استقبال از سرمایه‌گذاری خارجی

”تغییرات در وزارت نفت نشان‌دهنده استقبال ایران از سرمایه‌گذاری خارجی“ عنوان مقاله‌ای به‌ قلم سالی جونز، تحلیلگر نفتی داو جونز است، این مقاله در ششم ژانویه ۲۰۰۶ منتشر شده است. گزیده‌ای از این مقاله را می‌خوانید:
به‌رغم دلمشغولی بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای ایران، تغییرات اخیر در مقامات ارشد نفتی آن کشور نمایانگر تمایل دولت به تداوم مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی برای جلب سرمایه موردنیاز در بخش انرژی است.
از جمله اقدام‌های کاظم وزیری هامانه، وزیر نفت، می‌توان به پایان دادن به رکود چند ماهه در مذاکره با شرکت‌های نفتی خارجی اشاره کرد. انتصابات او در سطوح بالای وزارت نفت نیز نشانه همین رویداد است.
چند مقام ارشد در بخش‌های نفت، گاز، امور پالایش و پتروشیمی جای خود را به کسانی داده‌اند که درباره امور نفتی اطلاعات فراوانی دارند. برخی از اینان با سرمایه‌گذاران بین‌المللی نیز آشنا هستند. یک مقام ارشد نفتی ایرانی در خصوص این تغییرات گفت سرانجام ما شاهد ثبات سیاسی و اداری در وزارت نفت خواهیم شد و این در خصوص از سرگیری‌ مذاکرات با سرمایه‌گذاران خارجی تحول مثبتی است.
یک عضو اتاق بازرگانی بریتانیا - ایران در لندن اظهار داشت: ”انتصابات بیش از تصور قبلی من مثبت است. تمام مقامات جدید در صنعت انرژی تجربه دارند و این علامت بسیار مثبتی برای جامعه سرمایه‌گذاران بین‌المللی است“.
تا قبل از تحول جدید، موضع و نظر آقای هامانه در خصوص سرمایه‌گذاری خارجی برای آشنایان به شرکت‌های عمده نفتی به زودی اجازه خواهند یافت تا دوره فعالیتشان را از دوره‌های کنونی ۶، ۷ ساله به ۱۵ سال افزایش دهند.
براساس اظهارنظر یک مدیر نفتی غربی، اثرات تغییرات صورت گرفته در مدیریت وزارت نفت هنوز نامشخص است. اما به هر روی ایران درصدد است برای جبران کاهش طبیعی تولید نفت خود قراردادهائی را با شرکت‌های نفتی خارجی منعقد کند. نام کسانی که برای همکاری با هامانه برگزیده شده‌اند، همین سیاست را تداعی می‌کند.
انتصاب مجدد هادی نژاد حسینیان، معاون وزیر و مسئول امور بین‌المللی نفت، از نکته‌های مورد توجه مدیران خارجی است. نژاد حسینیان در محافل دیپلماتیک بین‌المللی به‌دلیل تجربه سفارتش چهره‌ای شناخته شده است و در سال‌های اخیر در انعقاد چند قرارداد عمده نفتی مسئولیت مستقیم داشته است.
نژاد حسینیان در تحولات جدید، افزون بر سمت‌های قبلی، مسئولیت‌ نظارت بر امور نفت و گاز دریای خزر را نیز عهده‌دار شده است.
انتصاب محمدرضا نعمت‌زاده به ریاست شرکت پالایش و توزیع نیز دارای اهمیت است. وی در سمت قبلی خود به‌عنوان معاون وزیر نفت و مدیر شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران (NPC) نقش قابل‌ملاحظه‌ای در جلب میلیاردها دلار سرمایه به ایران داشته است.
هامانه همچنین غلامحسین نوذری، مقام ارشد نفتی، را به‌عنوان معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران برگزیده است. نوذری، که سابقه چند دوره عضویت در مجلس را دارا است. قبلاً مدیریت میدان‌های مهم نفتی مرکزی ایران را عهده‌دار بوده است.
نکته جالب توجه آنکه سید مهدی میرمعزی، مدیرعامل قبلی شرکت ملی نفت ایران و از همکاران اصلی بیژن نامدار زنگنه وزیر پیشین نفت، به مشاورت ارشد وزیر نفت تغییر سمت داده است. وی سهم به‌سزائی در جلب سرمایه‌گذاری به کشور داشته است.
ساسان قهرمانی، رئیس شرکت مشاوره‌ای ”کلوبال مدلی“ در نیویورک، می‌گوید ”نگرانی درباره اینک به‌جای تصمیم‌ها اقتصادی، رویکرد ایدئولوژیک بر وزارت نفت حاکم شود وجود دارد“.
”جولیا نانی“ مدیر ارشد PFC انرژی در واشنگتن گفت: ”تغییر کارکنان یک مطلب است و عمل و اقدام مقوله‌ای دیگر“.
وی افزود: ”نبرد اطمینان درباره اوضاع سیاسی ایران فشار سنگینی بر شرکت ملی نفت وارد می‌آورد ”البته منابع سیاسی و نفتی معتقد هستند به‌رغم فشارهای بین‌المللی، مقامات نفتی درصدد هستند که در خصوص قرارداد با خارجیان مذاکره کنند.
منوچهر تکین مشاور ارشد در مرکز مطالعات جهانی انرژی در لندن معتقد است ”نفت و سیاست در کنار یکدیگر قرار دارند. شرکت‌ها نیز می‌دانند که این دو را چگونه اداره کنند“.
افراد دست در کار صنعت نفت ایران اطمینان دارند گرچه نه چندان زود، اما سرانجام برنامه‌های توسعه‌ای خود را به انجام خواهند رساند.
یکی دیگر از تحلیلگران نفتی گفت: ”همکاران وزیر جدید همگی از صنعت نفت هستند و این نشانه‌ای خوب و در واقع به معنی غیرسیاسی بودن انتصاب‌ها است“.
البته باید توجه داشت که ایران به‌جز کسب سرمایه‌گذاری و فناوری خارجی راه دیگری نیز پیش روی ندارد. ایران صاحب ۱۲ درصد ذخایر نفتی دنیا است. همچنین پس از روسیه دومین ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد. با این وجود برای رسیدن به هدف‌های تولیدی خود در صنعت نفت، ظرف ده سال آینده به ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد. افزون بر این باید برای جلوگیری از کاهش تولید میدان‌های قدیمی خود چاره‌ای بیندیشد.
ایران، به‌عنوان دومین تولیدکننده در بین کشورهای صادرکننده نفت و اوپک، نگران است که اگر سریعاً تولید خود را افزایش ندهد چه‌بسا موقعیت را از دست بدهد؛ به‌ویژه از آن رو که اعضاء اوپک برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش ظرفیت تولید خود سخت در رقابت هستند.
در بودجه سال ۱۳۸۴ بهاء هر بشکه نفت ۲۸ دلار در نظر گرفته شد. دولت جدید در بودجه پیشنهادی خود برای سال ۱۳۸۵ بهاء هر بشکه نفت را ۴۰ دلار در نظر گرفته است. این امر نشان‌دهنده وابستگی فزاینده به درآمد نفت است. ایران تا ۸۰ درصد به درآمدهای نفتی وابستگی دارد.
یکی از اولویت‌های وزارت نفت به سامان رساندن قرارداد ۳ میلیارد دلاری توسعه میدان نفتی آزادگان با ژاپنی‌ها است. به گفته منابع ایرانی، ژاپنی‌ها در ماه‌های اخیر روند مذاکرات درباره توسعه این میدان را کند کرده‌اند. قرار است ظرف چند سال تولید این میدان به ۷۰۰ هزار بشکه در روز برسد. اولویت دیگر ایران نهائی شدن امور خط لوله گاز ۶ میلیارد دلاری به پاکستان و هند است.
قهرمانی می‌گوید: ”صرف‌نظر از اینکه حضور نژادحسینیان و بقیه تا چه حد موجب ثابت می‌شود، نحوه تعامل آنان با سرمایه‌گذاران بین‌المللی است که اهمیت دارد.

منبع : مجله روند اقتصادی