جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


در چهارگوشه‌ خانه‌ ات‌ آویشن‌ بریز!


در چهارگوشه‌ خانه‌ ات‌ آویشن‌ بریز!
در عصر جادو، بومیان‌ ایران‌ معتقد بودند که‌ اگر جسمی‌ را روی‌ جسم‌ دیگری‌ قرار دهند، خاصیت‌ آن‌ جسم‌ از راه‌ تماس‌ به‌ جسم‌ دیگر سرایت‌ می‌کند. آنها دیده‌ بودند که‌ اگر مثلا گلبرگ‌های‌ گلی‌ را روی‌ جسمی‌ بریزند، عطر آن‌ گل‌ به‌ آن‌ جسم‌ منتقل‌ می‌شود. آنها گمان‌ می‌کردند که‌ این‌ موضوع‌ عمومیت‌ دارد و در همه‌ موارد صادق‌ است‌. به‌ همین‌ علت‌ معتقد بودند و هنوز هم‌ معتقدند که‌ اگر خاکستری‌ را که‌ دارای‌ نیروی‌ باروری‌ ست‌، در زمین‌های‌ خود بپاشند، نیروی‌ باروری‌ از خاکستر به‌ زمین‌ منتقل‌ می‌شود. حتی‌ امروزه‌ نیز، مردم‌ هنگام‌ زیارت‌ اماکن‌ متبرکه‌، دست‌ خود را به‌ ضریح‌ مقدس‌ می‌مالند تا نیروی‌ قدسی‌ و آسمانی‌ آن‌ ضریح‌ مقدس‌، از راه‌ جادوی‌ سرایتی‌، از آهن‌ و مفرغ‌ به‌ بدن‌ آنها منتقل‌ شود. ضریح‌ مقدس‌، به‌ نوبه‌ خود، نیروی‌ قدسی‌ و آسمانی‌ خویش‌ را از راه‌ جادوی‌ سرایتی‌، از پیکر مقدسی‌ گرفته‌ است‌ که‌ در آن‌ جا به‌ خاک‌ سپرده‌ شده‌ است‌.
مراسم‌ خاکسترپاشی‌ در پایان‌ جشن‌ سده‌، ما را از عصر علم‌ به‌ عصر مذهب‌ و از آنجا به‌ عصر جادو می‌برد و نشان‌ می‌دهد که‌ جشن‌ سده‌ بسیار کهن‌ تر از مذهب‌ زردشت‌ و مذهب‌ میتراپرستی‌ است‌. جشن‌ سده‌ نوعی‌ جادوی‌ سرایتی‌ برای‌ باروری‌ کشتزارهاست‌. در جشن‌ سده‌ با باغ‌ و باغداران‌ سروکار داریم‌ . در جشن‌ سده‌ با کشت‌ و کشتکاران‌ سروکار داریم‌ . این‌ باغداران‌ اند که‌ برای‌ آتش‌ سده‌ هیزم‌ می‌آورند. و این‌ برزگران‌ اند که‌ خاکستر سده‌ رادر کشتزارهای‌ خود می‌پاشند.
محل‌ جشن‌ سده‌ نیز در جلوی‌ باغ‌ بزرگی‌ است‌ که‌ برای‌ این‌ کار در نظر گرفته‌ شده‌ است‌. . به‌ عنوان‌ مثال‌، در کرمان‌، محل‌ جشن‌ سده‌ در در زمین‌های‌ کشاورزی‌ در روبروی‌ باغ‌ بداق‌ آباد است‌. در قدیم‌ محل‌ جشن‌ در یک‌ فرسنگی‌ شمال‌ شهر کرمان‌، بعد از ویرانه‌های‌ محله‌ قدیم‌ زردشتیان‌ ، معروف‌ به‌ محله‌ گبری‌ در زمینهای‌ کشاورزی‌ بود. در این‌ محل‌ تنها یک‌ باغ‌ معروف‌ به‌ باغچه‌ بداق‌ آباد با دیوارهای‌ بلند و دو دستگاه‌ ساختمان‌ وجود داشت‌ که‌ مراسم‌ سده‌ سوزی‌ روبروی‌ در این‌ باغ‌، در زمینهای‌ کشاورزی‌ برگزار می‌گردد.
« در کرمان‌، تکاپوی‌ جشن‌ سده‌ از چند روز قبل‌ از برگزاری‌ این‌ آیین‌ آغاز می‌شود. اولین‌ حرکت‌ جمع‌ آوری‌ هیزم‌ است‌... امسال‌ برای‌ مراسم‌ آتش‌ افروزی‌ سده‌ در کرمان‌ ۵۰ تراکتور هیمه‌ به‌ باغ‌ بداق‌ آباد محل‌ برگزاری‌ این‌ مراسم‌ در کنار نیایشگاه‌ «شاه‌ مهرایزد بانو» آورده‌ شده‌ است‌.
مراسم‌ روز جشن‌ سده‌ ... از صبح‌ با جارو زدن‌ و آب‌ پاشی‌ دم‌ در و ریختن‌ آویشن‌ در چهار گوشه‌ خانه‌ آغاز می‌شود. زنان‌ که‌ برگزاری‌ سده‌ را در خانه‌ برعهده‌ دارند، کندر و اسپند می‌سوزانند و بعد از آن‌ به‌ پختن‌ آش‌ مخصوص‌ به‌ نام‌ آش‌ ماش‌ یا نان‌ سیروگ‌ مشغول‌ میشوند و در زمان‌ ظهر تمام‌ اعضای‌ خانواده‌ به‌ خانه‌ آمده‌ و بعد از خوردن‌ ناهار خود را برای‌ رفتن‌ به‌ مراسم‌ بعد از ظهر آماده‌ می‌کنند.» از آن‌ گذشته‌، کشاورزان‌ کرمانی‌ از برگزاری‌ جشن‌ سده‌ در زمین‌های‌ کشاورزی‌ خود استقبال‌ می‌کنند، زیرا دیگر مجبور نیستند، خاکستر سده‌ را مشت‌ مشت‌ به‌ کشتزار خود ببرند. خاکستر سده‌، خروار خروار در کشتزار آنها موجود است‌: مالکان‌ از اینکه‌ سده‌ سوزی‌ روی‌ زمینهای‌ کشاورزی‌ آنان‌ انجام‌ می‌گرفت‌، استقبال‌ می‌کردند، زیرا نه‌ تنها آن‌ را زیان‌ آور نمی‌دانستند، بلکه‌ خاکستری‌ را که‌ از آن‌ به‌ جا می‌ماند، برای‌ کشاورزی‌ مفید می‌شمردند.

عباس‌ احمدی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید