جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


فرصت‌ شغلی‌ زنان‌ یک‌ سوم‌ مردان‌ است‌


فرصت‌ شغلی‌ زنان‌ یک‌ سوم‌ مردان‌ است‌
در جامعه‌ امروز، زنان‌ نقش‌ مهمی‌ در زمینه‌ مشارکت‌ اقتصادی‌ دارند. طی‌ سال‌های‌ اخیر، سهم‌ زنان‌ در مشاغل‌ خصوصی‌ از روند رو به‌ رشدی‌ برخوردار بوده‌ است‌. زنان‌ همواره‌ در تمامی‌ کشورهای‌ جهان‌ بویژه‌ در نواحی‌ روستایی‌ و کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ ساعاتی‌ بیش‌ از مردان‌ کار می‌کنند، اما از درآمدی‌ کمتر نسبت‌ به‌ مردان‌ برخوردارند و ارزش‌ کار آنان‌ کمتر از مردان‌ در نظر گرفته‌ می‌شود.
این‌ در حالی‌ است‌ که‌ تحقیقات‌ نشان‌ می‌دهد سهم‌ درآمد زنان‌ و مردان‌ در ایران‌ در سال‌های‌ ۷۶ تا ۸۲ رشد قابل‌ توجهی‌ نداشته‌، اما بطور متوسط‌ حدود ۸۸ درصد از سهم‌ درآمد ملی‌ متعلق‌ به‌ مردان‌ بوده‌ است‌.
بررسی‌ها نشان‌ می‌دهد، فراگیر شدن‌ اقتصاد جهانی‌ در محل‌ کار و در هر نقطه‌ جهان‌ موثر است‌ و درآمد کمتر شاغلان‌ زن‌ در بعضی‌ از کشورها را می‌توان‌ به‌ پایین‌ بودن‌ سطح‌ آموزش‌ زنان‌ نسبت‌ داد.
منیر آمدی‌، مدیرعامل‌ موسسه‌ مطالعات‌ و تحقیقات‌ زنان‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: متاسفانه‌ دستمزد زنان‌ به‌ اندازه‌ درآمد مردان‌ نیست‌، این‌ در حالی‌ است‌ که‌ زنان‌ دارای‌ برخی‌ کارهای‌ پنهانی‌ هستند که‌ هرگز برای‌ آنها حساب‌ نشده‌ یا خود آنان‌ آن‌ را به‌ حساب‌ نمی‌آورند، در صورتی‌ که‌ می‌تواند به‌ آن‌ دستمزدی‌ تعلق‌ گیرد.به‌ عنوان‌ مثال‌ بخش‌ اعظم‌ کارهای‌ کشاورزی‌ در کشور بویژه‌ مناطق‌ شمالی‌ بر عهده‌ زنان‌ است‌ و در حالی‌ که‌ کار آنها به‌ نفع‌ مردان‌ است‌. آنان‌ هیچ‌ انتظاری‌ از مردان‌ ندارند و از بابت‌ این‌ کار دستمزدی‌ دریافت‌ نمی‌کنند. مدیرعامل‌ موسسه‌ مطالعات‌ و تحقیقات‌ زنان‌ نابرابری‌ جنسیتی‌ را دلیل‌ تفاوت‌ حقوق‌ و دستمزد بین‌ زنان‌ و مردان‌ دانسته‌ و می‌افزاید: وجود برخی‌ عقاید در خانواده‌ها همچون‌ نان‌آور بودن‌ مردان‌ باعث‌ ارتقای‌ حقوق‌ مردان‌ می‌شود و از آنجا که‌ بخش‌ اعظم‌ کار بانوان‌ در منزل‌ انجام‌ می‌شود و نقش‌ اساسی‌ در زندگی‌ ندارد، با درآمد کمتری‌ روبرو است‌.
از سوی‌ دیگر نابرابری‌ در حوزه‌ اشتغال‌ و دستمزد زنان‌ موجب‌ ایجاد نوعی‌ نارضایتی‌ اجتماعی‌ می‌شود. در حقیقت‌ اگر زنان‌ در جایگاه‌ واقعی‌ خود قرار نگیرند این‌ نارضایتی‌ در حوزه‌ خانواده‌ و جامعه‌ خود را نشان‌ خواهد داد.
در بسیاری‌ از کشورها دستمزدها برای‌ شغل‌های‌ یکسان‌ برای‌ زن‌ و مرد متفاوت‌ است‌ که‌ نشان‌ از عدم‌ رعایت‌ برابری‌ حقوق‌ زن‌ و مرد در جهان‌ دارد.
رجبعلی‌ خسروآبادی‌، کارشناس‌ مسائل‌ فرهنگی‌ درباره‌ سهم‌ درآمدی‌ مردان‌ و زنان‌ در کشور با اشاره‌ به‌ غفلت‌ درباره‌ «قابلیت‌سازی‌» و «توانمندسازی‌» زنان‌ می‌گوید: متاسفانه‌ از ظرفیت‌ کاری‌ زنان‌ به‌ درستی‌ استفاده‌ نکرده‌ و تناسب‌ در این‌ زمینه‌ رعایت‌ نمی‌شود، در حالی‌ که‌ اکثر زنان‌ از نظر دقت‌ در انجام‌ برخی‌ امور توانایی‌ و تبحر بیشتری‌ نسبت‌ به‌ مردان‌ دارند.بنابراین‌ فرصت‌سازان‌ ما اعم‌ از مدیران‌، مسئولان‌ و حتی‌ قانونگذاران‌ و برنامه‌ریزان‌ باید نگاه‌ ویژه‌یی‌ در این‌ مورد داشته‌ باشند و از سوی‌ دیگر زنان‌ هم‌ باید برای‌ توانمندسازی‌ تلاش‌ کنند.
وی‌ می‌افزاید: سهم‌ درآمدی‌ مردان‌ و زنان‌ کشور در مقایسه‌ با استانداردهای‌ جهانی‌ بسیار پایین‌ است‌. همچنین‌ فرصت‌های‌ کمتری‌ از نظر شغلی‌ در مقایسه‌ با سایر کشورها ایجاد شده‌ است‌.
در جذب‌ نیروی‌ انسانی‌ نیز در تمام‌ سطوح‌ ضعیف‌ عمل‌ شده؛ هر چند نسبت‌ به‌ گذشته‌ رشد قابل‌ توجهی‌ به‌ وجود آمده‌ است‌.
● مردسالاری‌ در بازار کار
متاسفانه‌ در کشور ما آن‌ طور که‌ باید و شاید به‌ نقش‌ زنان‌ در توسعه‌ و پیشرفت‌ جامعه‌ به‌ عنوان‌ نیمی‌ از جمعیت‌ کشور توجه‌ نمی‌شود. حضور زنان‌ در عرصه‌های‌ مدیریتی‌ بسیار کمرنگ‌ و ناچیز است‌ در بازار کار نیز از حقوق‌ برابر با مردان‌ برخوردار نیستند. اکثر مردان‌ مدیریت‌ را کار مردانه‌ می‌دانند و معتقدند که‌ توانایی‌ و کارایی‌ زنان‌ در کار کمتر از مردان‌ است‌.
مشکلات‌ زنان‌ برای‌ اشتغال‌ در استان‌ و شهرهای‌ مختلف‌ کشور به‌ مراتب‌ بیشتر از مردان‌ است‌ و این‌ موضوع‌ در شهرهای‌ کوچک‌ بیشتر نمود دارد. باورهای‌ سنتی‌ در اجتماعات‌ کوچکتر تنها مشاغل‌ خاصی‌ همچون‌ معلمی‌، پرستاری‌ و پزشکی‌ را مناسب‌ زنان‌ می‌دانند.خانواده‌ها اشتغال‌ دخترانشان‌ را به‌ کارهای‌ دیگر بسختی‌ می‌پذیرند. جای‌ تاسف‌ است‌ که‌ در قرن‌ بیست‌ و یکم‌ همچنان‌ نگاه‌ جنسیتی‌ بر جوامع‌ حاکم‌ است‌ و این‌ مساله‌ که‌ زنان‌ توان‌ انجام‌ کارهای‌ سنگین‌ را به‌ لحاظ‌ بدنی‌ و فکری‌ ندارند هنوز مطرح‌ می‌شود.
در بسیاری‌ از کشورها زنان‌ حتی‌ در نوشتن‌ قانون‌ و تعیین‌ حق‌ و حقوق‌ خود نقشی‌ نداشته‌ و در بسیاری‌ از موارد قانون‌ به‌ نفع‌ مردان‌ تنظیم‌ شده‌ است‌. این‌ در حالی‌ است‌ که‌ نگاه‌ جنسیتی‌ و تبعیض‌ بین‌ زنان‌ و مردان‌ بشدت‌ به‌ جامعه‌ لطمه‌ می‌زند و پیشرفت‌ و توسعه‌ را به‌ تاخیر می‌اندازد.در این‌ بخش‌ گزارش‌ به‌ سراغ‌ زنان‌ رفته‌ایم‌ و نظر آنان‌ را در این‌ باره‌ جویا شده‌ایم‌.
زهره‌ پایش‌، دانشجوی‌ رشته‌ عکاسی‌ با اشاره‌ به‌ نگاه‌ جنسیتی‌ به‌ زنان‌ در قانون‌ کار همچون‌ سایر مسائل‌ اجتماعی‌ این‌ دیدگاه‌ را نگاهی‌ غیرکارشناسی‌ دانسته‌ و می‌گوید: مشکل‌ فرهنگی‌ زنان‌ بیش‌ از مشکلات‌ حقوقی‌ آنان‌ است‌، بنابراین‌ تا زمانی‌ که‌ مشکلات‌ فرهنگی‌ زنان‌ حل‌ نشود، پیگیری‌ مسائل‌ دیگر بی‌نتیجه‌ خواهد ماند.
منیر مرادی‌، دانشجوی‌ رشته‌ جامعه‌شناسی‌ نیز می‌گوید: مسئولان‌ و دولتمردان‌ به‌ مشکلات‌ زنان‌ توجه‌ ندارند و فقط‌ به‌ بالارفتن‌ درصد دختران‌ و زنان‌ تحصیلکرده‌ و افزایش‌ اشتغال‌ آنها افتخار می‌کنند، بدون‌ آنکه‌ ببیند چقدر در بازار کار بین‌ زنان‌ و مردان‌ تبعیض‌ وجود دارد و چند درصد از زنان‌ تحصیلکرده‌ به‌ دلیل‌ شرایط‌ نامساعد کاری‌، خانه‌نشین‌ می‌شوند.
سارا ندایی‌ نیز بیان‌ می‌کند: شاید عمده‌ترین‌ دلیل‌ تفاوت‌ و تبعیض‌ بین‌ زنان‌ و مردان‌ شاغل‌ در محیط‌ کاری‌ نشات‌ گرفته‌ از خود کم‌بینی‌ زنان‌ است‌.
این‌ امر سبب‌ شده‌ که‌ آنها همیشه‌ قانع‌ و مطیع‌ باشند و نسبت‌ به‌ تفاوت‌ها و تبعیض‌ها اعتراض‌ نداشته‌ باشند.
شهره‌ سالمی‌، کارمند نیز در این‌ باره‌ معتقد است‌: آنچه‌ به‌ عنوان‌ معضل‌ در جامعه‌ کنونی‌ وجود دارد استفاده‌ از خانم‌ها در کارهایی‌ سخت‌ با حقوق‌ اندک‌ است‌. بسیاری‌ از زنان‌ و دختران‌ در مغازه‌های‌ لوکس‌ با حقوقی‌ اندک‌ مشغول‌ به‌ فعالیت‌ هستند، دلیل‌ اشتغال‌ در این‌ شرایط‌ نیز نبود شغل‌ مناسب‌ و فشارهای‌ اقتصادی‌ بر خانواده‌ است‌.
مسئولان‌ باید تا رفع‌ تبعیض‌ بین‌ زن‌ و مرد در مورد حقوق‌ و دستمزد، وضعیت‌ اشتغال‌ زنان‌ و دختران‌ جوان‌ را درست‌ کنند.
احمد کاظمی‌، کارشناس‌ مسائل‌ اجتماعی‌ نیز معتقد است‌: فرهنگ‌ اقتدارگرا و مردسالار هموار رواج‌ دهنده‌ باورهای‌ سنتی‌ و کلیشه‌های‌ جنسیتی‌ بوده‌ است‌.همچنین‌ کمبود آگاهی‌ زنان‌ نسبت‌ به‌ حقوق‌ فردی‌، خانوادگی‌ و اجتماعی‌، حرفه‌یی‌، عدم‌ شرکت‌ فعالیت‌های‌ اجتماعی‌، فرهنگی‌، سیاسی‌ به‌ استمرار ساخت‌ نابرابر کمک‌ می‌کند.
● کارخانه‌ بدون‌ مزد
زنان‌ در آسیا بطور متوسط‌ ۱۳۱۲ ساعت‌ بیش‌ از مردان‌ کار می‌کنند، همچنین‌ بیش‌ از دوسوم‌ زنان‌ در این‌ قاره‌ کار خانگی‌ انجام‌ می‌دهند و هیچ‌ دستمزدی‌ دریافت‌ نمی‌کنند. در ایران‌ نیز زنان‌ از نظر اشتغال‌ وضعیت‌ مناسبی‌ ندارند. آمارها نشان‌ می‌دهد از کل‌ زنان‌ تحصیلکرده‌ با مدارک‌ عالی‌ تحصیلی‌، تنها پنج‌ درصد به‌ سمت‌های‌ بالای‌ اداری‌ و مدیریتی‌ رسیده‌اند.
دکتر ژاله‌ شاهی‌ طلب‌، استاد دانشگاه‌ تهران‌ می‌گوید: طبق‌ قانون‌، عدالت‌ اجتماعی‌ بدون‌ توجه‌ به‌ سن‌، جنس‌ و قومیت‌ و در تمام‌ جنبه‌های‌ زندگی‌، تصمیم‌گیری‌، سیاستگذاری‌، دسترسی‌ به‌ منابع‌ و خدمات‌ و... برای‌ تمامی‌ شهروندان‌ در نظر گرفته‌ شده‌ است‌. براساس‌ اولین‌ گزارش‌ توسعه‌ انسانی‌ ایران‌ در سال‌ ۲۰۰۵، یکی‌ از علل‌ نابسامانی‌ امور زنان‌ در دهه‌ اخیر بی‌توجهی‌ به‌ مباحث‌ جنسیتی‌ در برنامه‌ اول‌ توسعه‌ و کم‌توجهی‌ به‌ این‌ موضوع‌ در برنامه‌ دوم‌ بوده‌ است‌. البته‌ سعی‌ شد تا در برنامه‌ سوم‌ این‌ نقاط‌ ضعف‌ تا حدودی‌ برطرف‌ شود. در برنامه‌ چهارم‌ نیز نسبت‌ به‌ سه‌ برنامه‌ قبلی‌ پیشرفت‌های‌ قابل‌ توجهی‌ ایجاد شد. ایران‌ در شرایط‌ کنونی‌ از نظر توسعه‌ جنسیتی‌ دارای‌ رتبه‌ ۷۸ در میان‌ ۱۴۰ کشور دنیا است‌. این‌ در حالی‌ است‌ که‌ کشورهای‌ مسلمان‌ حوزه‌ خلیج‌ فارس‌ همچون‌ بحرین‌ در رتبه‌ ۴۷، ترکیه‌ در رتبه‌ ۷۰، کویت‌ در رتبه‌ ۳۹، عمان‌ در رتبه‌ ۶۰ و حتی‌ عربستان‌ در رتبه‌ ۶۵ قرار دارند.
بنابراین‌ رتبه‌ توسعه‌ جنسیتی‌ کشور ما در میان‌ این‌ شاخاها پایین‌تر از کشورهای‌ حوزه‌ خلیج‌ فارس‌ است‌ که‌ این‌ موضوع‌ چالش‌هایی‌ را بر سر راه‌ توسعه‌ ایران‌ بویژه‌ در حوزه‌ زنان‌ مطرح‌ می‌کند.
وی‌ وضع‌ موجود زنان‌ در مباحث‌ جنسیتی‌ را در دوره‌ دوگانگی‌ منزلت‌ نامیده‌ و می‌گوید: شاخص‌های‌ مهمی‌ در بحث‌ توسعه‌ جنسیتی‌ و انسانی‌ مطرح‌ است؛ آموزش‌، سلامت‌ و حق‌ باروری‌، مشارکت‌ اقتصادی‌ و سهم‌ زنان‌ از درآمد ملی‌، نمایندگان‌ زن‌ در مجلس‌، زنان‌ در سطوح‌ مدیریت‌ را شامل‌ می‌شود. در حال‌ حاضر سهم‌ زنان‌ در بازار کار رسمی‌ در خوشبینانه‌ترین‌ برآورد ۱۵ درصد از کل‌ اشتغال‌ کشور را به‌ خود اختصاص‌ می‌دهد. این‌ مفهوم‌ یعنی‌ به‌ ازای‌ هر ۱۰۰ مرد فعال‌ در زمینه‌های‌ اقتصادی‌ حدود ۳۹ زن‌ فعال‌ وجود دارد.
دکتر شاهی‌طلب‌ دامنه‌ انتخاب‌ شغل‌ برای‌ زنان‌ را همواره‌ محدودتر از مردان‌ دانسته‌ و می‌افزاید: دامنه‌ اشتغال‌ در مردان‌ ۳۷ حوزه‌ و در زنان‌ ۷ و۸ حوزه‌ است‌ که‌ این‌ مساله‌ در نرخ‌ بیکاری‌ و فرصت‌ دسترسی‌ زنان‌ به‌ شغل‌ مناسب‌ بسیار موثر است‌.

طیبه‌ براتی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید