دو چالش تحقق عدالت

علاوه بر مسایلی که پیرامون آلودگی شیر یارانه ای خانوار مطرح است توزیع شیر یارانه ای مدارس نیز از نابسامانی رنج می برد و حتی در برخی مدارس پاکت های حاوی آب به جای شیر عرضه شده است. گرچه برخی مسئولین این مشکلات را ناشی از خطای انسانی و عادی قلمداد می کردند اما در نخستین جلسه شورای عالی رفاه در دولت نهم، رئیس جمهوری به برخی وزارتخانه های ذی ربط دستور داد تا تصویر شفافی از دریافت یارانه ها توسط بخش های نیازمند جامعه ارایه شده و کنترل و نظارت دقیقی بر نحوه توزیع کالاهای اساسی مانند شیر یارانه ای صورت گیرد.
در این جلسه احمدی نژاد با اشاره به برخی گزارش های دریافتی از نارسایی در توزیع برخی کالاهای اساسی کنترل و نظارت دقیق بر نحوه توزیع این کالاها به ویژه شیر یارانه ای به منظور بهره مند شدن قشرهای هدف را گوشزد نموده و وزارت بازرگانی را ملزم به ارائه طرحی با همکاری سایر وزارتخانه های ذی ربط برای افزایش کیفیت شیر توزیعی در مدارس و مطالعه جامع دستگاههای مسئول برای چگونگی بهینه سازی توزیع کالاهای اساسی یارانه های به منظور افزایش ضریب سلامتی و بهداشتی مردم و کاهش ضرر بهداشتی کالاهایی همچون شکر و روغن نباتی شد. شاید بتوان دستور صریح رئیس جمهوری را سرآغازی برای نظارت و ساماندهی توزیع کالاهای اساسی و پرداخت هدفمند یارانه ها دانست.
هدفمند کردن یارانه ها
وزیر رفاه و تأمین اجتماعی هدفمند کردن یارانه ها و برنامه ریزی کاربردی در توزیع کالاهای اساسی، رعایت عدالت بیشتر و در نظر گرفتن محرومیت و آسیب پذیری در توزیع این کالاها را مهمترین رهنمود سخنان رئیس جمهوری دانسته و می گوید: در نظر است از توزیع و اختصاص منابع برخی کالاها کاسته شده و زمینه گسترش و افزایش توزیع سایر کالاهای ضروری را فراهم کنیم .به عنوان مثال اگر توزیع روغن را از سبد کالا های اساسی کم یا حذف کنیم و هزینه های آن را به مواد لبنی اضافه کنیم تمرکز بیشتری بر کالاهای اساسی صورت می گیرد.
نظارت بر توزیع شیر با مشکل مواجه است
این در حالی است که مدیرکل دفتر هدفمند کردن یارانه های وزارت رفاه معتقد است در تمام دنیا به دلیل وجود رانت امکان و ابزارهای نظارت بر سیستم یارانه ای با مشکل مواجه است. حمیدرضا طباطبایی زواره می گوید: در سیستم توزیع کالا برگی از آنجا که کالایی خریداری شده و براساس کالابرگ توزیع می شود امکان نظارت و کنترل بیشتر است اما به دلیل آنکه شیر یارانه ای خانوار و مدارس به صورت کوپنی عرضه نمی شود، مشکلی که رئیس جمهوری نیز بر آن تأکید داشتند توجه به این نکته بود که با وجود عدد یک میلیون و ۳۲۵ هزار تنی توزیع شیر یارانه ای در سال جاری و رقم ۷۵ هزار تنی توزیع سال گذشته باید نظارت بیشتری صورت گیرد تا این میزان توزیع شیر یارانه ای به طور گسترده به دست مصرف کننده رسیده و نقش آن در تغذیه مردم نمود بیشتری داشته باشد.
وی می افزاید: باید مشخص شود آیا این مقدار شیر توزیع شده و آیا به دست گروههای هدف رسیده یا خیر؟ بحث اصلی نحوه توزیع این میزان شیر است و اینکه در این پروسه امکان ایجاد فساد کاری تا چه حد است. گرچه معتقدم در این سیستم توزیع با توجه به یارانه ای بودن آن همیشه نوعی رانت برای شرکت ها و فروشگاههای توزیع شیر یارانه ای سهمیه خانوار ایجاد می شود.
طباطبایی در مورد افزایش ضریب سلامتی و کاهش ضرر بهداشتی کالاهایی مانند روغن نباتی و شکر می گوید: از آنجا که بنا بر اعلام وزارت بهداشت مشکل چربی و دیابت در کشور افزایش نشان می دهد بنابراین نباید یارانه به کالاهایی اختصاص یابد که تشدید مصرف آن برای سلامت جامعه مضر است و این کار توجیه منطقی ندارد و تأکید بر آن است تا برای توزیع کالاهای یارانه ای به سمت کالاهایی حرکت کنیم که سلامت مردم نیز تأمین شود. مثلاً به جای پرداخت یارانه شکر به سمت مصرف خرما و کشمش حرکت کنیم. همچنین در زمینه روغن جامد وزارت رفاه پیشنهاد غنی کردن آن با ویتامین های خاص را در این جلسه به رئیس جمهور ارائه کرد که با استقبال ایشان و اعلام آمادگی وزارت بهداشت با تأمین اعتبار لازم اجرای آن در چند استان به طور نمونه مطرح می باشد.
وی می افزاید: با توجه به رویکرد رئیس جمهوری نسبت به سلامت مردم و اطمینان بیشتر در سیستم توزیع می توان امیدوار بود تا پرداخت یارانه ها در توزیع کالاهای اساسی در سال آینده هدفمند شود.
این موضوع در بخشنامه بودجه سال آینده مورد توجه قرار گرفته که درصد یارانه دریافتی گروههای کم درآمد افزایش و برای گروههای پردرآمد کاهش یابد که باید در راهکارهای اجرای آن را مشخص کنیم.
درخواست افزایش سهمیه شیر یارانه ای خانوار را ارائه کرده ایم
مدیرکل دفتر تأمین و توزیع کالای وزارت بازرگانی نظارت بر توزیع شیر یارانه ای را وظیفه سازمان حمایت می داند و می گوید: در مورد افزایش سهمیه شیر یارانه ای خانوار در چندین نوبت درخواست افزایش سقف توزیع شیر یارانه ای خانوار را ارائه کرده ایم. اما از آنجا که این موضوع بار یارانه ای داشته و نیازمند مصوبه شورای اقتصاد است تا زمانی که شورای اقتصاد این افزایش را مصوب نکند قادر به این افزایش نیستیم گرچه افزایش ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تنی شیر یارانه ای سهمیه خانوار را پیشنهاد کرده ایم.
حسین مدرس خیابانی نظارت کیفی بر شیر سهمیه خانوار و مدارس را بر عهده وزارت بهداشت می داند و در زمینه توزیع کالاهای اساسی می گوید: گرچه میزان و نحوه توزیع کالاهای اساسی کشور در سال ۸۴ در جلسه اخیر شورای عالی رفاه مصوب شده اما توزیع این کالاها براساس میزان سهمیه کالا برگ های سال ۸۳ و بدون هیچ وقفه یا تأخیری در حال انجام است.
وی در زمینه افزایش این کالابرگ ها می گوید: میزان افزایش این کالاها در حد فوق العاده افزایش ناشی از سفرهای رئیس جمهور به مناطق محروم و ۴۰ درصد افزایش سهم مددجویان کمیته امداد و بهزیستی است و گرچه این افزایش ۴۰ درصدی هنوز ابلاغ نشده اما آن را در حد سال گذشته پرداخت کرده ایم و با ابلاغ آن افزایش مذکور تا پایان سال صورت می گیرد .


علی ابراهیمی

منبع : روزنامه همشهری