جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

کنترل جوندگان در مزارع طیور


کنترل جوندگان در مزارع طیور
جوندگان از آفات و بلایای بسیار رایج در داخل و اطراف مزارع پرورش طیور محسوب می شوند، چرا که دراین مزارع غذا ، آب و پناهگاه به راحتی قابل دسترس است. درصورت عدم اجرای یک برنامه کنترل، این آفات می توانند به میزان بسیار زیادی به مواد غذایی آسیب رسانده و از آنها مصرف نمایند. جوندگان همچنین توانایی انتقال بیماری و انگل های خارجی را دارا می باشند.
انتقال سالمونلا به وسیله جوندگان بیشتر از جنبه انتقال مکانیکی مطرح می باشد. جوندگان می توانند عفونی نشوند اما سالمونلا در روده های آنها ازدیاد پیدا می کنند. حتی موش صحرایی و خانگی ممکن است تلف شوند. آنها می توانند به عنوان یک حامل ، باکتری را برای مدت زمان زیادی در خود حفظ نمایند. موشهای نروژی (Rats Norwegina) معمول ترین موش صحرایی (Rat) است ، که دراطراف مزارع طیور یافت می شود. آنها تقریبا" همه نوع مواد غذایی مصرف می نمایند و سعی بر مصرف مداوم دارند و معمولا" پس از غروب آفتاب این عمل را انجام می دهند.
موش ها براساس عادت معمولی روزانه نیازمند مصرف آب هستند موشهای صحرایی معمولا"در سوراخ های زیرزمینی و یا زیر اسکلت ساختمان هستند، آنها قادرند که در چوب سوراخ ایجاد نمایند ودر زیر تخته های نازک قفس های نگهداری وسایل ، تیرهای چوبی و سایر خرده ریزها در داخل و خارج سالن های پرورش رخنه کرده و حتی می توانند مسافتی بیش از ۵۰ متر را طی کنند. موش ها یکی از آفات در کناره های ساحلی دریا ( نقاط مرطوب ) است .
موش خانگی معمول ترین موشی است که در اطراف مزارع طیور دیده می شود. آنها توانایی استفاده از همه نوع مواد غذایی را دارا می باشند و سعی می کنند که در طول روز غذای مورد نیاز را مصرف نمایند.
بیشترین تغذیه آنها در زمان طلوع خورشید می باشد.
موش های خانگی همانطور که به راحتی در زمین سوراخ حفر می کنند درمکان های محدود نیز این عمل را انجام می دهند.
● دستیابی به مدیریت جامع آفات
دستیابی به مدیریت جامع آفات برای کنترل موش خانگی و صحرایی استفاده از راه های زیادی با روش های متفاوت را شامل می شوند. دراغلب موارد استفاده همزمان بیش از یک روش معمول می باشد. این ترکیب روش ها باعث نتیجه بهتری برای کنترل جوندگان ، کاهش مصرف داروهای ضد آفات و تقبل هزینه کمتر می گردد.
چهار روش مدیریتی که می تواند برای دستیابی به کنترل جوندگان مورد استفاده قرار گیرد عبارتند از:
الف) محیطی،
ب) مکانیکی ،
ج) بیولوژیکی
د) شیمیایی .
آینده نگری، یک رویه مهم درکنترل جوندگان محسوب می گردد. بازرسی روزانه از نشانه های جوندگان تغییر مکان طعمه ودقت در مسایل بهداشتی برای کنترل جوندگان لازم است .
۱) کنترل محیطی
کنترل محیطی باعث کاهش زاد و ولد و رشد جوندگان می شود. انتقال ( جابجایی ) تمامی منابع غذایی و آب و پناهگاهها به دورترین نقطه ممکن ( ازنظر دستیابی جوندگان) چه در داخل و چه در خارج سال پرورش.
انجام کارهای لازم جهت از بین بردن محیط آرام جوندگان از طریق انتقال زباله ها، کندن علف و جمع آوری دانه ها و قرار دادن آشغال درظرف محکم .
۲) کنترل مکانیکی
صفحات چسبناک از روش های متداول برای کنترل جوندگان می باشد، برای از بین بردن انفرادی جوندگان جمعیت های کوچک موش در صورتی که همراه با کنترل محیطی باشد مفید به نظر می آید. همچنین روش های مکانیکی برای تشخیص اندازه جمعیت جوندگان و محل زندگی آنها بسیار مفید هستند. نشانه های جوندگان می تواند کمک مؤثری باشد. جلوگیری از ورود و پناه گرفتن آنها در سالن های طیور پرکردن درزها وشکاف و بستن سوراخها از راه های عملی می باشد همچنین پوشانیدن راه های آب با صفحات مشبک در صورتیکه درخارج ساختمان به عرض کافی کنده و در داخل آن با سنگریزه سخت پر شود ورود به سالن را به حداقل ممکن خواهد رساند.
۳) کنترل بیولوژیکی
استفاده از گربه چشم اندازهای متفاوتی است چرا که گربه نباید سیر باشد و به اندازه لازم غذا به او داده شود و مهم تر آنکه باید تنها در محدوده مشخصی قرار گیرد. گربه ها برای کنترل جوندگانی که از خارج وارد مزرعه می شوند مفید هستند به یاد داشته باشید که گربه ها می توانند حامل سالمونلا و سایر عوامل بیماریزا و انگل ها باشند.
۴) کنترل شیمیایی
استفاده از طعمه های ضد انعقاد باید روزهای متوالی مصرف شود تا باعث از بین رفتن جوندگان شود. اگر جونده ای طعمه را به حد کافی مصرف کند سپس چیز دیگری بخورد جونده تلف خواهد شد. تعداد روزهای مشخصی که باید یک جونده سم مصرف نماید بستگی به نوع سم ضد انعقادی و اثر آن دارد. در بعضی مواد زمان لازم برای کشته شدن جونده بین ۲۱-۱۰ روز می باشد که بر روی برچسب و توصیه کارخانه عمل می شود. برای از بین بردن موفقیت آمیز جونده باید مدام میزان زیادی طعمه تازه در دسترس جوندگان قرار داد تا در مصرف آنها فاصله ای ایجاد نشود. انواع چند گانه طعمه های ضد انعقادی خطری برای سلامتی انسان ندارد و به حیوانات نیز آسیبی وارد نمی نماید.
● طعمه های غیر ضد انعقادی
کوله کلسیفرول یک ترکیب ویتامین یک ترکیب ویتامین D است که در خانواده شیمیایی استرول قرار داشته و به عنوان یک جونده کش با دز متفاوت مورد مصرف قرار می گیرد. روش فعالیت آن کلسیفیکاسیون (رسوب کلسیم ) در سیستم گردش خون ، ایجاد هیپر کلسیما و حمله قلبی میباشد. از سویی دیگر ضد انعقادی ها با دخالت برعدم لخته شدن و خونریزی داخلی موجب مرگ می گردند.
مصرف یکبار از جونده کش های تک دز ضد انعقاد باعث مرگ جونده می شوند. اگرچه درعمل جوندگان که مداوما" ازآن مصرف نموده می توانند بیشتراز یک دز کشنده مصرف کنند و به ندرت سالم بمانند نکته دیگر اینکه این سموم برای سگ ها نیز مضر می باشد. دز قوی جونده کش ها برای یک حمله سریع جمعیتی غیرقابل کنترل بسیار مفید است و مرگ در اثر مصرف ترکیبات روی (ZN) دریک روز و یا برومتالین در ۲ تا ۳ روز توصیه می شود. هرچند که نگهداری طعمه تازه تا چندین روز بعد و تا زمانی که همه نشانه های تغذیه متوقف گردد ضروری به نظر می رسد. اما نکته مهم این است که جونده کش قوی نباید بیش از دو بار درسال مورد مصرف قرار گیرند و ترجیحا" یکبار و آن هم در زمانی که میزان مصرف طعمه افزایش یابد استفاده از آن مفید به نظر می رسد.
● انواع جونده کش ها
برای کنترل موشهای صحرایی نروژی روش ضدعفونی متداول تر از استفاده از توری یا روپوش و یا ضد عفونی کلی برای کنترل موشها و موشهای صحرایی درغذا ، وسایل و کل ساختمان می باشد. ضدعفونی باید توسط فرد ماهر بکار رود و پخش پودرهای سم برای موشهای صحرایی انجام می گیرد به طوری که پاهای آنها آلوده شده وطی مدت زمان کمی آنها را از بین می برد.
مزایای پودرهای خرد شده
۱) تأثیرگذاری قوی پودرها درجاهایی که غذا فراوان در دسترس است.
۲) به صورت همه گیر مورد استفاده قرار می گیرد.
۳) جلوگیری از گسترش نسل .
از سموم پودری نباید درمکان هایی که نزدیک سکونت انسان ها است استفاده نمود و در پایان باید مکان استفاده از پودر را تمیز کرده و باقیمانده را از بین برد. طعمه ها را می توان به صورت آماده تهیه نمود ویا آنها را جداگانه خریداری و با هم با توجه به راهنما و برچسب آنها مخلوط نمود. شکر، روغن های گیاهی با کیفیت مطلوب و چربی های حیوانی فاسد نشده عواملی هستند که برای آماده کردن طعمه از آنها استفاده می شود.
ماده طعمه در صورتی که مشابه با رژیم غذایی جوندگان باشد بهتر پذیرفته می شود.
برای قبول شدن طعمه اصلی قبل از اینکه طعمه مسموم بکار برده شود اغلب دو الی سه شب غذای معمولی گذاشته می شود، بعضی مواقع یک روز تأخیر در بکار بردن طعمه سمی بعد از برداشتن یا مصرف طعمه غیر سمی گرسنگی و اشتهای موش های صحرایی را جهت مصرف طعمه سمی افزایش می دهد. طعمه ها باید در مسیر حرکت موش ها و بصورت پوشیده قرار گیرد که هنگام تغذیه احساس امنیت ایجاد گردد. از تله های طعمه نیز می توان به عنوان پوشش استفاده نمود. تله باید به اندازه کافی بزرگ بوده تا بتواند جونده را در یک زمان جا دهد و حداقل از دوطرف باز باشد ودراین موارد تله باید بصورت معمول بازدید شود تا همیشه طعمه تازه در دسترس باشد.
● اقدامات بهداشتی محیطی
برداشتن روزانه لاشه های طیور، تخم مرغ های شکسته و آب وغذای ریخته شده ، گیاهان و علف های هرز براساس یک برنامه منظم، انتقال تخته های چوب و وسایل و ابزار و سایر وسایلی که جانوران درآن مستقر می شوند.
● اقدامات مکانیکی
پرکردن خلل و فرج و سوراخ ها تا حد امکان ، پوشاندن گذرهای آب با پوشش های مشبک، بنا کردن پوشش سنگی (شنی ) دراطراف سالن ، استفاده از تله و صفحات چسبناک که برای تخمین میزان جمعیت موش و گرفتن جوندگان اتفاقی و یا تعداد کمی موش مؤثر می باشد.
● بیولوژیکی
گربه پیشنهاد نمی شود برای این که آنها می توانند حامل عامل بیماری زا همچون سالمونلا و انگل ها باشد.
● شیمیایی
انتخاب جونده کش ها، سموم چند دزی برای جوندگان معمولا" مطمئن تر و مؤثرتر از انواع تک دز می باشد.
▪ ترکیبات :
سموم به صورت های بلوک های (آجر)، پلت ، پودرهای ترکیبی و آزاد در بازار وجود دارد. مخلوط ها (concentrate) می تواند با غذا و آب مخلوط شود.
ریختن پودر در شکافها درجایی که مواد غذایی زیادی وجود دارد مؤثر می باشد.
● جونده کش ها با دز چند گانه
ضد انعقادی ها (کوله کلیسفرول) باید روزهای متوالی دریک مسیر مشخص مورد استفاده قرار گیرند تا باعث کشتن جوندگان شوند.
● جونده کش های تک دز
ضد انعقادی های نیازمند تنها یک بار مصرف هستند این داروها خطرناک بوده خصوصا" می تواند باعث از بین رفتن سگ گردد. جونده کش های تک دز قوی شامل املاح روی و برومتالین می باشد و زمانی مؤثر هستند که برای ایجاد اثر سریع بر جمعیتی غیرقابل کنترل از جوندگان مصرف گردد. درصورت استفاده از یک یا دوبار در سال از این سموم، جمعیت جوندگان بحد قابل رضایتی کنترل خواهد شد.
با بررسی روزانه از فعالیت جوندگان ، مصرف شدن طعمه گذارده شده و بالاخره اقدامات بهداشتی و زیست محیطی به کنترل جوندگان در مزرعه کمک می نماید.
منبع : موسسه مرغداری ایران


همچنین مشاهده کنید