اسفندگان، ماه تاریخی زنان

وقتی مرد زرتشتی روز پنجم اسفند ماه یا به تقویم امروزی ۲۹ بهمن ماه را به عنوان روز «زمین و زن» جشن می گرفت و هدایایی را به عنوان سپاس گذاری از مهر و پاکی و فروتنی تقدیم همسرش می کرد او را از کارهای روزمره که در طول سال به آنها می پرداخت، معاف می کرد. کسی فکر نمی کرد چند صد سال بعد در ۱۹۱۰ در دومین کنفرانس زنان سوسیالیست در کپنهاک کلارا زتکین زن سوسیالیست و مبارز آلمانی پیشنهاد کند ۸ مارس را به مناسبت مبارزات زنان به عنوان روز جهانی زن نام گذاری کنند.
به هر حال احترام و تقدیر از جایگاه زن شاخص مناسبی برای اندازه گیری تمدن یک جامعه است. هرچند این شاخص در ایران قبل از اسلام،مرد پارسی را وا می داشت تا در روز «سپنته آرمیتی» به همسر خود هدایایی تقدیم کند و از مادران نمونه و پارسا در آتشگاه قدردانی به عمل آورد و در فرهنگ اسلامی احترام جایگاه زن با بوسه حضرت محمد(ص) بر دستان دخترش نمود پیدا کرد اما در غرب کار به این آسانی نبود.هنگامی که در انقلاب فرانسه در سال ۱۷۸۹ زنان پاریسی خواهان «آزادی، برابری، برادری» و حتی ضمن یک راهپیمایی به سوی ورسای برای نخستین بار خواستار حق رأی شدند و پس از آن،بزرگداشت روز جهانی زن برای نخستین بار در ۱۹ مارس ۱۹۱۱ در کشورهایی همچون اتریش، آلمان و سوئیس توسط زنان برگزار شد، شاید به علت پیش زمینه فکری ساحره انگار غرب نسبت به زن، حتی امیدی هم به موفقیت راهپیمایی های زنان در ۱۹۱۲ در کشورهای فرانسه، هند و سوئد در نهایت تغییر ۱۹ مارس به ۸ مارس در ۱۹۱۳ در نیویورک نبود. اما چنین نشد، از آن پس زنان جهان هرساله روز جهانی زن را در ۸ مارس گرامی داشتند.
با توجه به پیشینه ذهنی و تاریخی ایرانیان،این روز نمادین به سرعت از غرب وام گرفته شد. آنها سال ها قبل تجربه بزرگداشت اسپندگان را داشتند و این چنین بود که پس از سالها کمبود این روز به چشم آمد. بدین ترتیب در ۱۷ اسفند ۱۳۰۱ شمسی (۸ مارس) زنان «انجمن پیک سعادت نسوان» در انزلی روز جهانی زن را برای اولین بار در ایران گرامی داشتند و پس از آن سازمان بیداری زنانی که انشعابی از جمعیت نسوان وطنخواه بود در ۱۳۰۶ شمسی متولی اجرای نمایشنامه ای به مناسبت ۸ مارس آن سال به نام «دختر قربانی» به کارگردانی میرزاده عشقی شد. سرانجام در ۱۷ اسفند ۱۳۵۷ بعد از انقلاب اسلامی برای اولین بار روز جهانی زن به طور علنی در یک سالن عمومی توسط زنان گرامی داشته شد.
اما در طول سالهای دفاع مقدس و بعد از آن به علت اینکه این روز نمادی غربی محسوب شد و گرامی داشت آن به منزله ضدیت با ارزش های اسلامی تلقی می شد مورد اجحاف قرار گرفت غافل از این که بزرگداشت این روز نه به معنای باور به تمام ارزش های فمنیسم غربی بلکه حرکتی جهانی در برابر نابرابری جهانی است.
مرد پارسی زانو زد هدیه را پیشکش کرد به همسرش. زن لبخند زد، سرش را بلند کرد می دانست پنجم اسپندگان (۱۷ اسفند) چند صد سال بعد به ۸ مارس جهان تبدیل خواهد شد روزی که زنان فارغ از خشونت ها، نابرابری ها، بی عدالتی ها و همه کارهایی که در طول سال گرفتار هستند،می نشیند و از همسران شان هدیه دریافت می کنند

منبع : روزنامه همشهری