آفتاب و ضدآفتاب

همه می‌دانیم نورخورشید برای بدن مفید و لازم است. نور خورشید برای ساختن ویتامین در بدن ضروری است و کودکانی که نور خورشید به آنها نمی‌رسد، دچار نرمی استخوان(راشیتیسم) می‌شوند. اما نور خورشید عوارض گوناگونی از جمله تیرگی پوست، آفتاب سوختگی و آسیب‌رسانی به غشاء سلول و که مقدمات سرطان پوست را فراهم می‌کند، دارد.
امواج تابشی خورشید که به زمین می‌رسند به دودسته مرئی و نامرئی تقسیم میشوند. امواج ماورای بنفش و امواج مادون‌قرمز. اثرات گرمایی خورشید مربوط به امواج مادون قرمز می‌شود و اما امواج ماورای بنفش که به دو نوع و دسته‌بندی می‌شوند. دکتر فرامرز رفیعی در مورد اثرات آسیب‌رسان امواج نامرئی نور خورشید و راه‌های مبارزه با آن سخن می‌گوید.
● اثرات آسیب‌رسان امواج نامرئی خورشید کدامند؟
امواج ماورای بنفش و مادون قرمز می‌توانند باعث بروز انواع سرطان‌های پوستی، کک و مک، لک‌های پوستی و انواع ضایعات خشکی پوست، قرمزی پوست، تحت عنوان آفتاب سوختگی و برنزه شدن پوست و پیری زودرس شوند.
● برنزه کردن پوست چه مضراتی دارد؟
برنزده شدن یا برنزه کردن پوست بی‌هیچ تردیدی آسیب‌رسان است. زیرا برای برنزه شدن حتما به ساختمان آسیب وارد می‌آید. برنزه شدن پوست نوعی واکنش دفاعی پوست در برابر امواج مضر خورشید است و نباید برای مقاصد زیبایی سلامتی خود را به خطر انداخت.
● راه‌های مبارزه با امواج آسیب‌رسان خورشید را نام ببرید؟
برخورد هوشیارانه با آفتاب. به این معنا که بدون محافظ در برابر نور خورشید قرار نگیریم و حتما ضد آفتاب استفاده نیم.
● انواع ضد آفتاب‌ها را نام ببرید؟
ضد آفتاب‌های فیزیکی و ضدآفتاب‌های شیمیایی. ضد آفتاب‌های فیزیکی آن هایی هستند که دارای اکسید روی، اکسید تیتانیم، اکسید آهن، تالک، کائولین و کالامین هستند که نور خورشید را در طیف‌های ماورای بنفش و مادون قرمز و مرئی پراکنده می‌کنند و باز می‌گردانند و یا جذب می‌کنند.
ضدآفتاب‌های شیمیایی دارای موادی هستند که بر اساس خواص شیمیایی خود بر تغییر طول موج بخش‌هایی مضر نور و تبدیل آن به بخش غیرمضر عمل می‌کنند و شامل موادی می‌باشند که بر علیه انواع امواج ماورای بنفش عمل می‌نمایند.
● چرا بهتر است از ضدآفتاب‌هایی که ضد آب هستند، استفاده کرد؟
برای این که اثرات مواد ضدآفتاب مورد استفاده در اثر شستشوی ناشی از تعریق، از بین نرود و فقط به هنگام شنا کردن از ضدآفتاب‌های ضدآب استفاده نمی‌کنیم بلکه به طور کلی بهتر است ضدآفتاب ما ضد آب باشد.
● عیار محافظتی یک ضدآفتاب یا چیست؟
میزان محافظت ضدآفتاب را برعلیه آسیب‌رسان بیان می‌کند. به این معنا که اگر ضدآفتاب به طور مثال بیست باشد به این معنای آن است که این ضدآفتاب شما را به میزان بیست برابر بیشتر در مقابل امواج آسیب‌رسان محافظت می‌کند و زمان ایجاد حداقل آسیب قرمزی پوست را به همین میزان به تاخیر می‌اندازد.
بر اساس نتایج تحقیقات مراکز معتبر دنیا برای یک پوست طبیعی بدون عارضه و بیماری حداکثر مجاز در شرایط معمول و با میزان تابش معمول ۳۰ است. ولی عیارهای بالاتر محافظتی برای افراد با بیماری‌های پوستی که پزشک متخصص پوست و مو تشخیص می‌دهد یا افرادی که برای زمان‌های طولانی‌تر به مناسبت‌های شغلی در معرض تابش قرار می‌گیرند یا افراد با پوست طبیعی برای اسکی‌کردن روی آب یا شنا کردن توصیه می‌شود.
● آیا برای امواج ماورای بنفش نوع و نوع عیارهای محافظتی جداگانه وجود دارد؟
بله به طور مثال برای نوع ماورای بنفش و برای ماورای بنفش نوع ذکر می‌شود.
● خصوصیات یک ضدآفتاب خوب که موقع خرید باید مورد توجه قرار گیردچیست؟
یک ضدآفتاب خوب باید حاوی مواد فعال بر علیه امواج ماورای بنفش نوع و نوع و امواج مادون قرمز داشته باشد.
ضد آب باشد.
آن متناسب با نوع رنگ پوست باشد. لازم به توضیح است که بر طبق تقسیم بندی متخصصین شش تیپ پوستی در دنیا وجود دارد که روشن‌ترین رنگ متعلق به افراد ایرلندی است که تیپ یک می‌باشند و تیپ شش هم تیره‌ترین رنگ پوستی متعلق به سیاه‌پوستان است اما رنگ پوست ایرانی‌ها متعلق به تیپ ۴ یا ۵ است و افراد روشن‌تر ما متعلق به گروه ۳ هستند. بر طبق استاندارد برای ایرانی‌ها برای فعالیت‌های خارج از منزل ۱۵ تا ۲۰ برای شرایط معمول مطرح است.
یک ضد آفتاب خوب باید متناسب با نوع پوست باشد. مثلا برای فردی با پوست چرب یا پوست خشک یا مخلوط، نرمال و یا حساس باید از انواع مرتبط با نوع پوست استفاده کرد که به روی ضدآفتاب حتما قید شده است.
بهتر است کرم ضدآفتاب حاوی عوامل آنتی‌اکسیدان همچون ویتامین و یا ویتامین باشد تا درضمن بتواند با اثرات مخرب مادون قرمز هم مبارزه نماید.
اگر در داخل یک ضدآفتاب فیزیکی همچون تیتانیوم اکسید نیز باشد آن را در برابر امواج مادون قرمز محافظت بیشتری خواهد کرد.اگر می‌خواهید از یک ضد آفتاب فیزیکی استفاده کنید بهتر است از فرم‌های میکرواکسید تیتانیوم استفاده کنید که پوشش بیشتری ایجاد می‌کنند و در سطح پوست به صورت مناطق سفید رنگ چرب دیده نمی‌شوند. برای این منظور می‌توانید به ترکیب ضدآفتاب در پشت تیوپ ضدآفتاب توجه نمود که این موضوع را بیان می‌کند.
● آیا بایستی تا هنگامی که در معرض تابش آفتاب قرار داریم ضدآفتاب را تکرار کنیم و روی صورت و مناطق در معرض آفتاب دوباره بزنیم؟
بله بایستی نیم ساعت قبل از مواجه با آفتاب آن را به مناطق در معرض آفتاب بزنیم و تا هنگامی که د ر آفتاب قرار داریم هر دو ساعت آن را تجدید کنیم.
بله حتما زیرا ریشه اکثر آسیب‌های پوستی در اثر تابش‌های بی‌امان و مستمر دوران کودکی است. بایستی بدانیم که اثرات امواج نامریی خورشید اثرات تجمعی است یعنی سلول‌های پوستی فراموش نمی‌کنند که در چه تاریخی چه میزان اشعه دریافت کرده‌اند و صدمه خورده‌اند بلکه به مرور که میزان تابش‌های بی‌حفاظ بیشتر می‌شود آسیب‌ها هم بیشتر و جدی‌تر می‌شوند و منجر به بروز بیماری‌های خطرناکی می‌شوند.
● آیا روش‌های دیگر مبارزه با آسیب‌های امواج خورشیدی وجود دارد؟
بله مثلا اگر به حفاظت لایه ازن کمک کنیم و با وسایل آلوده کننده به آن صدمه نزنیم باعث می‌شویم که ازن مقادیر بیشتر امواج مضر را برگرداند و نگذارد که آنها به زمین برسند و آسیبی ایجاد کنند. از موارد دیگر می‌توان به این نکته اشاره کرد که افراد می‌توانند در صورت نداشتن کار ضروری در اوج ساعات بحرانی تابش یعنی بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعداز ظهر ازمنزل بیرون نیایند و یا حتما از خود محافظت کنند. از کلاه با لبه‌های بلند استفاده کنند و عادات ورزشی خویش را به ساعات قبل و یا بعد از حداکثر تابش منتقل کنند. و برای بهره مندی ازمنافع نور خورشید در جهت تامین ویتامین بدن خویش با پزشک مشورت کنند و بدانند که میزان تابش در حدود ۱۵ دقیقه در روز برای تولید ویتامین به حد مناسب کافی است ولی افراد باید با توجه به وضعیت جسمانی و نیازهای بدنی خودشان و پس از مشاوره با پزشک نسبت به رعایت زمان توصیه شده اقدام کنند.