جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

بیماری‌ وبــــا و راههای‌ پیشگیری‌ از آن‌


بیماری‌ وبــــا و راههای‌ پیشگیری‌ از آن‌
●خصوصیات‌ بیماری‌ وبا:
دوره‌ نهفتگی‌ آن‌ معمولاً یک‌ تا ۳ روز است‌ ولی‌ می‌تواند از چندین‌ ساعت‌ تا ۵ روز طول‌ بکشد. علایم‌ بیماری‌ معمولاً دو تا سه‌ روز طول‌می‌کشد، اگرچه‌ در بعضی‌ بیماران‌ تا ۵ روز نیز ممکن‌ است‌ ادامه‌ یابد. بیشتر افراد مبتلا از شروع‌ بیماری‌ تا چند روز پس‌ از بهبود مسری‌ هستند
●راه‌ انتقال‌ بیماری‌ :
راه‌ انتقال‌ وبا از راه‌ مدفوعی‌ ـ دهانی‌ است‌. وبا منحصراً از طریق‌ آب‌ آلوده‌ یا غذای‌ آلوده‌ منتقل‌ می‌شود. انتقال‌ توسط‌ تماس‌ فرد به‌ فرد، مانند تماس‌ با بیمار نادر است‌.
آب‌ آشامیدنی‌ و سبزیجات‌ آلوده‌ مهمترین‌ راه‌ انتقال‌ بیماری‌ است‌.
توجه‌ داشته‌ باشید حمام‌ کردن‌ یا شستشوی‌ وسایل‌ آشپزی‌ در آب‌ آلوده‌ هم‌ می‌تواند موجب‌ انتقال‌ وبا شود.
اکثر دانه‌های‌ خوراکی‌ مرطوب‌ مانند برنج‌، ارزن‌، ذرت‌، زمانی‌ که‌ در حرارت‌ اتاق‌ سرو گردند یا حرارت‌ کمی‌ ببینند، به‌ مواد شایعی‌ برای‌ انتقال‌ وبا تبدیل‌ می‌شوند. غذاهای‌ مرطوب‌ که‌ کمی‌ بعد از پختن‌ آلوده‌ شده‌اند و برای‌ چند ساعت‌ در دمای‌ اتاق‌ مانده‌اند، محیطی‌ عالی‌ برای‌ رشد ویبریوکلرا آماده‌ می‌کنند. غذاهای‌ دیگر که‌ می‌توانند وبا را منتقل‌ کنند شامل‌ غذاهای‌ دریایی‌ ناپخته‌ مانند (ماهی‌)، میوه‌ جات‌ و سبزیجات‌ خام‌ می‌باشند. غذاهای‌ ترش‌ با لیمو، ماست‌ و شیر تخمیر شده‌ مانع‌ رشد میکروب‌ وبا می‌شوند.
●علائم‌ بیماری‌ وبا :
در این‌ بیماری‌ ۷۵ درصد افراد که‌ دچار عفونت‌ با ویبریوکلرا می‌شوند، هیچ‌ نشانه‌ای‌ از بیماری‌ ندارند. ۲۰% دیگر دچار اسهال‌ می‌شوند. مهمترین‌ نشانه‌های‌ این‌ بیماری‌ عبارتند از:
۱ـ اسهال‌ آبکی‌، حجیم‌ بدون‌ تب‌ یا زور پیچ‌ شکم‌
۲ـ مدفوع‌ بیماران‌ وبایی‌، ظاهر مایع‌ شفاف‌ سفید را دارا می‌باشد که‌ اصطلاحاً مدفوع‌ « آب‌ برنجی‌» نام‌ دارد و معمولاً بدون‌ بو می‌باشد یا بوی‌ خفیف‌ ماهی‌ را دارد.
۳ـ استفراغ‌ که‌ می‌تواند شدید باشد.
۴ـ گرفتگی‌ دردناک‌ در پاها
۵ـ در موارد شدید بیماری‌ زورپیچ‌ در معده‌ یا درد دستها وپاها ممکن‌ است‌ وجود داشته‌ باشد.
۶ـ بیماری‌ وبا مسری‌ و خطرناک‌ است‌.
۷ـ افراد مبتلا به‌ وبا حجم‌ زیادی‌ مایعات‌ را در مدت‌ زمان‌ کوتاهی‌ از طریق‌ اسهال‌ و استفراغ‌ از دست‌ می‌دهند که‌ ممکن‌ است‌ فرد دچار کم‌ آبی‌ شدید و در نهایت‌ شوک‌ شود.
۸ـ بیمارانی‌ که‌ به‌ شدت‌ مایعات‌ از دست‌ داده‌اند دارای‌ فشارخون‌ پایین‌ و نبض‌ ضعیف‌ می‌باشند و ممکن‌ است‌ حالت‌ خواب‌ آلودگی‌ و عدم‌ هوشیاری‌ در آن‌ دیده‌ شود.
●راههای‌ پیشگیری‌ از بیماری‌ وبا :
تهیه‌ غذای‌ سالم‌ :
۱ـ مواد غذایی‌ را کاملاً بپزید. تمام‌ قسمت‌های‌ غذا باید حداقل‌ تا دمای‌ ۷۰ درجه‌ سانتی‌ گراد حرارت‌ ببینند. از غذاهای‌ نپخته‌ استفاده‌ نکنید مگر آنکه‌ بتوان‌ آنها را پوست‌ کند یا از پوشش‌ خارج‌ نمود.
۲ـ غذای‌ پخته‌ شده‌ را فوراً میل‌ کنید. زمانی‌ که‌ غذای‌ پخته‌ شده‌ در درجه‌ حرارت‌ اتاق‌ خنک‌ می‌شود، باکتری‌ها شروع‌ به‌ رشد می‌کنند. هر چه‌ فاصله‌ زمانی‌ بین‌ پخت‌ غذا و مصرف‌ آن‌ بیشتر باشد، احتمال‌ آلودگی‌ بیشتر می‌شود. زمانی‌ که‌ بین‌ پخت‌ غذا و مصرف‌ آن‌ فاصله‌ای‌ وجود دارد (مانند حالتی‌ که‌ در رستوران‌ها یا اغذیه‌ فروشی‌ها وجود دارد) باید غذا تا زمان‌ سرو کردن‌ در درجه‌ حرارت‌ ۶۰ درجه‌ سانتی‌ گراد یا بیشتر و بر روی‌ اجاق‌ نگهداشته‌ شود.
۳ـ مواد غذایی‌ پخته‌ شده‌ را به‌ دقت‌ نگهداری‌ کنید. (یخچال‌ یا یخدان‌ در دمای‌ کمتر از ۱۰ درجه‌ سانتی‌ گراد یا در دمای‌ ۶۰ درجه‌ سانتی‌ گراد یا بیشتر). غذاهای‌ پخته‌ شده‌ای‌ که‌ مصرف‌ نشده‌اند و در جایی‌ نگهداری‌ شده‌اند برای‌ استفاده‌ مجدد باید پیش‌ از مصرف‌ مجدد، کاملاً داغ‌ شوند. غذایی‌ که‌ برای‌ نوزادان‌ تهیه‌ می‌شود باید بلافاصله‌ مصرف‌ شود و هرگز برای‌ استفاده‌ مجدد نباید ذخیره‌ و نگهداری‌ شود.
۴ـ غذای‌ پخته‌ شده‌ را کاملاً حرارت‌ دهید. حرارت‌ دادن‌ کامل‌ غذا بهترین‌ راه‌ برای‌ حفاظت‌ در برابر باکتری‌هایی‌ است‌ که‌ امکان‌ دارد در طی‌ نگهداری‌ ماده‌ غذایی‌ در آن‌ رشد کرده‌ باشند. (در درجه‌ حرارت‌ پایین‌، رشد باکتری‌ها آهسته‌ می‌شود ولی‌ از بین‌ نمی‌رود). حرارت‌ دادن‌ مجدد مواد غذایی‌ بدین‌ معناست‌ که‌ تمام‌ قسمت‌های‌ ماده‌ غذایی‌ حداقل‌ به‌ درجه‌ حرارت‌ ۷۰ درجه‌ سانتیگراد برسد. در حالی‌ که‌ غذا داغ‌ است‌ آن‌ را میل‌ کنید.
۵ـ از تماس‌ مواد غذایی‌ خام‌ و پخته‌ جلوگیری‌ کنید. غذای‌ سالم‌ پخته‌ شده‌ حتی‌ اگر تماس‌ اندکی‌ با غذای‌ خام‌ داشته‌ باشد، ممکن‌ است‌ آلوده‌ شود. این‌ حالت‌ انتقال‌ آلودگی‌ می‌تواند هم‌ به‌ صورت‌ مستقیم‌ (تماس‌ ماهی‌ خام‌ با غذای‌ پخته‌ شده‌) یا غیرمستقیم‌ (غذای‌ پخته‌ شده‌ بر روی‌ تخته‌ برشی‌ که‌ قبلاً ماهی‌ خام‌ بر روی‌ آن‌ بریده‌ شده‌ است‌ قرار گیرد یا با چاقوی‌ مربوط‌ بریده‌ شود) رخ‌ دهد.
۶ـ مکرراً دستهایتان‌ را بشویید. پیش‌ از شروع‌ به‌ تهیه‌ غذا و پس‌ از هر بار وقفه‌ در این‌ امر (به‌ ویژه‌ اگر از توالت‌ استفاده‌ کرده‌اید یا فرزند خود را شسته‌اید) دستهای‌ خود را کاملاً بشویید. دستهای‌ خود را پس‌ از آماده‌ کردن‌ غذاهای‌ خام‌ همچون‌ ماهی‌ یا میگو بشویید.
۷ـ تمام‌ سطح‌ آشپزخانه‌ را تمیز نگهدارید. از آنجا که‌ مواد غذایی‌ به‌ راحتی‌ آلوده‌ می‌شوند، هر سطحی‌ که‌ برای‌ آماده‌ سازی‌ مواد غذایی‌ استفاده‌ می‌شود باید کاملاً پاکیزه‌ باشد. هر تکه‌ یا ریزه‌ مواد غذایی‌ می‌تواند منبع‌ بالقوه‌ای‌ برای‌ باکتری‌ها باشد. پارچه‌هایی‌ که‌ برای‌ شستن‌ یا خشک‌ کردن‌ سطوح‌ آماده‌ سازی‌ مواد غذایی‌ مورد استفاده‌ قرار می‌گیرند باید هر روز تعویض‌ و جوشانده‌ شوند. پارچه‌های‌ مورد استفاده‌ برای‌ پاک‌ کردن‌ کف‌ زمین‌ باید هر روز شسته‌ شوند.
۸ـ از آب‌ سالم‌ استفاده‌ کنید. استفاده‌ از آب‌ سالم‌ برای‌ تهیه‌ غذا به‌ همان‌ اندازهٔ‌ مصرف‌ شرب‌ آن‌ اهمیت‌ دارد. اگر شکی‌ به‌ سالم‌ بودن‌ آب‌ دارید، آب‌ را پیش‌ از افزودن‌ مواد غذایی‌ که‌ بعداً پخته‌ نخواهند شد یا آبی‌ که‌ برای‌ تهیه‌ یخ‌ استفاده‌ می‌شود را بجوشانید. بالاخص‌ در مورد آب‌ مصرفی‌ برای‌ تهیه‌ غذای‌ نوزادان‌ مراقب‌ باشید.
۹ـ مواد غذایی‌ کنسرو شده‌، خشک‌ شده‌ و یا اسیدی‌ باید سالم‌ باشند.
۱۰ـ کاهو و سبزیجات‌ خام‌ را ضدعفونی‌ نمایید.
●استفاده‌ از آب‌ پاکیزه‌ :
آب‌ حتی‌ اگر پاکیزه‌ به‌ نظر می‌رسد ممکن‌ است‌ حاوی‌ میکروبهای‌ وبا باشد.
آب‌ به‌ دو روش‌ برای‌ آشامیدن‌ سالم‌ می‌شود :
۱ـ آب‌ را بجوشانید تا میکروبهای‌ وبا کشته‌ شوند، آب‌ را داخل‌ ظرف‌ مناسبی‌ قرار دهید و به‌ مدت‌ یک‌ دقیقه‌ آن‌ را بجوشانید.
۲ـ کلر میکروبهای‌ وبا را از بین‌ می‌برد پس‌ ابتدا کلرمادر تهیه‌ نمایید. سه‌ قطره‌ از محلول‌ کلرمادر را به‌ یک‌ لیتر آب‌ اضافه‌ کنید، آن‌ را خوب‌ بهم‌ بزنید و پیش‌ از آشامیدن‌ نیم‌ ساعت‌ صبر کنید. بهتر است‌ کلرمادر روزانه‌ تهیه‌ شود.
● روشهای‌ تهیه‌ کلرمادر :
الف‌) ابتدا ۴ قاشق‌ چای‌ خوری‌ (۱۶ گرم‌) پودر پرکلرین‌ ۷۰% را به‌ یک‌ لیتر آب‌ (۴ لیوان‌) اضافه‌ کرده‌ محلول‌ به‌ دست‌ آمده‌ محلول‌ کلرمادر نامیده‌ می‌شود.
ب‌) سه‌ قاشق‌ غذاخوری‌ (۳۳ گرم‌) از پودر سفید کننده‌ ( be leaching ) را در یک‌ لیتر آب‌ حل‌ کنید محلول‌ به‌ دست‌ آمده‌ محلول‌ کلرمادر است‌.
۳ـ آب‌ پاکیزه‌ و در صورتی‌ که‌ به‌ طور سالم‌ ذخیره‌ نشود می‌تواند مجدداً آلوده‌ شود پس‌ آب‌ آشامیدنی‌ خود را در ظرفی‌ تمیز که‌ دارای‌ منفذ برداشت‌ کوچک‌ یا درب‌ است‌ نگهداری‌ کنید و کمتر از ۲۴ ساعت‌ مصرف‌ کنید.
۴ـ آب‌ را دور از دسترس‌ کودکان‌ و حیوانات‌ نگهداری‌ کنید. آب‌ را از ظرف‌ نگهداری‌ به‌ داخل‌ لیوان‌ یا ظروف‌ مصرف‌ خود بریزید و لیوان‌ خود را وارد ظرف‌ نگهدارنده‌ نکنید.
۵ـ در صورت‌ مراجعه‌ به‌ پارکها به‌ تابلوهای‌ هشدار کننده‌ و مشخص‌ کننده‌ آب‌ شرب‌ و آب‌ فضای‌ سبز توجه‌ نموده‌ و از مصرف‌ آب‌ فضای‌ سبز جهت‌ آشامیدن‌ جداً خودداری‌ نمایید.
●شستن‌ دستها :
۱ـ دستهای‌ خود را بشویید.
پس‌ از اجابت‌ مزاج‌ رفتن‌ یا شستن‌ فرزندتان‌
پس‌ از تهیه‌ یا سرو غذا
پیش‌ از غذا خوردن‌ یا غذا دادن‌ به‌ فرزندتان‌
۲ـ بهترین‌ راه‌ شستن‌ دستها استفاده‌ از صابون‌ و مقدار زیاد آب‌ می‌باشد می‌بایست‌ تمام‌ قسمتهای‌ دستها را بشویید، کف‌ و پشت‌ دست‌ بین‌ انگشتان‌ و زیرناخن‌
۳ـ کوتاه‌ کردن‌ ناخن‌ها و تمیز نگهداشتن‌ آنها به‌ پیشگیری‌ از ابتلا بیماریهای‌ اسهالی‌ به‌ خصوص‌ نزد کودکان‌ کمک‌ می‌کنند.
●پاکیزگی‌ توالت‌ :
میکروبهای‌ وبا در مدفوع‌ زنده‌ می‌مانند. حتی‌ افرادی‌ که‌ سالم‌ هستند ممکن‌ است‌ این‌ میکروبها را در مدفوع‌ خود داشته‌ باشند سعی‌ کنید توالت‌ را همیشه‌ تمیز کنید و مدفوع‌ کودکان‌ را در توالت‌ دفع‌ نمایید و حتماً پس‌ از اجابت‌ مزاج‌ دستان‌ خود را با آب‌ تمیز و صابون‌ بشویید.
●در صورت‌ ابتلا به‌ وبا چه‌ باید کرد؟
وبا قابل‌ درمان‌ است‌ بزرگترین‌ خطر در وبا از دست‌ رفتن‌ آب‌ بدن‌ است‌ نترسید ولی‌ سریعاً وارد عمل‌ شوید.
از مخلوط ORSبا آب‌ سالم‌ (جوشیده‌ و یا کلرزده‌) استفاده‌ کنید.
سریعاً به‌ مراکز درمانی‌ یا پزشک‌ مراجعه‌ کنید در ضمن‌ رفتن‌ به‌ این‌ مراکز به‌ مصرف‌ مایعات‌ ادامه‌ دهید
پودر ORSرا تهیه‌ و در منزل‌ نگهداری‌ کنید.
منبع : فصلنامه نیرو و نشاط


همچنین مشاهده کنید