پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

اساس بهداشتی - ضدعفونی برای گله‌های طیور


ضدعفونی به كاهش عوامل پاتوژن ( ارگانیسم های مسبب بیماری ) اطلاق می شود در حالیكه بهداشت به كیفیت پاكیزگی اطلاق می شود.
چرا ضدعفونی مهم است ؟
كاهش میزان عوامل پاتوژن در محیط گله ها ، خطر بیماری را كاهش خواهد داد. ضدعفونی كننده ها عوامل شیمیایی هستند كه می توانند در تماس مستقیم ، عوامل پاتوژن را از بین ببرند. تمیز كردن قبل از ضدعفونی ، پاتوژن را در معرض مستقیم ضدعفونی كننده ها قرار می دهد.
چگونه محوطه ساختمان را ضدعفونی كنیم ؟
ابتدا : پاكیزگی
۱. بیرون بردن تمامی بستر ، غذا و كود.
۲. جاروكردن كثافات و تارهای عنكبوت و غیره .
۳. شستن تمامی سطوح با یك ماده ضدعفونی كننده دترجنت ( اسپری پرقدرت می تواند سودمند باشد ) .
۴. توسط آب تمامی مواد دترجنت و آلی از سطوح شسته شوند.
سپس : ضدعفونی
۵. استفاده از ضدعفونی كننده .
۶. اجازه دهیم تا مواد ضدعفونی كننده كاملاً خشك شوند.
۷. استفاده مجدد از ضدعفونی كننده ها و اجازه دهیم كه برای مرتبه دوم خشك شوند ( به دلخواه ) .
۸. قرار دادن وسایل تازه و تمیز ، ضدعفونی شده ، شسته شده با آب و خشك شده و ملزومات خوراك در محوطه سالن ، قبل از ورود جوجه ها .
چگونه یك ماده ضدعفونی كننده انتخاب كنیم ؟
عملكرد گندزدایی مواد ضدعفونی كننده برای پاتوژن های مختلف ( ویروسها ، باكتریها ، قارچها و تك یاخته ایها ) به تركیبات شیمیایی ضدعفونی كننده و ماهیت ارگانیسم بستگی دارد. وقتی كه یك ضدعفونی كننده انتخاب می كنیم به این خصوصیات توجه می كنیم :
۱. هزینه
۲. كارآیی ( قابلیت از بین بردن ویروسها ، باكتریها و قارچها )
۳. نحوه عملكرد در حضور ماده آلی
۴. سمیت ( سلامت نسبی برای حیوانات )
۵. فعالیت پس مانده های ماده ضدعفونی كننده
۶. اثر در پارچه و فلزات
۷. عملكرد در حضور صابون
۸. قابلیت حل ( اسیدی ، قلیایی ، PH )
۹. زمان برخورد
۱۰. دما و حرارت
اهمیت نسبی این خصوصیات به موقعیت خاص محل بستگی خواهد داشت ، ولی موارد كارآیی و سمیت در حیوانات همیشه مهم تلقی می شود. ضدعفونی كننده ها سریع عمل نمی كنند. همگی زمان معینی را برای اینكه عملكرد موثر داشته باشند ، نیاز دارند. دما و غلظت ماده ضدعفونی كننده در میزان از بین بردن میكروارگانیسم ها موثر است. استفاده از غلظتهای توصیه شده ماده ضدعفونی كننده مهم می باشد. اگر دما افزایش یابد فعالیت بسیاری از مواد ضدعفونی كننده بطور بارز افزایش می یابد. تمامی مواد ضدعفونی كننده اثر كمی در حضور ماده آلی دارند بطور مثال شما نمی توانید كثافات را ضدعفونی كنید. ماده آلی با عملكرد ماده ضدعفونی كننده تداخل عمل دارد زیرا عامل پاتوژن را می پوشاند و با تشكیل پیوندهای شیمیایی با ماده ضدعفونی كننده ، از برخورد مستقیم عامل پاتوژن با ماده ضدعفونی كننده ممانعت می كند ، بنابراین آن را در برابر ارگانیسم ها یا واكنش های شیمیایی غیر فعال ساخته و ماده ضدعفونی كننده خنثی می شود. تمیز كردن قبل از كاربرد ماده ضدعفونی كننده ضروری است. مواد ضدعفونی كننده براساس تركیب شیمیایی شان می توانند به دسته های زیر تقسیم شوند :
فنل ها
هیپوكلریت ها ( كلرین ها )
یدوفورها ( یدین ها )
تركیبات چهارتایی آمونیوم
فرمالدئید
قلیاها
كلروهگزین ( نولوازان )
عوامل اكسید كننده ( پراكسید )
فنل ها : فنلها از مشتقات قطران زغال سنگ هستند. آنها بوی صمغ كاج را داشته و در آب بصورت شیری در می آیند. فنلها عوامل ضد باكتریایی موثر بوده و ضمناً بر علیه قارچها و بسیاری از ویروسها موثر می باشند. همچنین آنها نسبت به ضدعفونی كننده های واجد كلر یا ید فعالیت بیشتری در حضور ماده آلی دارند. بطور معمول در واحدهای تولیدی حیوانات صنعتی شامل سالن هچری و بهداشت محیط و حمام های پا استفاده می شود. مانند : لیزول ، Pine - sol ، Cresi - ۴۰۰ ، Environ و Tek - Trol تركیبات چهارتایی آمونیوم : تركیبات چهارتایی آمونیوم عمدتاً بدون بو ، بدون رنگ ، بدون تحریك و بوزدا هستند. همچنین آنها برخی از عملكرد های دترجنت را داشته و مواد ضدعفونی كننده خوبی می باشند. با وجود این ، بعضی تركیبات چهارتایی آمونیوم در حضور برخی صابونها یا پس مانده های صابونی غیرفعال هستند ، پس دقت در انتخاب محصول مهم می باشد. فعالیت ضد باكتریایی آنها در حضور ماده آلی كاهش می یابد. تركیبات چهارتایی آمونیوم بر علیه باكتریها و تا اندازه ای بر علیه قارچها و ویروسها موثر هستند. این تركیبات بطور گسترده در سالنهای هچری استفاده می شوند. مانند : روكال ، ژرمیكس ، Hi - lethol ، San - o - Fec ،واردن و زفیران.
هیپوكلریت ها : تركیبات كلرین مواد ضدعفونی كننده مطلوب در سطوح تمیز بوده ولی بسرعت توسط كثافات ، غیرفعال می شوند. كلرین ها برعلیه باكتریها و بسیاری ویروسها موثرند. ضمناً این تركیبات در آب گرم نسبت به آب سرد فعالتر می باشند. محلولهای كلرین می توانند تا حدی محرك پوست بوده و خورنده فلزات باشند. این مواد نسبتأ ارزان هستند.
مانند : كلروكس ، Chloramine - T ، وهالازون
عوامل اكسیدكننده : پراكسید هیدروژن و سایر عوامل اكسیدكننده مثل اسید پراستیك و اسیدهای پروپیونیك یا سیستمهای پراكسیژن اسیدی در مزارع طیور صنعتی استفاده می شوند. آنها با غلظتهای كم بر علیه باكتریها ، اسپور باكتریها ، ویروسها و قارچها فعال هستند. عوامل ضدعفونی كننده طبیعی : عوامل طبیعی كه میزان پاتوژن را در محیط كاهش می دهند ، مهم بوده و اغلب می توانند به دلیل سودمندی مورد استفاده قرار گیرند. اینها شامل نور خورشید ، حرارت ، سرما ، خشكی ( خشك كردن ) ، و مبارزه می باشد. اشعه های ماوراء بنفش نور خورشید در از بین بردن میكروارگانیسم ها بسیار موثر می باشند. این عامل جهت ضد عفونی قسمت بیرونی ساختمان مفید است ، ولی متأسفانه اشعه های ماوراء بنفش نمی توانند از میان شیشه یا سقف ها یا كثافت عبور كنند. خشك كردن توسط هوای تازه و باد نیز پاتوژن ها را از بین خواهد برد ، مخصوصاً وقتی كه آنها ، در مراحل تمیز كردن در معرض عوامل فوق قرار داده شوند. در خاك ، میكروارگانیسم هایی كه مسبب بیماری نیستند ( باكتریها و قارچهای غیر پاتوژن ) موادی تولید می كنند كه از رشد میكروارگانیسم های پاتوژن جلوگیری كرده ، یا باعث مرگ آنها می شوند. اگر چه حساسیت میكروارگانیسم ها با تغییرات حرارت كاملاً متفاوت می باشد ، با این وجود حرارت شدید ( پائین تر از صفر درجه سانتیگراد یا بیش از ۲۹ درجه سانتیگراد ) آنها را از بین خواهد برد.
چگونه آب آشامیدنی را ضدعفونی كنیم ؟
معمولاً كلر با غلظت ppm۳ بعنوان یك ضدعفونی كننده برای آب آشامیدنی استفاده می شود. گزارش شده است كه در غلظتهای بیش از ppm۱۰ جوجه ها تحمل پذیری خوبی دارند. غلظت ppm۵ برای كنترل گل و لای آب مورد نیاز می باشد. كلرینه كردن می تواند به طرق مختلف انجام شود ، با این وجود ، هیپوكلریت سدیم مایع ،كاراترین ماده است. سفیدكننده خانگی همان هیپوكلریت سدیم رقیق شده می باشد كه محصولات آن از ۵ تا ۱۵ درصد هیپوكلریت سدیم تغییر می كند.
كلروكس در حدود ۵% است.
آماده سازی یك محلول متداول : یك اونس ( ۵/۴۳۷ گرم ) كلروكس ( یا دو قاشق چایخوری مایع سفیدكننده در هیپوكلریت سدیم ۱۵% ) به یك گالن ( ۷۸۵/۳ لیتر ) آب تمیز بیفزائید. میزان بیشتری از محلول متداول می تواند توسط افزودن یك فنجان كلروكس یا یك سوم فنجان مایع سفیدكننده هیپوكلریت سدیم ۱۵% به ۸ گالن ( ۲۸/۳۰ لیتر ) آب تهیه كرد. عمل مخلوط كردن در یك محفظه پلاستیكی كه درب آن بخوبی بسته شود صورت می گیرد. یك ظرف آشغال پلاستیكی سرپوش دار تمیز مناسب می باشد. برای كنترل گل و لای ، ۵/۱ تا ۲ اونس ( ۶۵۶ تا ۸۷۵ گرم ) كلروكس یا ۳ قاشق چایخوری از مایع سفید در هر گالن آب مورد نیاز می باشد.
كلرینه كردن آب : یك اونس ( ۵/۴۳۷ گرم ) محلول متداول را به یك گالن ( ۷۸۵/۳ لیتر ) آب آشامیدنی می افرائیم.
رهنمودهای دیگر در مورد كلرینه كردن
* ماده آلی بسرعت كلر را غیرفعال می سازد. آبخوریها را قبل از افزودن محلول تازه كلر ( روزانه ) تمیز نمائید.
* PH آب باید پائین تر از ۵/۸ باشد. PH ایده ال برای تأثیر كلرینه كردن ۶ الی ۸ می باشد.
* دمای پائین از عملكرد ماده ضدعفونی كننده می كاهد. بهترین نتیجه در دمای ۱۸ درجه سانتیگراد و بالاتر بدست می آید. كاهش دما تا ۸- درجه سانتیگراد میزان اثر ماده ضدعفونی كننده مورد نیاز را ۲ تا ۳ برابر افزایش
می دهد.
* آب باید مداوماً كلرزنی شود
* سختی آب ( تا ppm۴۰۰ ) اثری در عملكرد ضدعفونی كننده ندارد.
* كلرزنی را ۲ روز قبل از واكسیناسیون با واكسنهای زنده ویروسی یا واكسنهای باكتریایی مخلوط در آب قطع نمائید. كلرزنی می تواند ۴ ساعت بعد از پایان واكسیناسیون ادامه یابد.
* میزان كلر پیشنهادی در آب آشامیدنی بطور قابل ملاحظه ای مصرف كلر خوراكی را تغییر نمی دهد.
* هشدار ! محلول هیپوكلریت غلیظ و گاز كلر باعث خورندگی فلزات می شوند. محلولهای كلردار را از فلزات و مخصوص از قسمتهای الكتریكی دور نگهدارید.

گرداوری از دكتر رامین اشرافی
منبع : موسسه مرغداری ایران


همچنین مشاهده کنید