اسکار در تسخیر سینمای سیاسی

«برای تحول در جهان، گاهی یك داستان كافی است» این مانیفست شركت جدید فیلمسازی در لس آنجلس است كه توسط مالك سایت اینترنتی ebay، بن اسكال تأسیس شده است. این روزها هر كجا كه فیلمنامه ای پیرامون موضوعات سیاسی، شركت های نفتی و یا خشونت اجتماعی باشد، سروكله شركت پارتی سیپانت پیدا می شود. در شرایط عادی، استودیوهای هالیوودی توجه زیادی به فیلمنامه های مستقل انتقادی كه قصد دارند از سینما به عنوان تریبون استفاده كنند، ندارند چون آنها بیشتر به سودآوری علاقه دارند تا اینكه نگران روند تحولات اجتماعی و جهانی باشند اما شركت پارتی سیپانت در مدت كوتاهی كه از تأسیس آن می گذرد (فوریه ۲۰۰۴) توانسته شركای پرنفوذی چون جورج كلونی، شارلیز ترون، استیون سادربرگ و ال گور را جذب كند و با كمك آنها فیلمهای سیاسی ارزشمندی را عرضه كرده.
در مراسم اسكار امسال كه ۵ مارس برگزار خواهد شد، همگی فیلمهای نوساخته شده در این شركت علاوه بر شب بخیر، موفق باشید، سیریانا حدود ۱۰ نامزد اسكار را دریافت كرده اندو از طرف دیگر فیلم Murderball هم نامزد دریافت اسكار مستند است و یكی اشتراوس، مدیر تولید شركت پارتی سیپانت در مورد این همكاری می گوید: در ابتدای كار همه با بدبینی به ما نگاه می كردند. اما هدف ما ساخت فیلمهایی سرگرم كننده و البته افشاكننده برخی حقایق اجتماعی است. البته پارتی سیپانت در این راه با مخالفت چندین گروه صنعتی مواجه بوده است. صنعت گوشت آمریكا انتقاد شدیدی از فیلم Fast Food Nation با بازی آن هادك و پاتریشیا آركوئت و كارگردانی ریچارد لینك لیتر بوده و صنعت نفت نیز دلخوشی از فیلم سیریانا ساخته استفن گیگن و یا مستند حقیقت غیرقابل قبول در مورد گرمایش جهانی داشته است. با این همه جف اسكال چندان نگران نیست چون به اهداف ساست ebay سرمایه ای حدود ۵ میلیارد دلار دارد و قصد دارد بخش عمده ای از آن را صرف فیلمسازی كند و چندان هم به فكر كسب درآمد و سودآوری نیست. اسكال در این زمینه می افزاید، اگر فیلمهای ما از لحاظ اقتصادی موفق باشند ولی تأثیری بر جامعه نداشته باشند، ما خود را موفق تلقی نمی كنیم و در كنار نمایش فیلمها توقع داریم كه از فعالیت های اجتماعی ما حمایت شود. اسكال و شركت او قصد دارند تا نظر تماشاگران را به فعالیتهای سیاسی توجه كنند. تماشاگران در كنار تماشای سیریانا دعوت شده اند تا به مبارزات اجتماعی _ سیاسی در سایت این شركت پیرامون تحولات نفتی در نیجریه و یا تظاهرات اعتراضی در واشنگتن بپیوندند.
روند ساخت فیلمهای سیاسی موفق و انعكاس آنها در مراسم اسكار چیز تازه ای نیست. برای مثال در سال ۱۹۴۰ جان فورد در خوشه های خشم به ارزشهای كاپیتالیستی در دوران ركود اقتصادی در آمریكا حمله كرد و كینگ ویدور نیز در فیلم نان روزانه مان (۱۹۳۴) گروهی از بیكاران را به تصویر كشید كه سعی دارند تا مزرعه ای را راه اندازی كنند. استودیو وارنر در دهه ۱۹۳۰ به ساخت فیلمهایی با تم اجتماعی مشهور شده بود و از فیلمی چون من فراری هستم از چین گانگ (۱۹۳۲) تا مرد عوضی (۱۹۵۶) همیشه استودیو در آن سالها فیلمهایی در مورد ناعدالتی های اجتماعی عرضه كرده اند. با ساخت و عرضه مستندهای جنجالی مایكل مور (فارنهایت ،۹‎/۱۱ بولینگ برای كلمباین) و یا ارین بروكوویچ، تماشاگران این روزها از فیلمهای سیاسی استقبال قابل توجهی می كنند. اما این خطر نیز وجود دارد كه شركت پارتی سیپانت قربانی فرمول ابداعی برای كسب موفقیت شود و چون با فروش خوب و كسب جوایز متعدد، مردم شاید چندان، پیامهای سیاسی، اجتماعی فیلمها توجه نكنند. اما اشتراوس این خطر را چندان جدی تلقی نمی كند و می گوید: هر چه فیلمهای ما سرگرم كننده تر باشند، تماشاگران به موضوعات آن واكنش جدی تری خواهند داشت، ما قصد داریم برای مدت زیادی در صحنه سینما باشیم و در بلندمدت نام شركت پارتی سیپانت معادل فیلمهای اجتماعی خواهد بود فیلمهایی كه بیشترین تأثیر را بر ذهن مردم دارند و زندگی بسیاری را متحول می كنند.
از طرفی به نظر می رسد كه شركت پارتی سیپانت در همین مدت كم تا حدی به هدفش رسیده باشد. برای مثال جورج بوش در سخنرانی سالیانه اش از لزوم پایان اعتیاد آمریكا به نفت خبر داد و البته استفن گیگن نیز در فیلم سیریانا به همین نكته اشاره كرده است. گیگن در خلال تحقیق برای فیلمنامه قاچاق از استیون سادربرگ علاقه مند به موضوع نفت و مبادلات مرموز آن شد. او ادامه می دهد: من مشغول تحقیق در مورد تجارت موادمخدر و نفوذ آن در جامعه امروز آمریكا بودم ولی بعد به این فكر افتادم كه شاید مخرب ترین نوع اعتیاد در كشورمان، اعتیاد به نفت ارزان قیمت خارجی است.
رسانه ها اسامی نامزدان اسكار ۲۰۰۶ را سند و برای تغییرات عمده در رویكرد تماشاگران و حتی داوران آكادمی می دانند چون آنها فیلمی چون كینگ كونگ را پس زده اند و در عوض به فیلمی چون نورث كانتری با بودجه ۸ میلیون دلاری دو نامزدی داده اند. موضوعاتی كه تا قبل از این با تردید برای فیلمهای تلویزیونی و یا مستندهای كم هزینه پذیرفته می شدند، اكنون شانس مطرح شدن در اسكار را دارند. پس از گذشت روزهایی چون اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ كه كارگردان هایی چون دنیس هاپرو باب رانلسون فیلمهایی چون ایزی رایدر و پنج قطعه آسان را عرضه كردند لیبرال ها همیشه موانع متعددی را برای فیلمهایی از این دست به وجود آورده اند و حتی ستارگانی چون تیم رابینز و شون پن هم برای ساخت آثار بر علیه جنگ عراق با مشكلات فراوانی مواجه شدند. ولی به لطف شركت پارتی سیپانت موضوعاتی از این دست در جریان اصلی سینما مطرح می شوند.

ترجمه: امیررضا نوری زاده ـ ایندیپندنت

منبع : روزنامه ایران