داروهای آنتی هیستامین

هیستامین یكی از مواد شیمیایی است كه هنگام واكنش پادتن ها (آنتی بادی ها) با مواد آلرژی زا آزاد می شود و مسئول بسیاری از علایمی است كه در التهاب بینی ناشی از آلرژی یا بیماری رینیت آلرژیك دیده می شود.داروهای آنتی هیستامین با خنثی كردن عمل هیستامین باعث می شوند كه خارش و آبریزش بینی و عطسه كردن تسكین یابد. همچنین این داروها علایم مربوط به آلرژی در مناطقی غیر از بینی مثلاً كهیرها یا دانه های پوستی را بهبود می بخشند.داروهای آنتی هیستامین را در صورت امكان باید پیش از حمله آلرژی مصرف كرد.داروهای آنتی هیستامین به اشكال مختلف قرص، قطره چشمی، شربت و اسپری بینی وجود دارند. در بسیاری موارد این داروها در دو شكل سریع الاثر و با اثر تدریجی هم وجود دارند.داروهای آنتی هیستامین مشكلاتی هم به وجود می آورند. از آنجایی كه این داروها ترشحات مخاطی را غلیظ می كنند ممكن است در مورد سینوزیت عفونی یا باكتریایی باعث بدتر شدن علایم شوند، بنابراین افراد مبتلا به سینوزیت باكتریایی یا عفونت باكتریایی بینی حتی در فصل آلرژی نباید آنتی هیستامین مصرف كنند. مسأله دیگر آن است كه آنتی هیستامین ها در طول زمان اثربخشی شان را از دست می دهند و بیماران مجبورند نوع متفاوتی از آنها را به كار برند.داروهای آنتی هیستامین به دو گروه قدیمی تر یا نسل اول و جدیدتر یا نسل دوم تقسیم می شوند؛ تفاوت عمده این دو گروه در میزان عارضه جانبی خواب آلودگی است. آنتی هیستامین های نسل دوم بر خلاف نسل اول كمتر این عارضه شایع را به وجود می آورند.
آنتی هیستامین های نسل اول
از این گروه می توان به داروهای دیفن هیدرامین، كلماستین و كلرفنیرامین اشاره كرد.داروهای این گروه به خاطر آنكه غیراختصاصی عمل می كنند و اثر ضدكولینرژیك هم دارند (اثر استیل كولین یك پیغامبر عصبی را مهار می كنند) ممكن است عوارض جانبی متعددی ایجاد كنند.از جمله این عوارض جانبی می توان به اینها اشاره كرد:
خواب آلودگی و اشكال در تفكر: این عارضه از این لحاظ خطرناك است كه ممكن است در بزرگسالان باعث حوادث كاری و تصادفات اتومبیل شود، اما تحقیقات موجود نشان می دهد كه كودكانی كه از این داروها استفاده می كنند كمتر دچار این عارضه می شوند.
- خشكی دهان
- سرگیجه
- اضطراب
- تپش قلب
- گلودرد
در مردان مبتلا به بزرگی پروستات مصرف این داروها ممكن است اشكال در ادرار كردن را بدتر كند.
برای تطبیق پیدا كردن با اثر خواب آلوده كننده این داروها رعایت نكات زیر كمك كننده است:
- دارو را در خانه چند ساعت پیش از خواب مصرف كنید.
- از سایر داروهایی كه اثر خواب آور دارند پرهیز كنید.
- در حین استفاده از این داروها از رانندگی و كار با ماشین های سنگین خودداری كنید.
اثر خواب آلوده كننده این داروها در طول زمان ممكن است كاهش یابد.
داروهای آنتی هیستامین نسل دوم
از داروهای آنتی هیستامین نسل دوم می توان به فكسو فنادین، لوراتادین، سیتریزین و آكرواستین اشاره كرد.
این داروها خاصیت ضدكولینرژیك نیستند و بنابراین در مقادیر تجویز شده، خواب آلودگی ایجاد نمی كنند.عوارض شایع این گروه داروها شامل سردرد، خشكی دهان و خشكی بینی می شود كه اغلب موقتی هستند و در طول درمان برطرف می شوند. در موارد نادری تپش قلب و احساس سنگینی بر روی قفسه سینه در حین مصرف این داروها رخ می دهد كه در این صورت باید فوراً به پزشك مراجعه كرد.زنان باردار و شیرده باید از این داروها اجتناب كنند، مگر اینكه پزشك مصرف آنها را تجویز كند.
●اسپری های بینی آنتی هیستامین
اخیراً داروی آنتی هیستامین موضعی به صورت اسپری بینی هم به بازار دارویی آمده است. این دارو كه آزلاستین (نام تجارتی Astelin) نام دارد می تواند جایگزین داروهای خوراكی آلرژی های فصلی شود و پرخونی و گرفتگی بینی و سایر علایم آلرژی را برطرف كند. عوارض جانبی این اسپری، مزه تلخ، قیمت بالا و اثر خواب آلودگی آور آن است.

علی ملائكه

منبع : روزنامه همشهری