خطر تشعشعات جوش کاری و برش کاری

میزان اصلی خطر تشعشات از قوس الكتریكی بوجود می آید و مقدار كمی نیز از حوضچه مذاب محل جوش كاری و اطراف آن حاصل می شود . این تشعشات ممكن است قابل رویت یا غیر قابل رویت باشند و جوش كاران باید خود را از خطر این تشعشات دور نگاه دارند.
تشعشات قابل رویت از نور حاصل از قوس الكتریكی ایجاد می شود . شدت این نور به قدری زیاد است كه علاوه بر خیرگی آزار دهنده چشم و جلوگیری از كار ، ایجاد جراحات در رتین (Retin) چشم می كند و گاهی اوقات، تولید ضایعات غیر قابل برگشت می نماید . تشعشات غیر قابل رویت به طور اساسی، شامل تشعشات ماورای بنفش و مادون قرمز است .
تشعشعات غیر قابل رویت ماورای بنفش، در جوش كاری با گاز كربنیك و آرگون (روش MAG ) زیاد است . هنگام جوش كاری آلیاژهای سبك ( روش MIG ) این تشعشعات بیش تر می شود . این اشعه، حتی به مقدار كم نیز ممكن است ایجاد ورم ملتحمه در چشم بكند . جنبه های فنی و عملی عواقب ناشی از فرآیندهای جوش كاری به عواملی چون : فاصله كارگر از پرتو، زاویه تابش اشعه به چشم كارگر، شدت تشعشعات، نوع پوشش حفاظتی چشمی مورد استفاده كارگر بستگی دارد . برآورد تخمینی جهت تماس ایمن با اشعه می تواند ۲۰ ثانیه در فاصله ۲۰ متری یا ۱۷ دقیقه در فاصله ۱۵۰ متری باشد . تشعشعات فرابنفش علاوه بر اثر روی چشم ها می تواند روی پوست نیز سوختگی ای مشابه آفتاب سوختگی ایجاد كند كه این سوختگی ها معمولاً بر روی بخشی از پوست بدن كه پوشش حفاظتی ندارد و در معرض پرتو گیری از اشعه در مدت جوش كاری قرار گرفته رخ می دهد . لازم به توضیح می باشد كه اشعه می تواند در اثر بازتاب از سطوح فلزی، دیوارها و سقف، محفظه جوش كاری یا سطوح دیگر نیز ایجاد شود .
● عواملی كه موجب ناراحتی چشم در جوش كاری می شود عبارت است از :
▪ غیر استاندارد بودن ماسك یا عینك جوش كاری،
▪ عدم توجه به ایجاد قوس الكتریكی به هنگام جوش كاری،
▪ ایجاد قوس الكتریكی قبل از استفاده از ماسك، - استفاده از ماسك های معیوب
▪ كار در محل هایی كه موجب انعكاس نور در ماسك جوش كاری می شود (انعكاس در اثر شیشه، آینه و …)
ذكر این نكته ضرورت دارد كه در هنگام جوش كاری آلومینیوم، تشعشعات فرا بنفش بیشتری نسبت به جوش كاری با استنلس استیل تولید می شود و رول درخشان آلومینیوم به تنهایی ۹۰ درصد از انرژی تشعشعی فرا بنفش با طول موج۳ هزار انگستروم را بازتاب می دهد، در حالی كه این مقدار در مورد استنلس استیل حدود ۳۰ درصد است . تشعشعات مادون قرمز توان آن را دارد كه به داخل چشم نفوذ كند و پس از جذب درنسوج چشم، تبدیل به حرارت شود و ایجاد اشك و سردرد كند . چنانچه چشم به طور مداوم و به مدت زیادی تحت اثر اشعه مادون قرمز قرار گیرد ممكن است زجاجیه كدر شده و بالاخره عارضه آب مروارید را به وجود آورد .
تمامی این تشعشعات ممكن است روی پوست صورت، گردن و سینه ایجاد سوختگی كند (در صورتی كه مدت برخورد زیاد باشد). حفاظت چشمها در برابر خطر تشعشعات، بوسیله فیلترهای مخصوص صورت می گیرد . این فیلترها تشعشعات مضر را متوقف كرده و اجازه عبور مقدار كافی اشعه قابل رویت را می دهد تا جوش كار بتواند محل كار را با دقت ملاحظه كند . باید در انتخاب فیلتر دقت كافی به عمل آورد (برای هر كار فیلتر خاص آن لازم است). هم چنین روشنایی محل كار، وضع قرار گرفتن كارگر نسبت به محل ذوب جوش كاری و حساسیت افراد نسبت به تشعشعات، روی انتخاب نوع فیلتر موثر است . فیلترها و شیشه های سفید می توانند روی ماسك و كاسك جوش كاری قابل تغییر باشند . در صورت عدم استفاده از دستكش و پیش بند یا بدون پوشش كافی، امكان ابتلا به بیماری پوستی وجود دارد.

نویسنده: بنفشه طبرسی

منبع : ماهنامه نفت پارس