صدا و کاهش شنوایی

بسیاری از افراد به طور مدارم و روزانه در محیط كار و خارج از آن در معرض اصوات غیرمجاز هستند. این مواجهات می تواند منجر به كاهش شنوایی غیرقابل درمان شود كه باعث ایجاد اشكال در ارتباط كلامی با دیگران و كاهش كیفیت زندگی اجتماعی فرد می شود. استفاده از وسایل صوتی و استریو در اتومبیل، استفاده از هدفون برای گوش دادن به موسیقی، ترافیك شهری، مواد منفجره تفریحی، تیراندازی و... همگی انسان را در معرض صدای غیرمجاز قرار می دهد. اما رایج ترین مكان مواجهه با صوت غیرمجاز و شایع ترین علت كاهش شنوایی ناشی از صوت، مواجهه با صدا در محیط كار است، به طوری كه حدود ۳۰ درصد علل ناشنوایی و كم شنوایی در بزرگسالان مواجهه شغلی با صوت است. بروز این بیماری در فرد علاوه بر ایجاد ناتوانی، مشمول دریافت غرامت از كارفرما بوده و بار اقتصادی و مالی قابل توجهی به صنایع و كارفرمایان و موسسات بیمه تحمیل می كند به طوری كه در سال ۱۹۹۰ میلادی فقط در سرویس نظامی آمریكا ۲۰۶ میلیون دلار بابت غرامت كری شغلی به مبتلایان پرداخت شده است و در سال ۱۹۹۹ میلادی در انگلستان، ۳۵ میلیون پوند غرامت كری شغلی پرداخت شده كه ۵ درصد كل مبلغ غرامت بیماری های شغلی بوده است.
كاهش شنوایی ناشی از صوت در اثر مواجهه مدام و طولانی با اصوات غیرمجاز و یا مواجهه ناگهانی و یك باره با صدای بسیار بلند (مثل انفجار) رخ می دهد. این كاهش شنوایی به دلیل آسیب دائمی و غیرقابل بازگشت در سلول های مویی و حلزونی گوش داخلی می گردد و ارتباطی به آسیب پرده صماخ ندارد. با ادامه یافتن مواجهه كاهش شنوایی به سرعت پیشرفت می كند و در عرض ۱۵-۱۰ سال به حداكثر می رسد.
مواجهه با صدای غیرمجاز در مراحل اولیه علامتی ندارد برخی افراد كه در محیط كار با صوت غیرمجاز مواجهه دارند در پایان روز كاری به طور موقت دچار وزوز گوش می شوند كه به تدریج شدید تر و مداوم شده و در كیفیت شنوایی، خواب و تمركز شخص اختلال ایجاد می كند. همانطور كه گفته شد این افراد در معاینه گوش سالم به نظر می رسند و آسیب پرده صماخ وجود ندارد و تنها راه تشخیص و شناخت بیماری براساس سابقه مواجهه با صدای غیرمجاز در تست شنوایی سنجی است.
در تست شنوایی شناسی (ادیومتری) این افراد ابتدا گرفتاری در دامنه اصوات پر فركانس است كه خارج از دامنه شنیداری است و بنابراین در مكالمات روزمره در ابتدای سیر بیماری مشكل ندارند. با ادامه مواجهه دامنه گرفتاری به سمت فركانس های شنیداری (كم فركانس) پیشرفت نموده و فرد در درك صحبت دیگران و برقراری ارتباط دچار مشكل خواهد شد. از آنجا كه این بیماری بازگشت ناپذیر و غیرقابل درمان است راهكارها مبتنی بر پیشگیری و تشخیص در مراحل اولیه بیماری به منظور جلوگیری از پیشرفت و گسترش آن است. این راهكارها شامل برنامه ها و دستورالعمل های مدون جهت انجام اقدامات حفاظتی در برابر صوت غیر مجاز شامل اجتناب از حضور در مكان های پر سروصدا یا كاستن از صدای محیط است.
اقداماتی كه به منظور كاستن صدای محیط انجام می شود شامل كنترل مهندسی دستگاه ها در محیط های پرسروصدا و رفع عیوب مربوط به دستگاه ها و در صورت لزوم و امكان تعویض دستگاه است. در صورتی كه انجام اقدامات فوق ممكن نباشد یا قادر به رفع صدای غیرمجاز محیط نباشیم باید گوشی های محافظ در اختیار افراد در معرض صوت غیرمجاز قرار داد. این گوشی ها متناسب با شدت و فركانس صدای محیط كار تجویز می شود. برای این افراد باید سالانه معاینه دقیق شنوایی شناسی انجام شود تا در صورت مشاهده اختلال در تست شنوایی اقدامات مناسب به منظور پیشگیری از پیشرفت افت شنوایی بر دامنه فركانس شنیداری انجام شود.

منبع : ادیولوژی