جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


بورس بی رمق، ابداعات سؤال برانگیز


بورس بی رمق، ابداعات سؤال برانگیز
آبان ماه امسال، بورس اوراق بهادار سخت ترین دوره ركود خود را تجربه كرد. سخت ترین بدین جهت كه شاخص كل بورس كه نمودار صعود و نزول بورس است، با وجود تمام تمهیدات و وعده های دولت و مسؤولان بورس، به زیر ۱۰ هزار واحد رسید. در واقع، مرزی كه "مرز روانی بورس" نامیده می شد، بالاخره شكست. اما برخلاف اكثر بازارهای معتبر جهان كه در مواقع اضطراری اطلاعیه هایی مبنی بر آرامش و ثبات صادر می كنند، هیچ اطلاعیه ای از سوی سازمان بورس و مسؤولان آن برای حفظ آرامش بازار صادر نشد. در این بین، بیشتر كارشناسان بر این باورند كه اگر دولت نتواند جلوی اُفت شاخص ها را بگیرد، سقوط شاخص كل تا مرز ۸ هزار واحد در مدتی كوتاه، چندان دور از ذهن نخواهد بود. البته در ماه گذشته چند روزی شاهد صعود چند واحدی شاخص كل بورس بودیم كه با حمایت های بازارگردانان و سهامداران عمده شكل گرفت. اما این صعود كم رمق تر از آن بود كه شاخص كل را به ۱۰ هزار واحد بازگرداند. همچنان كه بار دیگر نزول شاخص ها آغاز شد. در این میان، مسؤولان بورس جهت خروج بازار از ركود فعلی، برخی اقدامات را اتخاذ كرده اند كه از آن جمله می توان به آغاز به كار سبد سهام توسط سه شركت كارگزاری اشاره كرد. ظاهراً در این شرایط، تشكیل سبد سهام كه بیش از یك سال و نیم از صدور مجوز آن می گذرد، باعث خواهد شد تا حدودی از خروج سهامداران خُرد از بازار سرمایه جلوگیری شود، چرا كه استفاده از سبد سهام موجب كاهش ریسك خواهد شد. لذا آن دسته از سهامدارانی كه اطلاع و دانش كمتری از بورس و شاخص های آن دارند، می توانند به راحتی از سبد سهام استفاده كنند. ولی رابطه سبد سهام و اوراق مشاع و قانونی بودن آن، در ابهام است. از دیگر اقدامات جدید مسؤولان بورس، عرضه سهام با اختیار فروش است كه هدف آن، كاهش ریسك و اعطای اطمینان به سهامداران برای عرضه سهام با قیمت های واقعی می باشد. با اجرای این طرح كه البته از ابزارهای مالی بسیار رایج در بازارهای بین المللی می باشد، ظاهراً سود تضمینی معادل ۱۵ درصد به سهامداران تعلق خواهد گرفت، بدین ترتیب كه فروشنده سهام به خریدار این اختیار را می دهد تا سهام خریداری شده از وی را پس از مدتی - كه از سوی دو طرف تعیین می شود - با قیمتی بالاتر (۱۵ درصد) به فروشنده باز فروشد. ولی این ابداع نیز سؤال برانگیز است. از دیگر تحولات بازار بورس در آبان ماه، تصویب آیین نامه اجرایی توزیع سهام عدالت به منظور افزایش ثروت خانوارهای ایرانی توسط دولت است كه البته تا اجرایی شدن آن، زمانی طولانی باید صرف شود. در این میان، تحلیل ها و نقدهای متفاوتی برای این طرح ارایه شده است. اما برخی همانند دكتر عبده، دبیر كل سابق بورس، معتقدند كه هر نوع توزیع سهام كه آثار سیاست پولی و ابعاد اجرایی آن ملاحظه شود، اتفاق خوبی برای بازار سرمایه كشور به حساب می آید. از دیگر اخبار قابل توجه در آبان ماه، تصویب عرضه سیمان در بورس فلزات و قیمت گذاری آن در این بورس، توسط دولت بود. انتشار این خبر، نوید افزایش سودآوری سهام این شركت ها را به سهامداران سیمانی داد. چنانچه پس از تصویب این دستورالعمل، صف های فروش سهام شركت های سیمانی كه مدت زیادی از تشكیل آن در بورس می گذشت، برداشته شد و كلیه سهام این شركت ها در مدت كوتاهی به فروش رسید. گفتنی است، صنعت سیمان بیش از ۱۷ درصد ارزش بازار فعلی بورس اوراق بهادار را در اختیار دارد. تغییر مدیریت اكثر بانك های بزرگ دولتی از دیگر تحولات قابل ذكر در آبان ماه بود كه این تغییر و تحولات به زودی منجر به انتخاب مدیران جدید برای شركت های بزرگ سرمایه گذاری وابسته به بانك های دولتی و عضو بورس خواهد شد. به عقیده كارشناسان، این تغییرات بر تصمیمات بازیگران بزرگ بازار تأثیر گذاشته و موجب خواهد شد تا مدیران جدید شركت های سرمایه گذاری، خرید گسترده سهام در حال فروش را در دستوركار خود قرار دهند. این امر احتمالاً از سقوط بیشتر شاخص ها جلوگیری خواهد كرد.ولی میزان نقدینگی این شركت ها نیز در هاله ای از ابهام قرار دارد. از سوی دیگر، اخبار مربوط به منع واردات از كره جنوبی، بر سهام شركت هایی كه به نوعی با این كشور در ارتباط هستند، تأثیر منفی گذاشته است. پس از انتشار این خبر، سهام شركت هایی چون سایپا كه جزو بزرگ ترین شركت های بورسی است، با اُفت همراه شد. به موازات، سهام بسیاری از شركت های بورس كه از زیرمجموعه های شركت سایپا هستند و نیز بسیاری از شركت های سرمایه گذاری كه سهام این شركت ها را در اختیار دارند، با انتشار این اخبار با كاهش مواجه شدند. البته این اخبار تا حدودی موجب رونق نسبی سهام شركت های لوازم خانگی داخلی شد. اما به عقیده كارشناسان، به دلیل اینكه این شركت ها به لحاظ ساختار مالی و مدیریتی وضعیت مناسبی ندارند، این رونق چندان پایدار نخواهد بود. مهم ترین خبر ماه گذشته بورس، استعفای دكتر عبده تبریزی از دبیركلی سازمان بورس اوراق بهادار بود كه در اواخر آبان توسط هیأت مدیره بورس پذیرفته شد. اما پس از نپذیرفتن اشخاص شاخصی چون نهاوندیان، كرباسیان و سیف كه خبر دبیركلی اولی از صدا و سیما و مطبوعات پخش هم شد، هیأت مدیره بورس دكتر صالح آبادی را به سمت دبیركلی بورس تهران برگزید. صالح آبادی كه دكترای مدیریت از دانشگاه تهران دارد، قبل از این مدیریت تالار بورس منطقه ای كرج را عهده دار بود. در سوابق اجرایی وی، فعالیت در شركت سرمایه گذاری غدیر، بخش مالی و سرمایه گذاری ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره) و سازمان تأمین اجتماعی به چشم می خورد.
چشم انداز بورس
علاوه بر مسایل سیاسی متعدد داخلی و خارجی به ویژه پرونده هسته ای كشورمان كه به مانند سایر مسایل روانی و خارجی موجود باعث تشدید ركود بورس شده اند، ساختار بورس كشور از مشكلات اساسی رنج می برد كه این مشكلات نقش اساسی در تداوم وضعیت بحرانی بورس ایفاء می كنند. مالكیت ۸۰ درصد ارزش بازار در اختیار شركت های دولتی و شبه دولتی، مدیریت دولتی بورس، عدم شفاف سازی، بازار محدود و مشاركت اندك مردم و كمبود نقدینگی از جمله مشكلات اساسی بورس كشور می باشد كه امید است با تدوین و اجرای قانون جدید اوراق بهادار، این مشكلات برطرف شوند. از سوی دیگر، احتمالا بعد از اجلاس آینده شورای حكام درخصوص مسأله انرژی اتمی كشورمان، بار دیگر شاهد واكنش بازار سرمایه به تصمیمات اتخاذ شده در این اجلاس خواهیم بود، هرچند نباید انتظار رشد سریع یا نزول وحشتناك شاخص ها را داشته باشیم.
منبع : ماهنامه اقتصاد ایران


همچنین مشاهده کنید