تلگراف به تاریخ پیوست

با رساندن آخرین تلگراف در بیست و هفتم ژانویه ۲۰۰۶ (هفتم بهمن ماه) توسط شركت وسترن یونیون، عصر تلگراف در آمریكا به پایان رسید. اگرچه در ده سال گذشته با رشد پرشتاب اینترنت در جهان، از نقش تلگراف در انتقال سریع اطلاعات فوری كاسته شده بود اما ده سالی طول كشید تا زمان به تاریخ پیوستن این پدیده رسانه ای در كشوری كه زادگاه آن بوده به سر برسد. مسئولان وسترن یونیون كمپانی كه صد و پنجاه و پنج سال در زمینه ارسال تلگراف فعالیت می كردند، در این باره می گویند: «ارسال هر تلگراف هزینه ای معادل دو دلار داشت كه قابل رقابت با سایر سرویس های ارتباطی نبود .»
در واقع وسترن یونیون به عنوان بزرگترین و قدیمی ترین شركت تلگراف سال گذشته از ارسال تلگراف تنها پانصد هزار دلار در آمد داشته است كه به هیچ وجه به سایر درآمدهای این شركت از جمله انتقال پول كه چهار میلیارد دلار سود خالص داشته است، قابل مقایسه نبود. تلگراف كه در نیمه نخست قرن وظیفه انتقال سریع اطلاعات را بر عهده گرفت و نقشی اساسی در توسعه اجتماعی یافت به تدریج با افزایش خطوط تلفن در منازل و سپس سرعت یافتن پست، كه در اغلب كشور نامه ها را همان روز یا روز بعد به مقصد می رساند با خطر روبه رو شده بود.
●مرگ دیر هنگام
اما مدت زیادی طول كشید تا در مقایسه با سرویس های دیگر نظیر فكس، تلفن، تلفن همراه، پیام های كوتاه، نامه فوری، ای میل و سرانجام نیز مسنجر و تلفن اینترنتی، ارسال یك تلگراف امری كم فایده تر به نظر برسد. در سال گذشته در آمریكا تنها بیست هزار تلگراف مخابره شده است. اگرچه شیوه ارسال تلگراف یعنی مراجعه مشتری به باجه پست یا تلگرافخانه مدت هاست سپری شده و اغلب مشتریان در كشورهای مختلف می توانند از طریق تلفن با مركز مخابره تلگراف تماس بگیرند و پیام تلگرافی خود را بخوانند، اما این آمار با میزانی كه مردم حدود سی سال پیش یعنی پیش از آغاز انقلاب ارتباطات از تلگراف استفاده می كردند، بسیار فاصله دارد.
بسیاری از كارشناسان ارتباطات معتقدند كه عمر تلگراف با ظهور اینترنت و كامپیوتر خانگی كه امكان ارسال مجانی نامه الكترونیكی و همچنین ارتباط همزمان از طریق تیزپیك را فراهم كرد، حدود دوازده سال پیش به پایان رسیده و احتمالا كودكانی كه در قرن بیست و یكم متولد شده اند، هیچ گاه تلگرافی مخابره یا دریافت نخواهند كرد. به گفته بسیاری از میانسالان در آمریكا كه در روزهای گذشته با رسانه ها مصاحبه می كردند، تلگراف دیگر یك خاطره دور و دراز از زمانی سپری شده است.
بسیاری از موزه داران در آمریكا از هم اكنون به كار جمع آوری تلگراف های قدیمی مشغول شده اند و اگر چه وسترن یونیون اعلام نكرده است كه آخرین تلگراف را به چه كسی رسانده، آنها اعلام كرده اند حاضرند آخرین تلگراف را با قیمت بالایی بخرند. اگر ساموئل مورس كه اولین پیام تلگرافی خود را از واشنگتن به بالتیمور با این جمله مشهور «خدا چه چیزهای شگفت آوری دارد» مخابره كرد، هم اكنون زنده بود، اكنون مجبور می شد به سبك پیغام های تلگرافی بنویسد: «TLGRM DED» (تلگراف مرد).
●اختراعی عجیب
تلگراف به عنوان سر آغاز دوران رشد و شكوفایی سرمایه داری شناخته شده است. از طریق تلگراف اخبار و اطلاعات اقتصادی، سیاسی و همچنین پیام های فوری نظامی رد و بدل
می شد و به این ترتیب تلگراف نقشی اساسی در توسعه اقتصادی و اجتماعی نیمه دوم قرن نوزدهم ایفا كرد. هنگامی كه ساموئل مورس در سال۱۸۴۳ (۱۲۲۲ خورشیدی) این اختراع را به نام خود ثبت كرد هرگز تصور نمی كرد ابعاد این اختراع با سرعتی باور نكردنی گسترش یابد. سرعت تلگراف كه از سال ۱۸۴۴آغاز به كار كرد ظرف چند سال از چند روز به تنها چند دقیقه رسید.
اختراع مورس و گسترش كابل های تلگراف در آمریكا و سپس در سراسر جهان به رشد آن كمك كرد و به این ترتیب بهای ارسال تلگراف كه در ابتدا بسیار گران بود به سرعت پایین آمد و در سال ۱۸۶۸به حدود یك دلار و چهار سنت رسید كه هنوز هم گران محسوب می شد. اما این قیمت به زودی توسط وسترن یونیون كه سالیانه نزدیك به شصت میلیون تلگراف ارسال می كرد شكسته شد و به طور متوسط به حدود سی سنت رسید. وسترن یونیون ركورد خود را در سال ۱۹۲۹با ارسال ۲۰۰ میلیون تلگراف شكست و دوران تازه ای از رونق تجارت تلگراف آغاز شد. با این حال بسیاری به خاطر می آورند كه در این دوران دریافت تلگراف به معنای دریافت یك خبر بد بوده است.
تلگراف همچنین در حرفه روزنامه نگاری نیز به سرعت نقشی اساسی یافت. یكی از نخستین بهره برداری ها از تلگراف، گزارش جنگ كوبا و اسپانیا در سال ۱۸۹۷بود. شاید از همین رو است كه در قرن نوزدهم بسیاری از روزنامه ها نظیر ساندی تلگراف، تلگراف و دیلی تلگراف نام خود را از تلگراف كه مترادف با سرعت در انتشار اخبار بود گرفته بودند.
●آغازگر ارتباطات مدرن
در سال،۱۸۶۵ به دعوت ناپلئون سوم، نمایندگان بیست كشور جهان در پاریس اجتماع كردند و اولین قرارداد بین المللی ارتباطی به نام اتحادیه بین المللی تلگراف را تصویب كردند و در همان سال، نخستین آیین نامه بین المللی تلگراف را نیز به تصویب رساندند كه بعدا به اتحادیه بین المللی ارتباطات راه دور ITU تغییر نام داد.
در تحولی دیگر، سال ،۱۸۷۱ هنگام محاصره پاریس تلگراف نوری توسط ژول لیساژو اختراع شد. همچنین در سال ،۱۸۹۹ تقویت كننده تلگراف زیردریایی توسط مهندس انگلیسی، سیدنی براون اختراع شد. سال ،۱۹۳۲ خدمات تلكس توسط پست انگلستان عرضه شد. در ضمن اصطلاح مخابرات (tele communication) در این سال به وجود آمد و اتحادیه بین المللی تلگراف به اتحادیه بین المللی مخابرات تبدیل شد. در سال ۱۹۳۸ آلفرد ویل خطوط تلگراف خط و نقطه را به عنوان حروفی خاص برای تلگراف ابداع كرد.
از نیمه دوم قرن گذشته اما به تدریج از جذابیت تلگراف كاسته شد و رقبایی چون ارتباطات ماهواره ای و تلفن و سرانجام در قرن بیست و یكم تلفن های همراه دارای قابلیت ارسال پیام های كوتاه و عكسبرداری و فیلمبرداری و انتقال فوری آن از راه رسیدند و تلگراف را همچون سایر پدیده های رسانه ای قرن گذشته نظیر تلویزیون های سیاه و سفید به موزه تاریخ سپردند.
●یادگاری
یكی از كوتاه ترین این پیام ها بین اسكار وایلد و ناشرش رد و بدل شده است، هنگامی كه وایلد از پاریس تلگرافی به ناشرش در انگلستان می زند تا درباره میزان استقبال كتابش سئوال كند، متن تلگرافش چنین بود: «؟» ناشر نیز پاسخ می دهد: «!»سخنگوی «یو تی اس» دومین كمپانی بزرگ ارسال تلگراف در جهان كه در سوئیس مستقر است می گوید: «زمانی خیلی عادی بود كه شما تلگرافی دریافت كنید، ولی امروزه اگر تلگرافی دریافت كنید حتما چیزی غیر عادی اتفاق افتاده است!»تلگراف به تدریج در سراسر جهان به عنوان نمادی از عصری سپری شده به تاریخ می پیوندد. عصری از كشمكش ها، انقلاب ها، جنگ ها و وقایع تلخ و شیرین در تاریخ خانواده ها. اگر امروز تلگرافی دریافت كردید آن را به عنوان یادگاری از یك دوران سپری شده نگه دارید! نقطه!

منبع : روزنامه همشهری