اصول بهسازی و ضدعفونی در مرغداری

عفونت و بیماری همیشه یكی از معضلات مهم در صنعت مرغداری بوده است خوشبختانه آلودگیهای میكروبی را می توان با رعایت اصول پیشگیری و كاربرد معیارهای مدیریتی كنترل نمود .بطور معمول ضد عفونی(Disinfection)به مفهوم نابودی عوامل بیماریزا در محیط است در صورتیكه بهسازی (Sanitation)كیفیت پاكسازی محیط می باشد . كاهش بار عوامل بیماریزا در محیط مرغداری موجب كاهش خطر بیماری می شود.مواد ضد عفونی عوامل شیمیایی هستند كه می توانند به هنگام تماس موجب نابودی میكرو ارگانیسمها شوند.پاكسازی قبل از انجام عمل ضد عفونی موجب بهتر در معرض قرار گرفتن میكروبها در برابر مواد ضدعفونی شده و موجب نابودی سریعتر آنها می گردد. رعایت نكات زیر در انجام پاكسازی و ضد عفونی بسیار حائز اهمیت است :
الف)پاكسازی :
۱. كلیه وسایل قابل انتقال را به بیرون از سالن منتقل كنیید.
۲. تمامی خوراك , بستر و كود باقی مانده از دوره قبلی را از سالن خارج نمایید.
۳. گرد و غبار و تمامی مواد باقی مانده در سالن با استفاده از جارو پاك كنیید .
۴. با استفاده از آب و مواد پاك كننده تمامی سطوح را شستشو نمایید در این مورد استفاده از اسپری فشار قوی می تواند مفید واقع شود .
۵. تمامی مواد پاك و باقی مانده مواد آلی را از سطوح مورد نظر آبكشی نمایید.
ب)ضد عفونی
۱. سالن را با یك روش مقتضی از قبیل اسپری , پاشیدن وغیره با استفاده از ماده مناسب ضد عفونی كنیید .
۲. اجازه دهید ماده ضد عفونی مورد استفاده كاملا خشك شود.
۳. جهت حصول نتیجه مطلوب, مجدداً از ماده ضد عفونی را استفاده كرده و برای دومین بار اجازه دهید خشك شود .
۴. به منظور ممانعت از ایجاد مقاومت میكروبی بهتر است در دفعات متوالی از مواد ضد عفونی مختلف استفاده گردد.
۵. بستر را كه از مواد مرغوب تهییه شده است در سالن پهن نمایید .
۶. آبخوری, دانخوری و سایر تجهیزات مورد نیاز را كه قبلا در خارج از سالن كاملا تمیز, ضد عفونی , آبكشی و خشك شده اند وارد سالن نمایید .
۷. با استفاده از گاز فرمالدئید سالن را كاملا دود داده و پس از ۲۴ ساعت گاز را كاملا تخلیه نمائید.
نكات حائز اهمیت در انتخاب مواد ضد عفونی
اثر كشنده مواد ضد عفونی برای عوامل بیماریزای گوناگون از قبیل باكتریها, ویروس ها, قارچها و تك یاخته متفاوت بوده و بستگی به تركیب شیمیایی ماده ضد عفونی و ساختار میكروارگانیسم دارد. به هنگام تهیه مواد ضد عفونی نكاتی از قبیل قیمت, طیف اثر, میزان فعالیت در حضور مواد آلی, سمیت, ماندگاری, اثر خورندگی, حلالیت, زمان و دمای اثر گذاری را در انتخاب خود لحاظ نمایید. اهمیت نسبی این ویژگیها بستگی به وضعیت و شرایط مورد استفاده دارد اما طیف اثر و میزان سمیت از فاكتورهای بسیار مهم در انتخاب مواد ضد عفونی هستند .به یاد داشته باشید هیچ ماده ضد عفونی بلافاصله عمل نمی كند و تمامی این مواد جهت بر جای گذاشتن تاثیر لازم نیاز به مقادیر مشخص و زمان لازم دارند .دما و غلظت مواد ضدعفونی در میزان نابودی میكروارگانیسم ها موثر هستند .استفاده از غلظت توصیه شده ماده ضد عفونی بسیار مهم بوده و همچنین ثابت شده است با افزایش دما تاثیر مواد ضد عفونی افزایش می یابد . تمامی مواد ضد عفونی در حضور مواد آلی اثر خود را به میزان زیادی از دست میدهند و این امر به این معنی است نباید سطوح كثیف را ضد عفونی نمود.مواد آلی از طریق ایجاد پوشش در اطراف عوامل بیماریزا و جلو گیری از تماس ماده ضد عفونی, تشكیل پیوند های شیمیایی با مواد ضد عفونی و غیر فعال كردن آنها علیه میكروب و یا انجام واكنش شیمیایی و خنثی كردن ماده ضد عفونی ,موجب كم اثر شدن یا بی اثر شدن مواد ضد عفونی می شوند .بنا براین مجددا یادآوری می شود پاكسازی سالن مرغداری پیش از استفاده از عوامل ضد عفونی یك اصل ضروری است .

از دكتر محمدرضا عابدینی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

منبع : موسسه مرغداری ایران