انتخاب خروس برای گله های مادر

از آنجائیکه در گله های مرغ مادر ،تولید تخم مرغهای نطفه دار با قدرت باروری بالا مد نظر میباشد ، لازم است که خروسهایی که قرار است در آینده در گله مخلوط شوند از شرایط مناسبی برخوردار باشند.چون همیشه خروسهای خوب در پایان دوره پرورش موجود نمی باشند و وجود خروسهای ضعیف و دارای اشکالات جسمانی و یا فرم بدنی نامناسب در بین خروسهای پرورش یافته امری اجتناب ناپذیر است . از این رو باید قبل از خروس اندازی در گله در خروسها انتخاب انجام گیرد .
معمولا زمان اختلاط خروسها در گله ،حوالی ۲۲ هفتگی است ولی این مسئله نباید بعنوان یک قانون و یا اصل در نظر گرفته شود . از این رو مرغداران باتجربه با توجه به واکنش مرغها و خروسها ، زمان اختلاط را تعیین می کنند .
● علایم آمادگی مرغها جهت اختلاط :
مرغها در هفته های ۱۹ الی ۲۱ معمولا عصبی هستند و بعد ار هفته ۲۱ آرام میشوند و رفتارشان همراه با آرامش و وقار است.
علاوه بر علائم ذکر شده، مرغهایی که آمادگی برای جفت گیری دارند در اطراف کارگر و بازدید کننده پرسه می زنند و در حالت شدیدتر به حالت جفت گیری بر روی زمین مینشینند .
اگر علامت اخیر دیده نشود .میتوان باگذاشتن کف بر روی پشت مرغ و واکنش مرغ به آمادگی مرغ پی برد .
اگر مرغ در زمان گذاشتن کف دست بر روی پشت واکنش نشان ندهد و یا از زیر دست بگریزد ،هنوز آمادگی لازم را ندارد . اما اگر با گذاشتن کف دست بر روی پشت مرغ ،مرغ به حالت نشسته در آمد و بالها را از هم باز کرد و از زیر دست فرار نکرد میتوان نتیجه گرفت که مرغ ها آمادگی لازم برای جفتگیری را دارند . بهمین دلیل است که مسئول فارم باید واکنش گله را بسنجد و با واکنش یک مرغ قضاوت نکند .
وجود شاهپر ها بر روی بستر نیز علامت دیگری برای آمادگی و تمایل مرغ ها جهت اختلاط میباشد .بعد از هفته ۲۰ در مرغهای مادرگوشتی پر ریزی شاهپر ها دیده میشود و پر ریزی (شاهپر ها) به حدی است که بستر کاملا سفید میشود و بعنوان یک کار مدیریتی باید پر ها توسط شن کش جمع آوری و به بیرون از سالن منتقل شوند.
● علایم آمادگی خروسها جهت اختلاط :
▪ اولین علامت آمادگی خروسها ،جهت تشکیل حرم و جفتگیری ، دیدن خروسهای کله زخمی در بین خروسها میباشد .
▪ وجود نزاعهای دائمی و درگیری های پایان ناپذیر نیز علامت دیگری است .
● نزاع خروس ها
وجود خروسهای کتک خور که از زیر پای بقیه خروسها می گریزند و یا سرشان را زیر تراف برده اند که از نوک زدن سایر خروسها در امان باشند و یا وجود خروسها در داخل لانه تخم گذاری بطوریکه سر آنها به سمت داخل لانه و قسمت دم به سمت درب لانه است از دیگر علامت های آمادگی خروسها برای جفتگیری حکایت دارد .
● زمان انتخاب خروسها :
بهترین زمان برای انتخاب خروسها ۱۹ الی ۲۱ هفتگی می باشد .
● عملیات انتخاب :
لازم است که قبل از انتخاب ، پارتیشن ها به داخل باکس خروسها برده شود و به شرح زیر عمل پارتیشن بندی انجام شود .
معمولا عملیات انتخاب در اوایل روز صورت میگیرد .بعد از اینکه عمل پارتیشن بندی به شرح شکل انجام شد، ۲ الی ۳ نفر ، مسئول گرفتن خروسها میشوند و یک نفر اپراتور در قسمت پیش انتخاب ، خروسها راانتخاب می کند.
اخیرا در بسیاری از مرغداری های مادر گوشتی انتخاب خروس ها بر اساس طول شانک Shank (ساق پا) نیز انجام میشود.بدین صورت که خروس هایی را که طول شانک آنها زیاد و یا کم است حذف شده و تنها خروس هایی انتخاب میشوند که طول شانک آنها متوسط میباشد.طبق آزمایشاتی که انجام گرفته است ثابت گردیده است که در خروس هایی که طول شانک زیاد و یا کم دارند عمل جفت گیری بخوبی انجام نمیشود.
در زمان بررسی شانک بهتر است که فلس های پا نیز مورد بررسی قرار گیرند چون هر چه تعداد لکه های قرمز بر روی فلس های پا بیشتر باشد نطفه داری تخم مرغ ها در آینده بیشتر خواهد بود.
از آنجائیکه خروسهایی که گرفته میشوند ممکن است ظاهر یک خروس خوب را داشته باشند ولی علائمی نظیرلنگی پا را داشته باشند . لازم است که خروسها پس از انتخاب در قسمت پیش انتخاب ریخته شوند و رفتار آنها در آن باکس مورد قضاوت قرار گیرد ( نظیر لنگی پا و یا فرم بدن ) و پس از اطمینان از سالم بودن خروس، در قسمت انتخاب ریخته میشوند . اگر برنامه واکسیناسیون نیز مد نظر میباشد خروسها پس از انتخاب مجددا گرفته شده و پس از انجام عمل واکسیناسیون در قسمت خروسهای انتخابی ریخته میشوند .
● علائم خروسهای خوب :
معمولا در مرغداری ها ،یک تکنسین مشخص برای انتخاب خروس آموزش داده میشود که چشمش به خروسها عادت پیدا کند . انتخاب خروسها توسط چند نفر کار درستی نیست چون عمل انتخاب یک امر حسی است. ممکن است نمرات داده شده به عوامل مختلف در خروسها توسط ۲ فرد یکسان نباشد و بدین ترتیب تعدادی خروس نامناسب در گله رها شوند و یا برعکس خروسهای مناسب حذف گردند .
مهمترین علائم در انتخاب خروس عبارتند از :
۱) داشتن سر و صورت سالم (چشمها سالم و براق – تاج و ریش براق و پر خون –نوک سالم و بدون انحنا و یا کج بودن و یا نوک متقاطع )
۲) دارای گردن قوی و کشیده
۳) پشت صاف و بدون قوز
۴) پاها صاف و بدون انحنا و و دارای قطر و طول مناسب
۵) مفصل زانو تورم نداشته باشد و یا قرمز نباشد .
۶) مفصل زانو گرم نباشد (عفونت های استافیلوکوکی و یا رئوویروسی )
۷) پنجه پا صاف و بدون پیج خوردگی
۸) کف پا بدون تورم و زخم
۹) سینه بدون علامت پینه بستن
۱۰) جناغ سینه بدون علامت شکستگی و یا کج بودن
۱۱) سینه به راحتی در کف دست جا بگیرد و جناغ سینه بیرون نزده باشد .
۱۲) پرهای دم حالت قوسی داشته باشد .
۱۳) در زمان راه رفتن زرنگ و فعال باشد و علایم لنگی پا نداشته باشد
۱۴) طول ساق پا (شانک مناسب باشد ). که بعدها مانع از جلوگیری نشود .
۱۵) علائم زخم و یا پرهای کنده شده بر روی بدن دیده نشود .
بعد از اینکه خروسها انتخاب شدند به دلیل استرس وارده لازم است که تا ۲ الی ۳ روز از مولتی ویتامین استفاده کنند. در صورتی که بیماری خاصی در گله وجود دارد، درمان لازم انجام گرفته و ۴-۳ روز پس از انتخاب خروسها، اقدام به اختلاط خروسها با مرغها نمود .
● احتیاط های لازم در زمان اختلاط :
۱) تراکم مرغها در مساحت باکس ها بطور دقیق محاسبه شده و نسبت به بالانس کردن باکس ها از نظرعددی اقدام شود .
۲) انداختن خروسها در ساعات پایانی روز و در نور ملایم انجام گیرد .
۳) در صورت امکان خروسها به تدریج در طی ۳ روز متوالی در باکس مرغ ها ریخته شوند .
۴) نسبت خروسها به مرغها در ابتدای تولید حدود ۱۱ درصد باشد .
۵) بر روی دانخوری مرغها ، گریل نصب شده باشد که خروسها نتوانند از دان مرغها استفاده کنند
۶) در باکس ها ، دانخوری آویز مخصوص خروسها نصب شده باشد و دان مخصوص خروس در داخل آنها ریخته شود .
نزاع خروسها در روزهای اول اختلاط امری طبیعی میباشد .عمدتا ، نزاع ها برای تشکیل حرم و حریم میباشد . معمولا در گله های خوب در طول هفته اول حرم ها و حریم ها مشخص شده و نزاعها پایان می پذیرد . اما در گله هایی که خروسها یکدست نیستند، نزاعها گاه تا هفته ۳۳ هم طول میکشد .
نزاع در بین خروسها امری طبیعی است اما اگر بیشتر از حد دیده شود ، مانع از انجام جفتگیری و یا جفتگیری های ناقص میشود که در نهایت منجر به تولید تخم مرغهای بی نطفه میشود که این امر به سود مرغدار نیست .
در صورتیکه برنامه پرورش ،بصورت پرورش و تولید در ۲ سالن جداگانه میباشد ، بهتر است که خروسها ۲ هفته جلوتر به باکس ها منتقل شوند و از دانخوری آویز مخصوص خروس استفاده کنند تا به آن عادت کنند که بعدها از دان تراف مرغها استفاده نکنند . بعد از ۲ هفته که خروسها به سالن جدید (سالن تولید )منتقل شدند ،مرغها به باکسها منتقل شوند ۰ همانطوریکه در مورد خروسها گفته شد . انتقال در ساعات پایانی روز و در ساعات خنکی هوا انجام شود .)

منبع : موسسه مرغداری ایران