پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

تیفوئید مرغان


امروزه بروز آن در انگلستان وسایر کشورهای پیشرفته دراین صنعت نادراست . با وجود این ،در سالهای اخیر بروز بیماری به شکل شگفت انگیزی درامریکای جنوبی و سایر نقاط جهان فزونی یافته است و بعنوان مشکل بهداشتی جدی محسوب می گردد(۱).کنترل آن از سال ۱۹۵۴شکل جدی به خود یافت و درمان آن مشابه درمان پلوروم می باشد ولی درصد وقوع آن از پلوروم کمتر است (۳).
●وقوع وگستردگی بیماری
درصد بیماری در بسیاری از کشورها مثل ایالات متحده ، کانادا و چندین کشور اروپایی کم می باشد اما در مکزیک ، امریکای جنوبی ومرکزی درصد وقوع آن افزایش یافته است . اخیراً گستردگی در طیور صنعتی کشورهای دانمارک و آلمان گزارش شده است (۳). طی بررسی های انجام شده در سالهای ۱۹۸۹الی ۱۹۹۸در کشور مراکش مهمترین عامل بیماریزا در صنعت طیور آن کشور ، سالمونلا گالیناروم می باشد(۲).
●عامل مولد بیماری
سالمونلاگالیناروم نوعی باسیل کوچک به ابعا(د m۵/۱*۲-۱ )، فاقد تاژک می باشد . ساختمان پیکری باکتری (۱۲،۹،۱،صفر) بوده وبدین ترتیب درطرح طبقه بندی کافمن - وایت درگروه D قرارمیگیرد(۳).این عامل تخمیر قندهای گلوکز (بدون تولید گاز)، مانیتول ، مالتوز و دولسیتول را انجام داده اما قادر به تخمیر قندهای لاکتوز، ساکاروز ، سالیسین نیست . در محیط خون دار پرگنه های براق و تیره ایجاد می کند و در محیط مک کانگی پرگنه های رنگ پریده (۱). همچنین بر محیطهای ژلوز دی اکسید کلات - سیترات (DCA ) وژلوز سبز درخشان رشدمی کند .رشددر محیطهای غنی کننده انتخابی مانند سلینت و تتراتیونات سبب جداسازی باکتری می شود(۱).این عامل سیترات، سوربیتول،فوکوز،تارترات و ژلاتین هیدروکلرید سیستئین رامصرف میکند ولی قادر به دکربوسیلاسیون اورنی تین نیست (۳).
●حساسیت باکتری :
* درعرض ۱۰ دقیقه در معرض تابش نورآفتاب از بین می رود.
* در عرض ۳ دقیقه با محلول ۰۰۱/۰ فنل یا دی کلرید مس یا ۱% پرمنگنات پتاسیم از بین می رود .
*در عرض ۱ دقیقه با محلول ۲% فرمالین از بین می رود (۳) .
سن و گونه های پرندگان مبتلا
وقوع بیماری به شکل بالینی به طور معمول در پرندگان در حال رشد یا بالغ است ، گرچه جوجه ها نیز ممکن است به آن مبتلا شوند . نژادهای سبک تر بخصوص لگهورن[۳] مقاومت بیشتری نسبت به نژادهای سنگین دارند(۳) .
●نشانه های بالینی
اولین نشانه بیماری احتمالاً افزایش تلفات و به دنبال آن کاهش مصرف دان می باشد . علائم دیگر عبارتند از کزکردگی،رنگ پریدگی،پرهای سیخ شده،تاج چروکیده.درصورتی که در پرندگان تخمگذارکاهش باروری ، قابلیت جوجه درآوری وتخم مرغ رابه همراه دارد (۱). مشخص ترین نشانه بالینی بیماری اسهال ازنوع آبکی تاموکوئیدی سبز رنگ تا زرد رنگ می باشد(۴). درصدتلفات درجوجه ها در ماه اول در حدود ۲۶% است .تلفات درزمان هچری نیز مشاهده می گردد. نشانی های بیماری تیفوئید در جوجه ها مشابه پلوروم می باشد . تلفات گزارش شده توسط سالمونلا گالیناروم ۱۰ تا ۹۳% می باشد(۳).
●یافته های کالبد گشایی
لاشه های پرندگان تلف شده در مرحله حاد بیماری پر خون وسپتی سمی است . کبد متورم و درخشندگی مسی براق دارد . طحال ممکن است بزرگ شود . محتویات روده ها به طور مشخصی از مواد چسبناک لجنی رنگ صفرا تشکیل شده است . رنگ قهوه ای تیره مغز استخوان از ویژگیهای دیگر بیماری است (۱).لاشه های پرندگان تلف شده در مرحله مزمن بیماری لاغر و بشدت کم خون است . پریکاردیت(۴) ونکروزهای کانونی در قلب ، روده ها ،پانکراس ، کبد ، ریه ، سنگدان ،و بیضه ها (در خروسها ) مشاهده می شود.
●انتقال و انتشارو تشخیص
روشهای انتقال و انتشار و تشخیص عامل بیماریزا همچون موارد ذکر شده در بیماری پلوروم می باشد .جهت تشخیص قطعی، جداسازی عامل باکتریایی مهم می باشد .
●درمان
درمان با عوامل ضد باکتریایی سبب کاهش تلفات و نشانی های بالینی می شود . فورازولیدون ۰۴/۰% برای مدت ۱۰روز دردان مهمترین درمان می باشد(۱). ضمناً گزارش دیگری وجود دارد که استفاده از فورازولیدون به میزان ۰۱۱/۰% دردان برای مدت ۲ هفته و سپس به میزان ۰۰۵۵/۰% به طور پیوسته تا زمانیکه گله به بازار برسد ، توصیه می شود(۳) . اخیراً استفاده از داروی انروفلوکساسین مرسوم شده است که با این روش درمانی احتمال ریشه کنی کامل عفونت خیلی غیر محتمل است و پرندگان حامل بعد از درمان احتمالاً به شکل مزمن بیماری دچار می شود (۱) . علاوه بر موارد فوق ، کلروتتراسایکلین ، استرپتومایسین و کلرومایسین نیز استفاده می شود(۳) .
●واکسیناسیون
مواردکنترل و پیشگیری همچون بیماری پلوروم می باشد . تنها تفاوت موجود استفاده از واکسیناسیون بشرح زیر می باشد: درکشور انگلستان بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ پس ازگسترش بیماری درتمامی کشور واکسنی تهیه شد که در بسیاری از گله ها با موفقیت مورد استفاده قرار گرفت . واکسن مورد نظر واکس زنده تخفیف حدت یافته سویه Rough باکتری سالمونلاگالیناروم بود که بنام واکسن ۹R معرفی شد .تزریق واکسن به شکل زیرجلدی درسن ۱۰ تا ۱۸ هفتگی به جوجه ها ایمنی کافی،یکنواخت و طولانی مدتی ایجاد می کرد وسویه واکسن از طریق تخم هایی که پرندگان واکسینه شده گذارده بودند منتقل می شد. در زمینه استفاده از واکسن مشکلاتی وجود دارد :
الف- واکسن به شکل حاد عمل کند و سبب بیماری شود .
ب- پرندگان واکسینه شده به مدت طولانی حامل این سویه شده وآنرا دفع کنند(۱) .
منابع
۱. جوردن اف ، تی ، دبیلو و پاتیسون ام ؛ ترجمه بزرگمهری فرد ، محمد حسن و همکاران (۱۳۷۷)؛ بیماری های طیور ؛ چاپ اول ؛ صفحات : ۴۶ الی ۵۲ .
۲. مهمترین بیماری طیور در مراکش (۱۳۷۸) ؛ چکاوک ؛ شماره ۴۲ ، دوره هشتم ؛ صفحه : ۱۶۷
۳. Calnek B.W (۱۹۹۷) ; Disease of Poultry ; ۱۰th Edithion ; PP : ۸۲-۹۴ .
۴. Jadhav N.V& Siddiqui M.F (۱۹۹۹); Handbook of Poultry Production and Management ; First Edition ; PP : ۱۹۷- ۱۹۸ .
۱ – Bacillus gallinarum
۲ – B.Sanguinarum
۳ – Salmonella gallinarum
۴- Leghorn
منبع : موسسه مرغداری ایران


همچنین مشاهده کنید