پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

دهیدراتاسیون در جوجه ها


دهیدراتاسیون در جوجه ها
بدن ماکیان تقریباً از ۸۵% آب تشکیل شده است. زمانیکه گرمای محیط زیاد و هوا خشک باشد و یا وقتی که میزان اخذ آب توسط جوجه کاهش یابد از میزان آب بدن کاسته شده در نتیجه تعادل میزان اسیدیته خون بهم خورده و قدرت خنک کنندگی بدن کاهش می یابد. تخمین زده شده که جوجه هایی که از اخذ آب محروم شده اند ( مثلاً در هچریها یا هنگام حمل و نقل ) تا ۵% روزانه کاهش وزن پیدا کرده اند.
در یک آزمایش که از جوجه های یک روزه ۴۰ گرمی استفاده شد، بمدت یک روز آب در اختیار آنها نگذاشتند بطوریکه وزن آنها در انتهای روز به ۳۸ گرم رسید ، بعد این برنامه را ادامه داده و جوجه ها دو روز از آب محروم شدند که وزن آنها به ۱/۳۶ گرم و در پایان روز سوم وزن آنها به ۳/۳۴ گرم رسید. این آزمایش نشان می دهد که در این مدت تقریباً ۱۵% کاهش وزن داشتند.
اگر در زمان محرومیت از آب ، پرنده مواجه با استرس گرمایی شود ( در هچریها زمانیکه جوجه ها زود از تخم مرغ خارج شوند یا در طول حمل و نقل و یا در داخل سالن ) کاهش وزن در همان سه روز به ۳۰ درصد وزن اولیه خواهد رسید بطوریکه این جوجه ها در سیستم های تجاری و متراکم امروز قادر به رقابت با سایر جوجه ها نبوده و شانس کمتری برای زنده ماندن خواهند داشت. حال سئوال این است که برای کاهش دهیدراتاسیون در جوجه ها و مرغان چه میتوان کرد ؟ از آنجایی که شرایط جوجه در هنگام خروج از تخم و مراحل قبل از آن خیلی مهم می باشد باید تمامی عواملی که بر روی میزان آب تخم مرغ از زمان ذخیره نمودن تخم مرغ تا خروج جوجه از تخم تأثیر می گذارد را تحت نظر گرفت.
کیفیت پوسته تخم مرغ می تواند عامل مهمی در خروج بخار آب از تخم مرغ باشد. ترکیبات غذا و سن پرنده تأثیر مهمی روی کیفیت پوسته تخم مرغ دارد.
دما و رطوبت نسبی در سالن ذخیره تخم مرغ در کارخانه جوجه کشی ، در طول دوره انکوباسیون و سالن هچری نیز تأثیرات قابل توجهی داشته و در صورت امکان باید این عوامل نسبت به سن گله ، اندازه تخم مرغ ، فصل و غیره تغییر یابند. نکته قابل توجه این است که زمانی که دما را در یک طیفی ثابت نگه می داریم ، رطوبت نسبی سالن جوجه کشی و ذخیره تخم مرغ می تواند کاملاً متغیر باشد. این مشکل بر این واقعیت استوار است که دستگاههای تولید رطوبت بندرت در شرایط محیط کاری یافت می شوند. وجود یک برنامه منظم و استفاده از نمسازها باعث ایجاد رطوبت نسبی در سالنها می شود.
می دانیم مایعی که در داخل تخم مرغ ذخیره شده تا چند روز قبل از خروج جوجه از تخم مرغ به اتمام می رسد. نسبت آب به ماده خشک زرده در میان تخم مرغهای با مقادیر متفاوت کاهش آب ثابت می باشد. بنابراین ، جوجه هایی که در محیط مرطوب از تخم خارج می شوند نسبت به آنهایی که در محیط خشک سر از تخم بیرون می آورند سنگین تر بوده و نسبت آب به ماده خشک بالاتر می باشد.
بر همین اساس مدیران بعضی از کارخانجات جوجه کشی از مزیت بالا استفاده نموده تا جوجه های خود را برای حمل و نقل در مسافتهای طولانی آماده ساخته تا در مقابله با دهیدراتاسیون توان کافی داشته باشند.ممکن است جوجه به محض خروج از تخم در معرض دهیدراتاسیون قرار بگیرد. علت این معضل متغیر بودن زمان خروج از تخم در هچری ها می باشد بطوری که در یک هچری ممکن است ۱۰% از تخم مرغها طی ۶ ساعت اول هچ شوند ولی ۱۰% از آنها ممکن است بیش از ۲۱ ساعت طول بکشد تا تبدیل به جوجه شوند.
دهیدراتاسیون از زمان خروج جوجه از تخم تا زمانیکه جوجه به آب دسترسی پیدا کند می تواند بوقوع بپیوندد. دهیدراتاسیون در هچری یک عامل مهم و قابل توجه می باشد و باید برای به حداقل رساندن آن توجه کافی شود.حمل و نقل هم می تواند یک عامل مهم در ایجاد دهیدراتاسیون باشد ( بخصوص در طی فصل تابستان ). اکثر وسایل نقلیه حمل جوجه فاقد سیستم رطوبت ساز بوده بنابراین بسته به رطوبت محیط تا جوجه به مقصد برسد مقادیری از آب بدن را از دست می دهد.جوجه هایی که در داخل دستگاههای جوجه کشی دهیدراته شده اند اغلب روی بدن آنها آلبومین چسبیده است ولی جوجه هایی که در طی حمل و نقل دهیدراته می شوند از نظر اندازه کوچک بوده ، پوشپرهای آنها ریخته و چشمهایشان را بسته نگه می دارند.
وقتی که جوجه ها به مقصد رسیدند باید آب کافی به آنها رسانده شود. بعضی از مرغداران در ۶-۵ ساعت اول آب فراوان در اختیار جوجه ها قرار می دهند. بعضی نیز در چند روز اول به همراه آب ، شکر یا الکترولیت می دهند تا اسیدیته خون جوجه را به حد طبیعی برساند.
در طی پرورش ، جوجه ها نیاز به رطوبت نسبی حدود ۶۰% دارند. جوجه هایی که در هوای گرم و خشک پرورش داده می شوند قابلیت پردرآوری ضعیفی داشته و دچار کاهش وزن نیز می شوند.با توجه به اثرات منفی دهیدراتاسیون در جوجه های زنده مانده نظیر میزان رشد ( ضریب تبدیل ) ، سیستم ایمنی و سلامت پرنده کمتر مرغداری است که نسبت به این مسئله بی تفاوت باشد.
چه تعداد از مراکز جوجه کشی برای بهبود عملکرد خود میزان کاهش وزن تخم مرغ در طی مراحل انکوباسیون را اندازه می گیرند ؟ آیا نمی توان وزن تعدادی از جعبه های حمل جوجه را روزانه قبل از خروج جوجه ها از کارخانه اندازه گرفت تا بتوان میزان کاهش وزن را در طی حمل و نقل بدست آورد ؟ اگر پرورش دهنده بتواند در موقع تحویل، جعبه ها را توزین نماید و با وزن اولیه مقایسه کند ، قادر خواهد بود که از ابتدا شرایط مدیریتی خاصی را جهت میزان رطوبت و مقدار آب مصرفی مهیا نموده تا درگیری و مرگ و میر را به حداقل برساند.
بنابراین با توجه به مطالب ذکر شده حفظ ثبات آب بدن عامل بسیار با ارزشی در ماکیان و جوجه ها می باشد. بطوری که وقتی صحبت از مرغهایی می شود که از گرسنگی تلف شده اند در واقع مرغهایی هستند که بعلت دهیدراته شدن و کم شدن آب بدن قادر به دان خوردن نبوده و از بین رفته اند. با توجه دقیق و درست به تثبیت و حفظ آب بدن در کلیه مراحل جوجه کشی ، حمل و نقل و سیستم پرورشی میتوان میزان حذف و مرگ و میر جوجه ها را حداقل یک تا دو درصد کاهش داد.
منبع : موسسه مرغداری ایران


همچنین مشاهده کنید