنند. و مبلغ سرمایه گذاری اولیه برای شروع به كار كمپانی گوگل، رقم یك میلیون دلار بود. اولین دفتر كار آنها در حقیقت یك اتاق متصل به پاركینگ خانه یكی از دوستانشان بود و آنها كار خود را به همراه كارمند تازه ای به نام «سیلوراشتین» كه در حال حاضر مدیر بخش فناوری گوگل است، آغاز كردند.
گوگل كه آن زمان نسخه آزمایشی یا بتای خود را ارائه كرده بود، در روز به حدود ۱۰ هزار تقاضا برای جست وجو پاسخ می داد و علامت Beta نیز به همراه لوگوی گوگل در سایت آن به چشم می خورد. همان زمان بود كه نشریات مختلف و اخبار به پخش خبرهایی راجع به این شركت تازه تاسیس و جادویی آنها یعنی موتور جست وجوی گوگل پرداختند. نشریه معتبر PC World در اواخر سال ۱۹۹۸ نام گوگل را به عنوان یكی از صد سایت برتر سال شناخت و معرفی كرد و به این ترتیب گوگل پله های ترقی را به سرعت پیمود. اوایل سال ۱۹۹۹ آنها توانستند از آن دفتر كوچك به یك دفتر كار مناسب تر در نزدیك دانشگاه استنفورد نقل مكان كنند. در آن زمان كارمندان كمپانی گوگل تقریباً سه برابر شده بودند. و نیز گوگل در روز به حدود پانصد هزار تقاضا برای جست وجو پاسخ می داد. شركت معروف «Red Hat» سازنده سیستم عامل لینوكس، اولین شركتی بود كه به عنوان مشتری سرویس جست وجوی گوگل به آنها پیوست و گوگل نیز از آن زمان به بعد، سرورهای خود را روی سیستم عامل لینوكس منتقل كرد. اوایل ژوئن سال ۱۹۹۹ با توجه به اینكه حجم كار در كمپانی گوگل خیلی بالا رفته بود، آنها اقدام به استخدام نیروهای جدید كردند. یكی از نكات مهم برای آنان مسئله تجاری و اقتصادی قضیه بود و دو شركت مالی- اعتباری معتبر، آنها را تا حدود ۲۵ میلیون دلار پوشش دادند. این موضوع باعث شد تا افرادی كه در سایر شركت های كامپیوتری مشغول به كار بودند به سراغ آنها بیایند. یك ایرانی به نام امید كردستانی كه برای كمپانی «Net Scape» كار می كرد از آنجا بیرون آمد تا به عنوان مدیر ارشد قسمت فروش به آنها بپیوندد. و افراد مهم دیگری نیز به بدنه این كمپانی پیوستند. آنها به كارمندان زیادی احتیاج داشتند و به سرعت دفتر كارشان به قدری شلوغ شده بود كه اگر كسی می خواست از پشت میزش بلند شود حتماً باید سایر اطرافیان، صندلی های خود را جابه جا می كردند. بنابراین دفتر گوگل به ساختمانی در شهر «مونتین ویو» در كالیفرنیا منتقل شد كه در حال حاضر این ساختمان، دفتر مركزی كمپانی گوگل است. شركت معتبر AOL با میلیون ها كاربر نیز گوگل را به عنوان موتور جست وجوی خود ثبت كرد و به این ترتیب بیش از ۳ میلیون نفر كاربر به گوگل افزود. در نهایت در ۲۱ سپتامبر سال ۱۹۹۹ گوگل نسخه كامل شده خود را به روی اینترنت فرستاد و كلمه Beta برای همیشه از نام آن حذف شد. گوگل بزرگ و بزرگ تر شد و شركت های معتبر دیگری به آن اضافه و ملحق می شدند. و در اواخر سال ۱۹۹۹ گوگل جزء ۱۰ سایت برتر دنیا انتخاب شد و به گفته بسیاری از افراد گوگل نه تنها یك موتور جست وجوی منحصربه فرد بود، بلكه محیط اداری و فضای كاری آن نیز كاملاً از سایر دفاتر متمایز بود. فضای باز، امكانات تفریحی و ورزشی و طراحی بسیار مناسب به كارمندان كمك می كرد تا در محیطی جذاب تر كار خود را انجام دهند و بنابراین كارایی بیشتری داشته باشند. ارائه طرح ها و ابتكارات مختلف از طرف كارمندان به جهانی تر شدن گوگل كمك می كرد كه شروع انتشار گوگل به ۱۰ زبان مختلف در آن زمان، از جمله آنها محسوب می شود. در سال ۲۰۰۰ گوگل توانست جایزه«Webby» را هم از طرف مردم و هم از طرف خود موسسه Webby از آن خود سازد. در همین سال كمپانی گوگل امكاناتی را فراهم كرد تا كسانی كه دارای وب سایت بودند، بتوانند از موتور جست وجوی گوگل در سایت خود استفاده كنند. این ایده به شدت از طرف كاربران اینترنت و صاحبان وب سایت ها مورد استقبال قرار گرفت. در اوایل سال ۲۰۰۰ گوگل و جست وجوگر یاهو قرارداد همكاری با هم امضا كردند تا گوگل بتواند به حدود ۱۸ میلیون تقاضای جست وجو در روز پاسخ دهد. در قدم بعدی گوگل تصمیم گرفت تا به كاربران مختلف امكان قرار دادن لینك های تبلیغاتی كه خود گوگل آنها را سازمان دهی می كرد، بدهد و این امكان جدید را تحت عنوان «Adwords» برای شركت های تبلیغاتی و «AdSense» برای ناشران ارائه كرد. Adwords همان لینك هایی است كه وقتی دنبال عبارتی می گردید، در سمت راست صفحه نتایج جست وجو به عنوان «ponsored Links» قرار می گیرد و Adsense همان لینك هایی است كه تحت عنوان «Ads By google» در سایت های مختلف مشاهده می كنید.در اواخر سال ۲۰۰۰ میلادی هم اولین نگارش Toolbar معروف گوگل برای كاربران ارائه شد، این Toolbar كمك كرد تا بدون مراجعه به وب سایت گوگل و با نصب آن بر روی كامپیوتر خود مستقیماً به گوگل متصل باشید و نیز با انتخاب كردن لغات در وب سایت های مختلف یا كلیك راست می توانید از گوگل بخواهید كه به دنبال مطالب بیشتری راجع به آن بگردد. در پایان سال ۲۰۰۰ گوگل بیشتر از صد میلیون تقاضای جست وجو را پاسخ می داد. در آن زمان مدیران گوگل به این فكر می كردند كه راهی دائمی را برای در دسترس بودن برای كاربران پیدا كنند. این مسئله كه افراد همیشه پشت كامپیوتر نیستند آنها را بر آن داشت تا امكان جست وجو بر روی تلفن های همراه و سایر لوازم بی سیم مانند PDAها (دستیاران دیجیتالی) را فراهم كنند و این گونه بود كه در نیمه اول سال ۲۰۰۱ میلادی كاربران شبكه های مخابراتی بی سیم هم به جمع كاربران گوگل پیوستند. در همان ایام نیز توانایی جست وجو بین زبان های دیگر را به ۲۶ زبان افزایش دادند. اواخر سال ۲۰۰۱ میلادی قسمت جست وجوی تصاویر (Image Search) با توانایی جست وجو بین ۲۵۰ میلیون تصویر به جست وجوهای گوگل اضافه شد و البته به صورت نسخه آزمایشی بر روی اینترنت رفت. از سال ۲۰۰۲ كمپانی گوگل تلاش كرد تا ابداعات خود را به صورت كامل تر و بهتر و در ضمن كاربردی تر ارائه كند. افزودن قابلیت های مختلف به Toolbar ایجاد تغییرات در نحوه ارائه لینك های تبلیغاتی، تكمیل روبات گوگل برای بهتر و سریع تر شناسایی كردن وب سایت های به روز شده، مطابقت دادن لینك های تبلیغاتی با موضوعی كه كاربر دنبال آن جست وجو كرده است، از جمله این تغییرات به حساب می آید. شاید مهمترین اتفاق در سال ۲۰۰۲ افزودن بخش اخبار به گوگل بود. googlenews در اواسط سال ۲۰۰۲ با قابلیت جست وجو در ۴۵۰۰ منبع اصلی خبر با سر و صدای زیادی شروع به كار كرد و در اواخر همین سال نیز سرویس «froogle» كه برای جست وجو در بین محصولات مختلف در نظر گرفته شده بود به گوگل اضافه شد. البته این سرویس در كشور ایران و چند كشور دیگر به علت عدم دسترسی به سیستم پرداخت پول از طریق اینترنت قابل استفاده نیست.
سال ۲۰۰۳ سال وبلاگ و وبلاگرها بود و گوگل كه این موضوع را به خوبی فهمیده بود، سرویس مشهور «Blogger» را خریداری كرد و نسخه شماره دو از Toolbar گوگل نیز در این سال ارائه شد و گوگل به عنوان شركت نمونه و برتر در سال ۲۰۰۳ میلادی انتخاب شد و شبكه خبری ABC آمریكا به موسسین گوگل لقب «مردان سال» را داد.
و اما سرویس «Local Search» گوگل كه اواسط سال ۲۰۰۴ به آن اضافه شد بسیار مورد توجه قرار گرفت، به خصوص برای ساكنان آمریكا، كانادا و چندین كشور اروپایی. با استفاده از این سرویس، افراد می توانستند آدرس دقیق اماكن مورد نظرشان را جست وجو كنند. البته این سرویس قبلاً توسط شركت های دیگری از جمله یاهو و «Map Qaest» ارائه شده بود. امكان دیگری به نام «جست وجوی شخصی» هم در همین سال به جمع سرویس های گوگل اضافه شد. با ثبت نام در این سرویس كاربران می توانستند با جمع آوری تاریخچه هایی از تمام جست وجوهایی كه در گوگل انجام داده اند به گوگل امكان هر چه دقیق تر كردن جست وجوهای آنها را بدهند. گوگل با توجه به مطالبی كه كاربر در گذشته به دنبال آنها گشته بود می توانست لینك های بهتری را در اختیار كاربر قرار دهد.
در اول آوریل سال ۲۰۰۴ گوگل خبر پروژه تحقیقاتی جدید خود بر روی كره ماه را اعلام كرد. پروژه تحقیقاتی گوگل كوپرنیكس نام داشت و با هدف ایجاد یك مركز تحقیقاتی در سطح كره ماه برای ساماندهی اطلاعات موجود در دیتا و در دسترس همگان قرار دادن این اطلاعات كار خود را آغاز كرد و در حال حاضر گوگل مشغول مصاحبه و انتخاب افراد مناسب برای این كار است. گوگل گفته است كه این پروژه كار خود را در بهار سال ۲۰۰۷ میلادی آغاز خواهد كرد. مركز تحقیقاتی گوگل قرار است كه ۳۵ مهندس، ۲۷ هزار Webserver ارزان قیمت و دو نفر ماساژ دهنده! خوب و حرفه ای و البته تعدادی كارمند دیگر را در خود جای دهد. در همان اوایل ماه آوریل بود كه گوگل خبر سرویس ای میل خود به نام Gmail كه در آن زمان رایگان بود را منتشر كرد. این سرویس كه براساس ارسال دعوت نامه به سایرین می توانست مورد استفاده قرار گیرد و جالب تر اینكه تقریباً ۲۰ برابر پست الكترونیكی یاهو حجم و ظرفیت داشت به سرعت جای خود را در میان كاربران اینترنت باز كرد. در جولای سال ۲۰۰۴ كمپانی گوگل با توجه به اهمیتی كه عكس و تصویر و مدیریت تصاویر پیدا كرده بودند نرم افزار پیكاسا را خریداری كرد و به صورت رایگان در اختیار كاربران خود قرار داد.
برگزاری مسابقه «jamcode» هم در همان سال توسط گوگل بین برنامه نویسان كامپیوتر انجام شد كه جایزه اول آن مبلغ ۱۰ هزار دلار آمریكا بود. ۱۴ اكتبر سال ۲۰۰۴ روزی بود كه گوگل اولین نسخه جست وجوگر دسك تاپ را ارائه كرد. نرم افزاری كوچك با قابلیت های بسیار چشمگیر كه می تواند مانند یك موتور جست وجوگر داخل كامپیوتر شما به جست وجوی اطلاعات مورد نظر شما بپردازد. قابلیت بسیار خوب و قابل توجه دیگری كه به سرویس گوگل اضافه شد، قابلیت جست وجوی سه بعدی در نقشه جهان بود. اگر به دنبال آدرسی در گوگل بگردید، علاوه بر نقشه آن مكان می تواند تصاویر ماهواره ای آن منطقه را با قدرت بزرگ نمایی قابل توجهی به شما نشان دهد. این قابلیت به قسمت «Local Search» افزوده شده است و با نام «گوگل ارث» «google earth» شناخته می شود. در همان سال لری پیج به عنوان عضوی از آكادمی ملی مهندسی آمریكا درآمد و نام سرگئی نیز در كنار نام افرادی چون «تیم برنرزلی» و «مت كلف» به عنوان كاندیدای جایزه ماركنی در سال ۲۰۰۴ مشاهده شد.
گوگل قصد داشت تا دفاتر خود را در سایر كشورهای دنیا گسترش دهد و سال ۲۰۰۴ به صورت بسیار جدی این كار را آغاز كرد. شهرهای لندن، توكیو، دوبلین و سوئد در حال حاضر نقاطی هستند كه كمپانی گوگل كار خود را در آنجا شروع كرده است. برنامه گوگل پرینت هم كه در حال حاضر نسخه آزمایشی یا بتای آن راه اندازی شده است سرویس بسیار خوبی برای استفاده از كتاب های موجود در كتابخانه های دانشگاه های استنفورد، هاروارد، میشیگان، آكسفورد و نیویورك است.
محصولاتی كه در سال ۲۰۰۵ به گوگل اضافه شد، برای كاربران اینترنت در ایران چندان شناخته شده نیست، شاید دلیل عمده آن عدم دسترسی به آنها و نیز كاربردی نبودن آنها در ایران است. گوگل ویدئو، گوگل مینی و google Store از جمله این برنامه های خوب است. آخرین نسخه دسك تاپ گوگل نیز در سال ۲۰۰۵ ارائه شد و در همین سال برنامه google talk نیز به صورت آزمایشی عرضه شد. برای گوگل توقف معنایی ندارد، روز به روز محصولات جدید و خلاقیت های منحصر به فرد باعث شده كه مدت ها این سرویس معتبر در صدر اخبار IT در جهان قرار گیرد. مدیران ارشد گوگل از طرح های آینده خود چیزی نمی گویند تا در این بازار پر رقابت همیشه یكه تاز باقی بمانند و بدون شك در سال ۲۰۰۶ نیز نوآوری های خود را همچون سال های قبل ارائه می دهند تا باز هم خبرساز باشند و جنجال بیافرینند.

Linuxjournal.com
علیرضا سزاوار

منبع : روزنامه شرق