سلسله مباحث بهداشت پوست

در سلسله موضوعات بهداشت پوست تلاش می شود به زبانی ساده،اما علمی و دقیق امراض شایع پوستی،شیوه درمان آنها و نکاتی در باره بهداشت پوست مورد بررسی قرار می گیرد.مطالب موضوع این دوره،توسط دکتر مائده مجیدی نژاد تهیه و تنظیم می شود.
● شایع ترین بیماری پوستی در سنین نوجوانی و جوانی چیست؟
جوش غرور یا آکنه ولگاریس(Acne Vulgaris) یکی از شایع ترین بیماری های پوستی است که اکثرا علت مراجعه افراد در سنین نوجوانی و جوانی به پزشک است.این بیماری که نتیجه فعالیت بیش از حد غدد چربی در عمق فلیکول های مو و تحت تاثیر تغیرات هورمونی در دوران بلوغ ظاهر می گردد،در تمام نژادها وجود داشته (البته در ساه پوستان کمتر)و در دختران زودتر از پسران ظاهر می گردد.حداکثر شیوع آن در سنین ۱۶-۱۸ سالگی در دختران و ۱۷-۱۹ سالگی در پسران می باشد.
بر خلاف اعتقاد عموم ،آکنه به مصرف غذاهای چرب،نوشیدنیها،شکلات و .. بستگی ندارد.در واقع هیچ مدرک قابل قبولی از دخالت رژیم غذایی در ایجاد آکنه در دست نمی باشد و در عوض عوامل متعدد دیگری به صورتmulifactorial باعث تظاهر آن می گردند.
۱-ازجمله عوامل متعدد ایجاد اکنه،زمینه ارثی و سابقه خانوادگی بدون شک یکی از آنها بوده و این موضوع بر روی دوقلوهای مشابه نیز به اثبات رسیده است.
۲-ازدیاد تولید چربی(sebum):در بعضی افراد ترشح چربی پوست بیش از افراد طبیعی است و فعالیت این غدد چربی بستگی به هورمون های جنسی دارد.لذا با افزایش این هرمون ها در دوران بلوغ فعالیت غدد چربی نیز افزایش می یابد و زمینه را برای ایجاد آکنه فراهم می کند.
۳-افزایش شاخی شدن مجرایپیلوسبامه و بسته شدن این مجرا :به دلایل نا مشخص سلولهای لایه سطحی پوست،با افزایش ترشحات کراتینی، باعث بسته شدن منافذ خروجی فلیکولها گشته و زمینه مساعدی را برای واکنشهای التهابی و رشد باکتریها فراهم می کند.
۴-نقش باکتریها:چندین گونه باکتری که در شرایط عادی به صورت ساپروفیت بر روی پوست زنگی می کنند، در جریان ایجاد جوش غرور به عنوان عامل پاتوژن نقش موثری در تبدیل ضایعات به فرمهای التهابی دارند.
● عوامل موثر در تشدید آکنه:
۱- فشار دادن جوشها باعث نفوذ چربی به لایه ای عمقی تر پوست شده و ایجاد پروسه هی التهابی را مهتمل تر میکند.
۲- استرس.
۳- شغل:برخی مشاغل از جمله مشاغل در تماس با روغن های حیوانی یا معدنی
۴- تعریق
۵- اشعه ماوراء بنفش:به طور کلی نور آفتاب باث بهبود ضایعات می گردد ولی در ۱۰% ازبیماران،باعث تشدید علائم می گردد.
۶- مصرف داروهای خاص از جمله آندروژنها،گنادهتروپینها،دارو های ضد سرع،داره های ضد سل و ..
۷- تحریک پوست
به هر حال با وجود اجتناب ناپذیر بودن بیماری در بسیاری از افراد،مراقبت صحیح از پوست و درمان به موقع می تواند از ایجاد آکنه و بروز التهاب ناشی از زخمها بکاهد.
پوست به عنوان بزرگترین ارگان زنده بدن وبا وزن حد ودا ۵-۸ كیلوگرم منعكس كننده سلامت جسم وروح شماست. علاوه بر تمام عوامل محیطی اثرگذار مثل اشعه UV عوامل شیمیایی موجود در هوا عوامل پاتوژن و...كه در مواجهه با بدن ما در ابتدا با پوست برخورد میكنند فرایند پیر شدن پوست نیز بطور اجتناب ناپذیر از دهه دوم زندگی آغاز شده وبه تد ریج پیش روی می نماید. با وجود اینكه هیچ زما نی برای مراقبت از پوست و جلوگیری از آسیب بیشتر به آن دیر نیست بهتر است این كار بصورت برنامه ای منظم وهر چه زودتر آغاز گردد.
شما برای داشتن پوستی سالم نیاز به صرف هزینه و وقت زیادی ندارید بلكه فقط كافی است مراقبت های صحیح را دانسته و ده دقیقه وقت صرف نمایید.
● نكا ت ضروری:
▪ برخورد پوست خود با اشعه UV را به حداقل برسانید.
▪ برای این منظور از كرمهای ضد آفتاب با SPFحداقل ۱۵ استفاده كرده و بر حسب نوع كرم در زمانهای مناسب تكرار نمایید و همچنیین سعی كنید در ساعاتی كه اشعه های مضر آفتاب در بیشترین مقدار خود است یعنی ۱۰ صبح تا ۴ بعد ظهر در معرض نور خور شید نباشید در ضمن یا دتان باشد كه اشعه های مضر در نواحی سایه وحتی در روز های كاملا ابری نیز به هما ن مقدار وجود دارد.
▪ پوست خود را با استفاده از مرطوب كننده های مناسب از خشك شدن محافظت كنید.
▪ به مقدار كافی آب بنوشید.
▪ برای حفظ طراوت پوست روزانه به مقدار ۶-۸ لیوان آب نیاز دارید.
▪ رژیم غذایی سالم
▪ برنامه غذایی شما باید محتوی میوه ها و سبزیها كه شامل ویتامین های C,A هستند باشد
▪ ورزش
▪ در جریان ورزش خونرسانی به پوست شما بهتر انجام شده ولذا اكسیژن رسانی وتغذیه پوست و همچنین دفع مواد ذاید نیز موثر تر خواهد بود.
▪ سیگار نكشید!
▪ مواد موجود در در دود سیگار با تنگ كردن عروق مانع از خونرسانی موثر به پوست میشوند
▪ خواب كافی به مقدار۸ ساعت در روزداشته باشید!.
▪ علاوه بر تمام این موارد با داشتن برنامه ای روزانه و روتین پوست خود را شستشو داده و تمیز نمایید.
● برای این كارابتدا لازم است پوست خود را بشناسید:انواع پوست شامل معمولی( پوستی است نرم با منافذ كوچك و در حالت عادی آكنه نیز بر روی آن دیده نمیشود .) چرب(پوستی با منافذ بزرگ و سطوح براق و معمولا اكنه دار ) خشك(منافذ بسیار ریزو سطوح خشك و خارش دار ) تركیب (در نواحی مختلف بدن متفاوت است ) وحساس)در موا جهه با عوامل محیطی واكنش هایی نظیر قرمزی خارش و..را نشان میدهد) میباشند.
پس از شناخت نوع پوست خود مراحل زیر شامل :تمیز كردن مرطوب كردن و تغذیه پوست شما را برای داشتن پوستی سالم یاری می دهد.
● مرحله اول: تمیز كردن پوست
در این مرحله می توا نید با انتخاب هر نوع صابون ویا از تمیز كننده های پوستی با زمینه مایع و یا چربی مناسب با پوست خود استفاده نمایید ابتدا برای باز شدن منافذ پوستی آن را با اب گرم بشویید سپس تمیز كننده را با ضربه های آرام وبا جهت رو به بالا بر روی پوست خود قرار دهید ودوباره با آب گرم شستشو دهید ودر آخر جهت بستن منافذ آن را با آب سرد بشویید
● مرحله دوم: مرطوب كردن پوست
پوست شما هر نوعی كه باشد به رطوبت نیاز دارد لذا میتوانید از فراورده های مرطوب كننده استفاده كنید فقط در انتخاب این محصولات به نوع پوست خود توجه كنید اگر پوستی چرب دارید كرمهای با زمینه الكل یا آب ودر صورتی كه خشك است محصولات با زمینه چربی را انتخاب كنید.مرطوب كننده را به همان صورت كه پوست خود را تمیز كردید با ضربه های آرام و رو به بالا روی پوست قرار دهید.
● مرحله سوم: تغذیه پوست
همان طور كه گفته شد ویتامین های ضروری شامل A,D,E,C میباشند ویتامین C كلاژن(یكی از پروتئین های پوست) سازی را تقویت مینماید.وهمچنین به همراه ویتامین های D,E ترمیم را تسریع كرده و از آسیب رسانی رادیكالهای آزاد جلوگیری مینماید.ویتامین A نیز از آسیب رسانی نور خورشید جلوگیری می كند.
● این مواد درغذاهایی مثل :
&#۷۸۲;A میوه های با رنگ سبز تیره نارنجی زرد تخم مرغ شیر جگر
D: در روغن ماهی وجود داشته ولی مواجهه محدود با نور خورشید نیز منبع مناسبی است
E: سبزی های چرب مغز گردو فندق
C: مركبات گوجه فرنگی فلفل سبز توت فرنگی و... وجود دارد.
در صورتیكه پوست شما آكنه دارد نیز با مراجعه به پزشك جهت درمان به موقع شستشوی متناوب روزانه وطبق دستور پزشك و جلوگیری از دستكاری و فشردن ضایعات سلامتی خود را تسریع بخشید.

منبع : سایر منابع