دو خواهر

● پا تو کفش او In Her Shoes
کارگردان: کرتیس هنسن. فیلم‌نامه: سوزانا گرانت براساس رمانی از جنیفر وینر. مدیر فیلم‌برداری: تری استیسی. تدوین: کریگ کیتسن، لیزا زنو چارگین، موسیقی: مارک آیشام. بازیگران: کامرون دیاز (مگی)، انسن مانت (تاد)، تونی کولت (رز)، ریچارد برگی (جیم دانورس)، شرلی مک‌لین (الا هرش). محصول ۲۰۰۵ آلمان / آمریکا / انگلستان، ۱۳۰ دقیقه.
فیلادلفیا، زمان حال. رز، وکیل معتاد به‌کار تازه با همکارش جیم طرح دوستی ریخته که از طرف انجمن دبیرستانی که خواهر الکلی‌اش مگی در آن تحصیل می‌کند برای بردن او فراخوانده می‌شود. نامادری‌اش به مگی اجازه نمی‌دهد به خانه‌اش برگردد، در نتیجه رز با بی‌میلی او را به خانهٔ خودش می‌آورد. مگی دچار خوانش‌پریشی (dyslexia) است برای شبکهٔ MTV آزمون صدا می‌دهد، اما وقتی از او خواسته می‌شود از روی دستگاه متن‌نما بخواند دستپاچه می‌شود. مگی اتومبیل رز را از او قرض می‌گیرد ولی دچار حادثه می‌شود و سپس در پارکینگ پلیس درگیری وحشتناکی با یک متجاوز جنسی پیدا می‌کند. رز پس از توقیف شدن اتومبیلش اصرار دارد که مگی جای دیگری را برای زندگی پیدا کند، اما وقتی به آپارتمانش برمی‌گردد مگی و جیم را در شرایط ناهنجاری می‌یابد. مگی سرانجام به فلوریدا نزد مادربزرگ مادری‌اش الا می‌رود. رز از شرکتش مرخصی می‌گیرد و یک مرکز خدمات نگه‌داری از سگ‌های خانگی راه می‌اندازد و در این میان به همکار دیگرش سایمن علاقمند می‌شود. مگی نیز به‌عنوان کارگر در یک آسایشگاه مشغول کار می‌شود و در آن‌جا برای بیمار نابینائی که او را صمیمانه در کارهایش تشویق می‌کند، شعر می‌خواند. او در کار دیگرش یعنی خرید روزانه برای خانواده‌های مختلف هم خوب عمل می‌کند. رز و سایمن با هم نامزد می‌شوند. رز که از محل زندگی مگی بی‌اطلاع است، روزبه‌روز بیشتر نگران او می‌شود، اما راز خود را با سایمن در میان نمی‌گذارد. کم‌حرفی‌اش باعث تنش بین آن‌دو می‌شود و سایمن او را ترک می‌کند. رز برای دیدن مگی و الا به فلوریدا می‌رود. دوخواهر به‌خصوص پس از صحبت با الا دربارهٔ حادثه‌ای که کمی قبل از خودکشی مادرشان اتفاق افتاده، کمک‌کمک با هم آشتی می‌کنند. مگی به دروغ به سایمن خبر می‌دهد که رز باردار است و از این طریق او را به فلوریدا می‌کشاند. رز و سایمن ازدواج می‌کنند و در مراسم عروسی آن‌دو مگی شعری می‌خواند.
● کرتیس هنسن پس از موفقیت در زمینهٔ نئونوآر، کمدی آکادمیک و کلیپ‌های ستارگان پاپ، حالا قدم به عرصه‌ای گذاشته که به سرزمینی بی‌طرف می‌ماند؛ یعنی فیلم‌هائی با محوریت ستارگان زن زیبا. گرچه بازی‌ها در پا تو کفش او گرم و پرشوند، به‌طوری‌که فیلم با وجود زمان ۱۳۰ دقیقه‌ای‌اش خیلی سریع می‌گذرد، اما فیلم‌نامه هرگز نمی‌تواند برتری خودش را به پی‌رنگ داستانی روان ارین براکوویچ که دو شخصیت اصلی آن هم یک خواهر خوب و یک خواهر بد بودند، ثابت کند. تضادهای شخصیت رز شلخته و وظیفه‌شناس و مگی خوش‌قیافه و آشفته با چنان دقت ریاضی ترسیم شده‌اند که در جست‌وجوی مختصاتی برای آشتی و توافق‌اند. در حالی‌که کامرون دیاز انرژی و نشاط معمول خودش را به نقش مگی می‌بخشد، تونی کولت همیشه عالی هم ابعاد نوشته‌نشده‌ای را به شخصیت رز اضافه می‌کند. از سکوت برگمان به بعد زوجی نامحتمل‌تر از این دو زن که نسبت فامیلی هم داشته باشند دیده نشده؛ به‌خصوص‌که در حالی‌که کولت در بیشتر اوقات فیلم، لباس‌های خانمانه‌ای به تن دارد، دیاز یا لباس‌های تنگ و چسبانش خودنمائی می‌کند و دوربین هم با دستپاچگی او را با آن پیچ‌و‌تاب خوردن‌های تر و فرزنش نوازش می‌کند.
فیلم دقیقاً همان‌طور که از عنوانش هم برمی‌آید روی کفش به‌عنوان نماد و استعاره‌ای از تغییرپذیری مداوم بسیار تأکید کرده است: ابزاری برای نشان دادن خیانت، پیوند با گذشته، نشانهٔ بی‌ثباتی (انگار موقعی که نوبت عوض کردن کفش می‌رسد، محبوبه را هم باید عوض کرد) یا حتی وسیله‌ای تجملی. رز در حالی‌که یک خروار کفش گران‌قیمت و پانکرده در کمد دارد، می‌گوید: ”لباس‌ها هیچ‌وقت خوب جلوه نمی‌کنند، چون غذا مرا چاق‌تر می‌کند، ولی کفش‌ها همیشه اندازه و متناسب‌اند.“ نگرانی‌های رز برخلاف جاه‌طلبی‌ها و آرزوهایش کاملاً مشهودند. بیننده نمی‌تواند دلیل مشخصی پیدا کند که چرا این وکیل فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های شرق آمریکا، کارش را ترک می‌کند تا یک dog walker شود (افرادی‌که برای به گردش بردن سگ‌های خانگی استخدام می‌شوند). تأکید فیلم بر آن مجاز رایج در کمدی‌های رمانتیک اعصاب خردکن که در آنها دوستان صمیمی بی‌آن‌که دلیلی داشته باشد مسائل‌شان را از هم‌دیگر پنهان می‌کنند و با این‌کارشان بگومگو راه می‌اندازند هم همان‌قدر گیج‌کننده است (ترفندی که به شکلی درست و حسابی ازدواج رز را با سایمن پاکباخته به تعویق می‌اندازد).
مگی پس از برهم‌زدن قضایای عشق و عاشقی خواهرش و درب و داغان کردن آپارتمان او، به آسایشگاه بازنشستگان فلوریدا نقل مکان می‌کند تا پیش مادربزرگ مادری‌شان الا مفت‌خوری کند. دیدار دوبارهٔ این نوهٔ عجیب و بدعنق، الا را ذوق‌زده می‌کند، گرچه خیلی زود می‌فهمد که او توطئه‌گری مکار است. در این‌جا دیگر مگی یک الکلی، دزد و آینهٔ دق به تمام معنی است و دگرگونی اخلاقی و شغلی او را در میان بازنشستگان نمی‌توان به‌راحتی قبول کرد (البته خواندن بخش‌هائی از اثر گران‌قدر الیزابت بیشاپ هم به شکل جالبی در این راه به او کمک می‌کند). قطعاً نمی‌توان اعتیاد به الکل، خوانش‌پریشی و جامعه‌ستیزی را به سادگی با چند ماه آموزش دیدن در محضر مادربزرگ از میان برد. پس‌زمینهٔ ایمن و بی‌دغدغهٔ طبقهٔ متوسطی مگی، زیبائی او و بن‌بست تنهائی‌اش در آستانهٔ سی‌سالگی چندان باورکردنی نیست. هروقت مک‌لین روی پرده است فیلم بهتر می‌شود. او وقاری توأم با حسن دل‌زدگی و بیزاری از دنیا را به نقش الا می‌بخشد. وقتی رز برای دیدن مادربزرگ به فلوریدا می‌آید، فیلم برخلاف معمول به گذری سوگوارانه، آرام و روشنگرانه تن می‌دهد. هنگامی‌که خواهرها با دقت یکی از آخرین خاطرات مادر بدفرجام‌شان را به یاد می‌آورند، صدای واپسین ضربه‌های ناقوس عروسی، عمیق‌تر و لطیف‌تر از هر آنچه گذشته، بی‌درنگ صحنهٔ قبل را در خود غرق می‌کنند. در این زمان فیلم با شتاب تمام بندهای آویزان کفش را گره پروانه‌ای قشنگی می‌زند.

جسیکا وینتر، سایت اند ساند
ترجمه: لیلا قاسمی

منبع : ماهنامه فیلم