هفت سین سنتی دیرینه

یكی از ساده ترین این روش ها كاربرد ظروف سفالی به شكل و فرم و اندازه دلخواه به عنوان جایگاه سین های هفت سین است. این روزها تولیدكنندگان سفال نیز با ایده های جدید دست به تولید محصولاتی مرتبط با این جریان سنتی ارزشمند زده و مجموعه هایی از هفت ظرف را در یك قالب ارائه كرده اند كه دیگر تنها كار باقی مانده رنگ آمیزی آنها است ولی اگر شما تمایل دارید سفره ای متفاوت تر و با توجه به سلیقه خود و با استفاده از همین ظروف سفالینه ارزان قیمت ترتیب دهید یكی از راحت ترین روش ها پس از انتخاب هفت ظرف مناسب رنگ آمیزی آنها است. حالا شما می توانید این رنگ آمیزی را به صورت نقاشی در قالب طرح مورد نظر انجام داده یا از تلفیق رنگ های مختلف به صورت ابتكاری نمایی زیبا از ظرف انتخابی را ایجاد كنید و یا آنكه از یكی از تكنیك های رنگ آمیزی مانند چاپ با روش استنسیل یا مهر برای این منظور استفاده كنید. در برخی شرایط شكل ظاهری ظرف انتخابی شما به گونه ای است كه الگوی رنگ آمیزی را نیز مشخص می كند. به عنوان مثال در سفره هفت سین این تصویر فرم لاله ای شكل هر یك از ظروف تعیین كننده رنگ هر قسمتی از آن است. در ضمن از آنجا كه گل لاله از جمله زیباترین گل های بهاری به حساب می آید، به كار بردن این فرم معنادار به عنوان ظرف هریك از سین های هفت سین كاری زیبا و هنری است.
نكته: برای رنگ آمیزی ظروف سفالی از رنگ های مختلفی شامل روغنی، آكریلیك، گواش و حتی آبرنگ می توانید استفاده كنید.
ولی اگر فرصت كافی برای رنگ آمیزی و خشك شدن آنها ندارید كاربرد رنگ های گواش و آكریلیك بهترین كار است. این قبیل رنگ ها از آنجایی كه در آب حل می شوند، به سرعت در مقابل هوا خشك شده و نتیجه نهایی را حاصل می كنند ولی مشكل اینجا است كه در صورت استفاده از رنگ های گواش شما دیگر نمی توانید ظرف را شست وشو داده و یا احیاناً دست خیس خود را به آن بزنید زیرا پوشش رنگی و در نتیجه طرح و نقش روی آن با آب پاك شده و یا درهم ادغام می شوند درحالی كه رنگ های آكریلیك اگرچه در آب قابل حل هستند ولی پس از خشك شدن دیگر با آب پاك نشده و ثابت می مانند. بنابراین شما می توانید از این مجموعه برای هفت سین سال های آتی نیز استفاده كنید.
● تزئین تخم مرغ برای هفت سین
اگرچه كلمه تخم مرغ با حرف ت آغاز می شود ولی به جهت آنكه نمادی از بركت و زایندگی است یكی از اجزای ثابت سفره هفت سین بوده و همچنین رنگ كردن آن نیز از جمله رسوم قدیمی است كه همواره هنگام تدارك لوازم سفره هفت سین به آن پرداخته می شود. برای آن دسته از پدران و مادرانی كه دوست دارند فرزندانشان با سنن و رسوم ملی كشورشان آشنا شوند، شركت دادن بچه ها در فراهم كردن لوازم سفره هفت سین و به خصوص تزئین تخم مرغ های آن از جمله مناسب ترین فرصت ها است. شما می توانید چند عدد تخم مرغ پخته را به همراه كمی رنگ گواش و تعدادی مداد شمعی در اختیار فرزند كوچكتان قرار داده و از او بخواهید پوسته تخم مرغ را به عنوان صفحه كاغذ تصور كرده و هر آنچه را كه دوست دارد بر روی آن ترسیم كند. با قرار دادن این تخم مرغ در سفره هفت سین هم حس خوشایندی را در فرزندتان ایجاد كرده و هم تعلق خاطر او را به این گونه رسوم بیشتر خواهید كرد. در این راستا شما نیز می توانید در طراحی اشكال مورد نظر و رنگ آمیزی آنها به او كمك كنید.
علاوه بر مواد مصنوعی یاد شده مواد طبیعی بسیاری نیز برای رنگ آمیزی تخم مرغ وجود دارند كه از این قبیل به پوست پیاز، آب رنگی حاصل از پخت لبو، آبغوره و مواد رنگی خوراكی می توان اشاره كرد ولی در اینجا قصد داریم به روش نقش دار كردن تخم مرغ با استفاده از پوست پیاز بپردازیم. برای رنگ آمیزی یكنواخت تخم مرغ با پوست پیاز كافی است چند برگ پوست پیاز (به خصوص پیاز قرمز) را در داخل كاسه ای حاوی آب ریخته و تخم مرغ را در داخل آب ریخته و آن را در داخل آب بر روی شعله اجاق گاز قرار دهید به این ترتیب هنگام جوشیدن و پختن، تخم مرغ رنگی هم می شود ولی در صورتی كه بخواهید از پوست پیاز جهت نقش دار كردن تخم مرغ بدون دخالت ابزاری همچون قلم مو استفاده كنید روش متفاوت خواهد شد. تكه پارچه ای را به شكل مربع و به ابعاد حدود ۲۰ سانتی متر در ۲۰ سانتی متر بر روی میز پهن كرده و داخل آن را با پوست پیاز پر كنید. سپس تكه برگی از گیاه سرخس و یا هر گیاه دیگری مانند آن نیز بر روی پوسته ها قرار دهید. به جای برگ از مقداری برنج خام نیز می توانید استفاده كنید.
حال تخم مرغ را در میان این مواد گذاشته و پس از پوشش كلیه سطوح آن با پوسته های پیاز قسمت های اضافی پارچه را بر روی پوسته ها و در نهایت تخم مرغ برگردانید و سپس با تعدادی كش پلاستیكی اسكناس و یا نخ محكم كنید. در واقع تخم مرغ ها با پوسته های پیاز، برگ یا برنج و پارچه بسته بندی می شوند. حال كاسه ای پر از آب آماده كرده و پس از قرار دادن تخم مرغ های بسته بندی شده در داخل آب آنها را به مدت ۳۰ دقیقه بجوشانید. در پایان این مدت زمان تخم مرغ ها را با همان حالت پیچیده از داخل آب بیرون آورده و بگذارید سرد شوند. سپس بسته بندی را به آرامی باز كرده و تخم مرغ های نقش دار را بگذارید خشك شوند. برای آنكه طرح و نقش ایجاد شده برق و جلای بیشتری داشته باشد پس از خشك شدن كمی روغن مایع خوراكی را با دست بر روی سطح پوسته آن بمالید.
● سبزه های مدل دار
سبزه به عنوان یكی از سین های سفره هفت سین از اهمیت بسزایی برخوردار است. برای آنكه سبزه امسال شما با سال های پیش متفاوت باشد، هنگام فرا رسیدن زمان انتقال جوانه ها به ظرف مورد نظر این بار از قالب های مدل دار كیك استفاده كنید. این قالب ها در جنس های شیشه ای و یا آلومینیومی در فروشگاه های مربوط به لوازم قنادی و شیرینی پزی یافت می شوند. به این ترتیب كه همانند ظروف گرد و یا بیضی معمول، جوانه ها را در داخل قالب طوری پخش كنید كه در همه نقاط آن جوانه وجود داشته باشد سپس مطابق همیشه آنها را در جای گرم و در معرض نور خورشید قرار داده و هر روز آب دهید. با این روش سبزه شما با همان فرم و مدل ظرف انتخابی رشد كرده و سبزه ای به همان شكل حاصل می شود. پس از آنكه سبزه كاملاً رشد كرد و هنگام قرار دادن در كنار بقیه سین های هفت سین فرارسید، می توانید آن را به راحتی از داخل قالب خارج كرده و به ظرف تخت مورد نظر منتقل كرده و به مجموعه سین های دیگر اضافه كنید. از آنجا كه معمولاً دور سبزه ها روبانی پهن پیچیده می شود، روبانی را مطابق با رنگ دیگر لوازم سفره انتخاب كرده و به دور سبزه بپیچید ولی ممكن است در اینجا فرم نامنظم قالب مانع از انجام این كار به صورت معمول شود در نتیجه از سوزن ته گرد برای این منظور استفاده كنید.
نكته: در صورتی كه پس از سبز كردن سبزه به روش معمول تصمیم گرفتید آن را به شكل خاصی درآورده و یا حداقل فضای داخلی آن را به اندازه قراردادن ظرف ماهی و یا شمع سفره خالی كنید این كار به راحتی با چاقو امكان پذیر است. شما می توانید با حركات عمودی چاقوی تیز به راحتی دایره ای در وسط سبزه ایجاد كرده و شمعی در داخل آن جای دهید.
یك پیشنهاد ابتكاری: پوسته های تخم مرغ نقاشی شده نیز بستر مناسبی برای سبزه های كوچك هستند. شما می توانید جوانه ها را در داخل آنها قرار داده و یا آنكه پس از پایان مرحله سبز شدن سبزه، مقداری از سبزه را از كنار و یا همان وسط سبزه اصلی جدا كرده و در داخل پوسته تخم مرغ قرار دهید.
● سگ نماد سال ۱۳۸۵
از آنجایی كه سال ۱۳۸۵ مطابق با طالع بینی چینی سال سگ نامیده می شود، در صورتی كه برای چیدن سفره هفت سین امسالتان تصمیم گرفته اید از ظروف سفالی استفاده كنید، می توانید با تركیب گلدان های سفالی كوچك نماد سال آتی را با فرمی زیبا درست كرده و در كنار دیگر اجزای هفت سین قرار دهید. برای این منظور كافی است دو عدد گلدان سفالی به اندازه های كوچك و بزرگ خریداری كنید به صورتی كه اگر گلدان بزرگتر را به صورت وارونه بر روی زمین قرار دهید ته گلدان كوچك تر (سر سگ) دقیقاً متناسب با ته گلدان بزرگتر (نماد سگ) باشد. در صورت امكان برای هر گلدان سینی سفالی زیرین مخصوص آن را نیز تهیه كرده و یكی را در زیر گلدان بزرگ و دیگری را بر روی گلدان كوچك قرار دهید. البته وجود این سینی ها چندان ضروری نیست. سپس با استفاده از مقوا و یا لاستیك داخل كفی كفش، دو گوش متناسب با اندازه سر سگ سفالی درست كرده و در پایان با قلم مو و رنگ گواش یا آكریلیك مانند تصویر و یا هر طرحی كه برای این منظور در نظر دارید بر روی گلدان ها چهره و بدنه سگ را نقاشی كنید.
پیشنهاد: شما می توانید با درست كردن تعداد شش و یا حتی هفت عدد از این سگ ها در اندازه دلخواه از آنها به عنوان ظروف سین های هفت سین امسالتان استفاده كنید.

الهام اسمعیلی

منبع : روزنامه شرق