رضایت‌مندی و ارزشیابی مشاغل

یكی از مسائلی كه تمامی افراد در یك جامعه و سازمان و ... روزانه با آن درگیر می باشند و شاید بتوان به جرات بیان كرد تمامی انرژی فكری و جسمی آنان را در بر می گیرد شغل افراد می باشد . در این میا ن سعی شده یك تعریفی از شغل و نحوه ارزیابی آن توسط مدیرا ن انجام می گردد را ارائه كرده تا آنان بتوانند افراد زیر دست خود را ارزیابی صحیحی كنند .
●تعریف شغل:
-كاری كه یك فرد در سن فعالیت خود، برای تحصیل درآمد و گذران زندگی بر عهده گیرد و انجام دهد. این كار بنابر ماهیت خود می تواند یدی یا فكری باشد. ( طبقه بندی مشاغل)
-طبق تعریف طبقه بندی بین المللی استاندارد مشاغی :كوچكترین رده یا كوچكترین ,قسمت كار كه به طور مشخص در سیستم طبقه بندی تعیین می گردد.
●رضایت مندی شغل:
بنا به تعریف لاك : حالتی مطبوع یا عاطفی و مثبت حاصل از ارزیابی شغل یا تجارب شغلی تعریف نمود
عواملی كه باعث رضایت از شغل می گردند:
در ابتدا با بدانیم رضایت از چه چیزی مطرحه می باشد ,اسمیت ۶ بعد را نام می برد كه افراد در مقابل با آن عكس العملهای انفعالی از خود نشان می دهند.
-خود شغل: قلمرو وظایفی كه كاركنان انجام می دهند جالب می باشد
-حقوق و دستمزد: میزان حقوق دریافتی ,برابری اداركی در مورد حقوق و روش پراختی .
-فرصت های ارتقاء: دسترسی به فرصتهای واقعی برای پیشرفت
-سرپرستی: تواناییهای فنی و مدیریتی سرپرستان و ملاحظاتی كه سرپرستان برای علائق كاركنان نشان می دهند.
-همكاران: میزان دوستی ,طلاحیت فنی و حمایتی كه همكاران نشان می دهند.
سنجش رضایت از شغل:
برای اندازه گیری رضایت از مشاغل روشها ی متعددی وجود دارند كه به طور خلاصه می توان به ۵ مورد آن اشاره نمود.
-مقیاسهای ارزیابی
-پیشامدهای بحرانی(رویدادهای حساس)
-مصاحبه ها
-رفتارهای آشكار
-گرایشهای عملی
●مقیاسهای ارزیابی:
رایجترین روش برای رضایت از مشاغل می باشد كه بصورت گزارشهای كلامی مستقیم ارائه می گردد كه می توان نمونه ای از آن را پرسشنامه مینه سوتا نام برد.
●پیشامدهای بحرانی:
این سنجش از دستاوردهای هرزبرگ می باشد. كه بصورتی عمل می گردد كه از افراد خواسته می شود تا رویدادهای شغلی خود را كه خشنود كننده و ناخشنود كننده بود را توصیف كنند.
●مصاحبه ها:
در این نوع ارزیابی از انواع مصاحبه ها كاربردی ,می توان مصاحبه انفرادی را بكار برد كه ممكن است بصورت برنامه ریزی شده یا غیر برنامه ریزی شده بكار گرفته شود.
●رفتارهای آشكار:
این روش مخصوص مدیران می باشد كه بصورت مشاهده واقعی كاركنان بكار گرفته می شود.
●گرایشهای عملی:
در این توع ارزیابی از افراد سوال می شود كه چه گرایشهای در مورد شغل خود دارند . در واقع طریقه ای است برای ارزیابی بازخوردهای شغلی.
●اهداف ارزشیابی مشاغل:
-پیدا كردن ارزش شغل ها نسبت به یكدیگر
-پرداخت مزد مناسب با ارزش شغل ها(درون سازمان در مقایسه با خارج از سازمان)
روشهای ارزشیابی مشاغل:
-روش درجه بندی:
در این روش كه یك روش كیفی می باشد و عموما در كارگاههای با تعداد مشاغل محدود قابلیت اجرا دارد مشاغل سازمان را به طور كلی با یكدیگر سنجیده و با توجه به اهمیتی و نقشی كه در سازمان مربوطه دارند نسبت به هم اولویت بندی می كند.
▪روش طبقه بندی یا گروه بندی:
این روش كه در كارگاهها و موسسات بزرگ و سازمانهای كه دارای تعداد مشاغل بسیار زیاد می باشند اجرا می گردند در این طریق مشاغل را در گروههای مختلف و در فعالیتهای مختلف دسته بندی كرده و گروههای شغلی را در این دسته ها تعیین و مشاغل را با این تطبیق می دهندعموماً در سازمانهای كاربرد دارد كه مشاغل زیر مجموعه ,رسته های شغلی از نظر شرایط كاری و مهارت توانایی یكسانی را دارد.
▪روش مقایسه عوامل:
در این روش ابتدا عوامل اصلی تشكیل دهنده مشاغل را مشخص سپس مشاغل موجود ,در سازمان را در هر یك از عوامل تعیین شده اولویت بندی نمود و در مجموع امتیاز بدست آمده برای هر شغلی از كل عوامل اولویت بندی را نسبت به یكدیگر تعیین می كنیم. بطوری كه ملاحظه می گردد این روش از مقایس های اندازه گیری استفاده می شود یك روش كمی است.
▪روش امتیازی:
در این روش فرعی و اصلی تشكلیل دهنده مشاغل در كارگاه مشخص و برای هر عامل وزن یعنی می گردد سپس مساغل كارگاه با عوامل تعیین شده اندازه گیری و ارزش مشاغل از جمع امیتاز بدست آمده عوامل هر شغل بدست می آید.
●عوامل اصلی ارزشیابی مشاغل:
-مهارت:
تحصیلات
تجربه
-مسولیت:
سرپرستی
ایمنی دیگران
ماشین آلات و ابزار كار
مواد و محصول
مالی
تماس و ارتباط
تهیه فرمها و گزارشات
-كوشش یا تلاش:
فكری
جسمی
-شرایط كار
شرایط نامساعد
خطرات ناشی از كار

منابع:
-محمدزاده عباس-رفتارسازمانی-چاپ اول-سال ۱۳۷۵
-حیدری محمد كاظم-روابط صنعتی -سال ۱۳۷۸
نویسنده:حمید حسین لو

منبع : خبرگزاری فارس