جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

اصول و راهکارهای کنترل بیماری آنفلوانزای طیور


صنعت طیور ایران با ۲.۱ تن تولید، بزرگترین صنعت در خاورمیانه، دارای مقام چهارم در آسیا و مقام هفدهم در دنیا می باشد.میزان ارزبری این صنعت یك میلیارد دلار است كه معادل یك شانزدهم درآمد نفتی كشور می باشد.آنفلوانزای طیور یا A۱ (Avian influenza) یكی از مهم ترین بیماریهای تنفسی طیور می باشد كه سندرم های كلینیكی شدیدی را ایجاد كرده و پرندگان مبتلا علائم بالینی بسیار متعددی را نشان می دهند.
امنیت اقتصادی بیماری آنفلوانزای طیور در واگیری های مهم دنیا از جمله آنفلوانزای طیور پنسیلوانیا، انگلستان، استرالیا، مكزیك، پاكستان و ایتالیا نشان داده است ، این بیماری توسط تیپ A ویروس های آنفلوانزا یا AIV (Avian influenza Virus) ایجاد می شود. ویروس های تیپ دارای ۱۵ تحت سروتیپ هماگلوتینین (H) و ۹ تحت سروتیپ نوار امینید از (N) می باشند. كلیه تحت سروتیپ های N , H آنفلوانزا از طیور جدا شده اند ، بیماری زائی ویروس های آنفلوانزا براساس تلقیح داخل وریدی ویروس زنده به جوجه های گوشتی ۶-۴ هفته
و همچنین رشد ویروس های آنفلوانزا در حضور و یا غیاب تریپسین، بر روی كشت سلول، به دوپاتوتیپ ویروس های آنفلوانزای بسیار بیماری زا یا HPAI (Highly Pathogenic Avian Influenza) طبقه بندی شده اند. ویروسهای nHPAI به ویروس های آنفلوانزا با میزان بیماری زائی مختلف مانند غیر بیماری زا یا NIPA (None Patogenic Avian Influenza) ، كم بیماری یا LPAI (Low Pathonegic Avian Influenza) و یا بیماری زایی ملایم یا MPAI (Mildly Pathogenic Avian Influenza) اطلاق می گردد.شدت بیماری آنفلوانزا در شرایط طبیعی بسیار متغیر و از فرم خفیف بدون علائم بالینی تا فرم كشنده با میزان مرگ و میر ۱۰۰ درصد فرق می كند. متنوع بودن علائم بالینی علاوه بر حدت ویروس های آنفلوانزا به عواملی مانند سن میزبان، شرایط محیطی، عفونت های همزمان باكتریائی و ویروسی ، استرس ای مختلف و غیره بستگی دارد.واگیری بیماری آنفلوانزای طیور در مرغداری های صنعتی استان های تهران و قزوین در خرداد ماه سال ۱۳۷۷ رخ داد. انتشار وسیع بیماری در این استان ها و گسترش آن به سایر استان های كشور خسارات فراوانی را به صنعت طیور كشور وارد نمود. تشخیص بیماری و جداسازی عامل آن برای اولین بار در كشور توسط مرندی و بزرگمهری فرد انجام گرفت.كلیه ویروس های آنفلوانزای جدا شده از ابتدای واگیری تاكنون، دارای تیپ A ، تحت سروتیپ H۹N۲ و پاتوتیپ ویروس های آنفلوانزای نه چندان بیماری زا (nHPAI) می باشند.به دلیل افزایش بیماری زائی ویروس های H۹N۲، واگیری های آنفلوانزا صنعت طیور كشور را تهدید می كند. لذا هدف از انجام این مطالعه ، بررسی راههای پیشگیری، كنترل و ریشه كنی بیماری آنفلوانزا در سطوح بین المللی، ملی، صنعت و فارمی در كشورهای صنعتی جهان مانند اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریكا، چین و استرالیا و همچنین در كشورهای در حال توسعه مانند، كره، مكزیك و پاكستان پرداخته تا راهكارهای لازم برای پیشگیری از بروز بیماری آنفلوانزا در صنعت طیور كشور و كنترل و ریشه كنی آن متعاقب واگیری ویروس های آنفلوانزا با پاتوتیپ های مختلف تحت بحث و نقادی قرار گیرد.
سطوح مختلف كنترل بیماری آنفلوانزای طیور
هماهنگ نمودن اقدامات كنترل آنفلوانزا در سطوح مختلف، یكی از مشكلات اساسی كنترل و ریشه كنی آنفلوانزای طیور در كشورهای مختلف جهان می باشد. كنترل بیماری آنفلوانزا در سطوح بین المللی، ملی، صنعت طیور و فارم مطرح می باشد. كنترل آنفلوانزا در سطح بین المللی و ملی بعهده مقامات دولتی دامپزشكی و كنترل و پیشگیری آنفلوانزا در سطح صنعت طیور اعم از لاین، اجداد، مادر، تخمگذار و گوشتی به عهده سندیكای مرغداری است و نظارت بر صحت اقدامات كنترل صنایع طیور به عهده مقامات دولتی كشورها می باشد. ارائه تعریف شفاف از سیاست های اجرایی، در هر سطح ضروری می باشد.
كنترل آنفلوانزا در سطح بین الملل
شكل حاد بیماری آنفلوانزای طیور تحت عنوان طاعون طیور (Fowl Plague) شناخته شده است آنفلوانزای طیور در لیست بیماریهای گروه A (كد بهداشتی دامی بین المللی) قرار گرفته و بایستی به محض جداسازی ویروس های HPAI به OIE اطلاع داده شود. لذا انجام محدودیت های لازم برای ممانعت از جابجایی پرندگان با فراورده های طیور، بلافاصله بعد از جداسازی ویروس الزامی است.حداقل بایستی ۳ پیش شرط در ارتباط با كنترل آنفلوانزا مورد توجه قرار گیرد. اولاً تعریف لازم از ماهیت بیماری آنفلوانزا برای كنترل ارائه شده باشد. ثانیاً كشورها برای ارائه گزارش از واگیری های بیماری آنفلوانزا از طریق آژانس های خبری مانند OIE داوطلب بشوند و ثالثاً تعیین میزان احتمال خطر ویروس های آنفلوانزای طیور به انسان ها بایستی ارائه داده شود.در سال ۱۹۸۲ Lancaster و Bennejean معتقد بودند كه سیاست های كنترل بایستی محدود به ویروس های HPIA بشود. تعریف های معمول ویروس های معین و مشخص بوده و به تصویب آژانسهای خبری مانند OIE رسیده است. لذا بایستی از ارائه تعریف های مختلف توسط كشورهای متفاوت كه موجب درك ناصحیح از ویروس ها می شود، اجتناب شود.یك منطقه زمانی عاری از طاعون طیور به حساب می آید كه حداقل ۲۱ روز از انجام سیاست های كشتار، قرنطینه و اقدامات امنیت زیستی سپری شده باشد و در صورت عدم انجام سیاست های كشتار و قرنطینه ۶ ماه از بهبودی علائم بالینی و یا مرگ آخرین پرنده مبتلا طی شده باشد.یك كشور زمانی عاری از طاعون طیور محسوب می شود كه در صورت انجام سیاست های كشتار و قرنطینه، طی ۶ ماه هیچ نوع گزارشی از بیماری وجود نداشته باشد و در صورت عدم انجام سیاست كشتار و قرنطینه ۳ سال سپری شده باشد.
كنترل آنفلوانزا در سطح ملی
بسیاری از كشورها مقرراتی را جهت پیشگیری از ورود و انتشار ویروس های HPAI وضع نموده اند. در اغلب كشورها این مقررات به قوانین اولیه كنترل و پیشگیری ویروس های بسیار حاد نیوكاسل تعمیم داده شده است. این سیاست ها شامل نحریم تجاری بر علیه واردات پرنده یا فرآورده های طیر از كشورهایی اعلان وضعیت عاری از ویروس های HPIA را ننموه اند، می باشد. همچنین انجام قرنطینه علیه كلیه پرندگان زینتی وارداتی از كشورهای مختلف می باشد.سیاست های بهداشتی برای پیشگیری از انتشار واگیری ها، معمولاً محدود به ممانعت از جابجایی پرنده ها و كشتار پرنده های آلوده می باشد. این قبیل سیاست ها، در سال های ۱۹۲۲، ۱۹۶۳، ۱۹۷۹ در انگلستان ، در سالهای۱۹۷۶، ۱۹۸۵ و ۱۹۸۷ در استرالیا و در سالهای ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ در ایرلند به كار گرفته شده است.به دنبال انجام اقدامات بهداشتی و قرنطینه، انتشار بعدی ویروس های HPIA مشاهده نشده است ولی كارگیری سیاست های كشتار و قرنطینه در آمریكا در سال ۱۹۸۳، از انتشار مجدد بیماری به مرغداری ها و ایالت های مجاور ممانعت نكرد.در امور آن دسته از واگیری های آنفلوانزا كه هر دو ویروس های NPAI وHPAI در حال چرخش در گله ها هستند بایستی اقدامات كنترل به ریشه های مشكل تمركز پیدا بكند. اگیری آنفلوانزای ۱۹۸۳ پنسیلوانیا و ۱۹۹۴ مكزیك به وضوح نشان داد كه ویروس های اولیه از نوع ویروس های NPAI بوده اند كه قابلین تبدیل به ویروس های HPAI را داشتند. در هر دو مورد آنفلوانزای ناشی از ویروس های HPAI متعاقب چرخش ویروس های NPAI با تحت سروتیپ H۵ پدید آمد. این حادثه نشان داد كه بایستی واكنش های مناسبدر موقع برخورد با ویروس MPAI انجام داد. پیشگیری و كنترل واگیری های آنفلوانزای ناشی از ویروس های MPAI، از بروز واگیری های HPAI ممانعت خواهد كرد.كنترل آنفلوانزا در سطح ملی در كشورهای اتحادیه اروپا منوط به انجام دستور العمل های شورای اجرائی اقدامات هماهنگ (CEC<۱۹۹۲) می باشد. مقررات شامل ردیابی، تشخیص، تایید تشخیص، گزارش بیماری، انجام محدودیت های تجاری جابجایی گله ها و تحقیقات این زئوتیولوژی ، معدوم نمودن لاشه ها و فرآورده های آلوده، پاكسازی و ضدعفونی نمودن جایگاه های آلوده می باشد. كشورهایی كه در معرض خطر بیماری آنفلوانزا قرار دارند بایستی آمادگی لازم را جهت كنترل و ریشه كنی بیماری قبل از رسیدن به تشخیص قطعی داشته باشند.كنترل آنفلوانزا در سطح صنعت طیور
Poss و همكاران برای كنترل آنفلوانزای طیور و ناشی از ویروسهای MPIA در مینسوتای آمریكا برنامه ای متشكل از آموزش، ممانعت از آلودگی، با ویروس ها، پایش های سرولوژیكی، گزارش بیماری و عكس العمل های به موقع می باشد. به دلیل آنكه بروز بیماری آنفلوانزا غیر قابل پیش بینی است، لذا به محض تشخیص بیماری بایستی وانش مناسب داده شود.این واكنش بایستی كامل و سریع باشد. قبل پیش بینی است، لذا به محض تشخیص بیماری بایستی كامل و سریع باشد. قبل از جداسازی ویروس و تعیین میزان بیماری زائی آن اقدامات كنترل شدید بایستی انجام گیرد. در صورتی كه ویروس آنفلوانزا از نوع HPAI باشد از زمان بروز علائم كلینیكی بیماری تا اعلان بیماری توسط مقامات دامپزشكی به ۴ هفته وقت نیاز است. طی این مدت صنعت طیور بایستی آمادگی لازم برای انجام سریع اقدامات كنترل بیماری را جهت ممانعت از گسترش بیماری انجام دهد.
كنترل آنفلوانزا در سطح فارم
هیچ نوع مقررات یا قرنطینه ای نمی تواند از ورود ویرس های آنفلوانزا توسط پرندگان وحشی به كشور یا منطقه ای ممانعت نماید. لذا پیشگیری از ورود ویروس های آنفلوانزا توسط پرندگان وحشی بایستی در سطح فارم یا گله انجام بگیرد. در مناطق پرخطر از قبیل مسیرهای مهاجرت پرندگان آبزی، طیور اهلی نبایستی پرورش داده شوند. هر دو واگیری سال ۱۹۸۳ پنسیلوانیا سال ۱۹۸۵ استرالیا، ابتدا در مزارعی رخ داد كه پرندگان آبزی مهاجر به آب های سطحی نزدیك مزارع دسترسی پیدا كرده بودند.به دنبال آلودگی مرغداری، پیشگیری از انتشار ثانویه ویروس های آنفلوانزا ضروری می باشد. قبل از ریشه كنی هر نوع بیماری آنفلوانزا از گسترش آن به مرغداری های مجاور و حتی به بقیه سالن ها، بایستی توسط مرغدار كنترل شود. BAHI و همكاران تجربیات خود را در ارتباط با پیشگیری از انتشار ثانویه به دنبال واگیری آنفلوانزای بوقلمون در مینسوتا به شرح زیر توصیف نمودند.
· ایزوله كردن سالن های آلوده جهت ممانعت از گسترش بیماری به سایر سالن ها.
· كنترل بازاریابی و تخلیه گله های آلوده بعد از بهبودی از بیماری حاد (گله های آلوده حداقل تا ۲ هفته ویروس را دفع می كنند و بعد از ۴ هفته قطع می شود.)
· پاكسازی و ضدعفونی نمودن ساختمانها بعد از تخلیه.
· جایگزینی گله ها بعد از ۴ هفته.
· كنترل جابجایی افراد و بكارگیری دستور العمل های شدید امنیت زیستی.
· پیشگیری از دسترسی پرندگان وحشی به گله های طیور و بالاخره واكسیناسیون.
۲- كنترل بیماری آنفلوانزا در گله های تخم گذار
ظاهراً بهترین استراتژی كنترل آنفلوانزا طیور، ممانعت از ورود اولیه ویروس آنفلوانزا است. به محض تماس گله های تخم گذار با پرندگان آبزی وحشی یا هر نوع پرنده آلوده به ویروس های آنفلوانزا، بایستی بلافاصله اقدامات امنیتی زیستی به كار گرفته شود. یكی از نكات كلیدی در پیشگیری از واگیری آنفلوازا، تشخیص سریع بیماری آنفلوانزا است. آزمایشگاههای تشخیص بایستی در كلیه موارد بیماریهای تنفسی، افت تولید غیره منتظره یا افزایش مرگ و میر، به تشخیص آنفلوانزا توجیه بیشتری بكنند.آزمایشات سرولوژی AGP و ELISA ساده و ارزان بوده و بایستی در تشخیص موارد مشكوك به آنفلوانزا به عنوان ابزار آزمایشگاهی معمول، به كار گرفته شوند.مراقبت های سرولوژی ماهانه برای تشخیص احتمالی آنفلوانزا توصیه شده است.
در موارد HPAI
HPAI در هیچ شرایطی و در هیچ نوع از گله های تخم گذار قابل تحمیل نمی باشد. تنها اقدام كنترل HPAI تخلیه سریع و كامل گله تحت شرایط قرنطینه و مراقبت سرولوژی فارم های طیور نزدیك به آن جهت تشخیص سریع انتشار احتمالی از فارم آلوده اولیه می باشد. تشخیص ویروس های HPAI منجر به قطع صادرات فرآورده های طیور به اكثر كشورهای جهان شده و خسارات اقتصادی شدیدی را به صنعت طیور متحمل می كند. گله های لاین به عنوان رگه های حیاتی كمپانی به حساب می آیند. این گله ها غیر قابل جایگزین و فوق العاده ارزشمند هستند لذا این گله ها بایستی در مناطق كاملاً پاك و با قرنطینه كامل همیشگی و با مدیریت عالی قرار داده شوند. در صورتی كه این گله ها با ویروس ها HPAI آلوده شوند بایستی نسبت به جابجایی سریع هسته های اصلی برنامه اصلاح نژاد مبادرت نمود. در صورتی كه هسته های اصلی عاری از آنفلوانزای طیور بمانند بعد از رفع آلودگی به توسعه گله های جدید اجداد و مادر اقدام می شود.
در موارد nHPAI
ارائه مناسب ترین راهكار برای كنترل بیماری آنفلوانزای ناشی از ویروس های nHPAI بحث انگیز است. این مسئله به ویژه در مورد تحت سروتیپ های H۵ و H۷ بسیار پیچیده است زیرا سویه های nHAPI قادر به تبدیل سویه های HPAI هستند.پس هرگونه جداسازی ویروس های H۵ و H۷ بالقوه می تواند به عنوان ویروسهای HPAI به حساب آید. همانطوری كه در تاریخچه آنفلوانزای پنسیلوانیا و مكزیك ذكر شده است، دادن فرصت لازم برای چرخش ویروس های nHPAI در بین گله های طیور منجر به جهش ژن هماگلوتین H۵ شده در نتیجه سویه های nHPAI تبدیل به HPAI می شوند.
در موارد nHPAI
ممانعت كامل از هر نوع آلودگی گله های تخم گذار اصیل ارجحیت دارد. اما مواردی وجود دارد كه در آن شرایط، انجام راهكارهایی غیر از تخلیه سریع، از نظر اقتصادی انجام پذیر است. همانطوری كه در مورد ویروس های HPAI گفته شد، آلودگی گله های لاین خالص، انجام اقدامات ویژه ای را می طلبد. به كارگیری اقدامات امنیت زیستی شدید می تواند در سطح وسیعی از آلودگی لاینها ممانعت به عمل آورد.امام تصمیم های لازم برای نجات ذخایز ژنتیكی بایستی بكار گرفته شود. از آنجائیكه بیماری آنفلوانزا به خودی خود كنترل می شود و به حالت نهفته در گله باقی نمی ماند لذا بایستی اجازه داد دوره بیماری گله های نزدیك به فارم لازن تحت شرایط قرنطینه و مراقبت دائمی سپری گردد.بدنبال توسعه ایمنی طبیعی ناشی از عفونت، دفع ویروس بطور اتفاقی قطع می شود. ممكن است فرایند ایمنی و فع ویروسی با انجام واكسیناسیون، با استفاده از واكسن مناسب قابل دسترس، تسریع گردد. اقدامات كنترلی عدی، جهت اطمینان از عدم بقای ویروسهای nHPAI در سطح گله ها ضروری است. رهاسازی پرندگان سنتینال (هشدار دهنه) عاری از ویروس در داخل گله ها برای ارزیابی امكان چرخش یا عدم چرخش ویروس های آنفلوانزا ضروری است. در ضمن، از خواباندن تخم مرغها ممانعت به عمل آورده و از صدور مجوز جوجه ریزی، كاملاً جلوگیری شود تا انتشارثانویه ویروسی به حداقل برسد.مدیران گله های لاین خالص، به انجام قرنطینه كامل پیشاز تخلیه آنها رقبت زیاد نشان می دهند. در شرایطی كه گله های لاین خالص نتوانند در وضعیت عاری از ویروس بمانند، راهكار لازم برای نجات گله، جدا كردن تخم مرغ های نطفه دار سالم و خابانیدن آنها در محلی با قرنطینه كامل می باشد.نسل جدید بایستی تحت كنترل دقیق آزمایشات سرولوژیكی قرار گیرد.در صورت نیاز، فارم اصلی اولیه بطور كامل ضدعفونی شده و گله جدید عاری از ویروس شروع و توسعه داده شود. این روش یكی اقدامن جبرانی مهمی در حفظ ذخایر فوق العاده ارزشمند ژنتیكی به حساب می آیید. ولی ممانعت از هر نوع آلودگی گله های لاین بر هر اقدامی تقدم دارد.گله های اجداد و مادر
استراتژی برخود با گله های اجداد و مادر، به دلیل تولید جوجه جهت فروش كاملاً متنفاوت با گله های لاین می باشد. ویروس های آنفلوانزا معمولاً از طریق تخم مرغ منتقل نمی شوند زیرا ویروس كاملا برای جنین ها كشنده است اما دلهره استفاده از جوجه های تهییه شده از اجداد و مادر همنچنان باقی است.تصویر این سناریو با امكان انتقال ویروس بین تخم مرغهای تازه و جوجه ها در محیط هچری مخاطره آمیز تلقی می گردد. برخی كشورها در موقع واردات جوجه گواهی بهداشتی تضمین كننده عاری از هر نوع آلودگی با ویروس های آنفلوانزا را درخواست می كنند.در آمریكا خریداران، این گواهی را درخواست نمی كنند زیرا دارندگان گله های اجداد و مادر جوجه های آنفلوانزای مثبت را نمی فروشند و احتمالاً كلیه آنها را تخلیه می كنند. اما ار گله اجداد یا مادر بعد از دوره حاد بیماری نجات پیدا كنند تخم مرغ های نطفه دار بایستی با رعایت كلیه ضوابط بهداشتی اعم از رفع آلودگی سطحی آنها با انجام شستشو و ضدعفونی كردن ، در جوجه كشی ویژه ای كه برای این كار در نظر گرفته می شود خوابانیده شود.جوجه های حاصل از این جوجه كشی با رعایت كلیه موازین قرنطینه بایستی در مرغداری های ویژه با مراقبتهای سرولوژیكی پرورش داده شوند.
گله های تخم گذار تجارتی
گله های تخم گذار تجارتی معمولاً اقدامات امنیت زیستی را به خوبی رعایت نمی كنند و به راحتی توسط ویروسهای آنفلوانزا آلوده می شوند.سیستمهای پرورش و نگهداری گله های تجارتی كه استراتژی كنترل بیماری را تحت تأثیر قرار می دهد.در یك نوع سیستم پرورش كلیه پرنده ها هم سن بوده و در سیستم دیگر پرنده ها در سنین مختلف نگهداری می شوند. اما ساده ترین سیستم پرورش پرورش تك سنی است.ویروس های nHPAI ممكن است با تخلیه گله ریشه كن بشوند و یا گله تحت شراط قرنطینه نگهداری شده تا دفع ویروس به حداقل برسد.اما در مورد ویروس های H۵ و H۷ بهترین شیوه ریشه كنی تخلیه گله می باشد زیرا گله الوده ممكن است ، منبع انتقال مكانیكی ویروسهای انفلوانزا از طریق تخم مرغ ، حمل غذا، مدفوع و تجهیزات مرغداری باشد.بعلاوه انتقال ویروس از طریق هوا به مرغداریهای مجاور در یك منطقه پر تراكم از نظر مرغداری به عنوان خطر غیر قابل كنترل به حساب می آید.تعداد پرنده در مرغداریهای تك سنی معولاً كمتر از صد هزار بوده و در نتیجه تخلیه گله خسارات اقتصادی زیادی را به دنبال ندارد.اما در موارد درگیری با ویروس های آنفلوانزا، چالش عظیم در ارتباط با مرغداریهای چند سنی می باشد.در آمریكا ۸۰ تا ۹۰ درصد گله های تخم گذار تجارتی به شكل چند سنی پرورش داده می شوند.بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد آنها دارای تشكیلات عظیم و حاوی ۳۶ سالن با ظرفیت چهار میلیون قطعه می باشند در آمریكا ، حدود ۷۰ واحد مرغداری تخم گذار تجارتی با ظرفیت بیش از یك میلیون قطعه وجود دارد، در اغلب موارد هیچ نوع امنیت زیستی در بین سالنهای تشكیلات عظیم تخم گذار تجاری وجود ندارد.این سالنها دارای مسیر رفت و آمد و تسمه های تخم مرغ مشترك می باشد. در نتیجه بیماری به راحتی بین سالنهای مختلف منتشر می شود. به دنبال ورود ویروسهای آنفلوانزا در یك سالن بقیه سالنها به سرعت آلوده و درگیر می شوند.بر اساس برنامه جابجایی گله معمولاً هر ۷ - ۱۰ هفته گله های مسن خارج شده و با گله های جوان جایگزین می شوند. این چرخش مداوم گله ها ، منجر به بقاء بسیاری از عوامل عفونی از قبیل مایكوپلاسما، برونشیت عفونی، كوریزای عفونی و لارنگوتراكیت عفونی می شود.به همین طریق آنفلوانزای طیور با انتقال از گله های مقاوم به گله های حساس در فارم های عظیم تخم گذار تجارتی باقی می مانند. در نتیجه ویروس به مقدار زیادی در داخل فارم تكثیر پیدا كرده و طی مدت نا معلومی گله های جدید الورود را آلوده و مجر به پایداری ویروس آنفلوانزا خواهد شد.راهكارهای كنترل بیماری آنفلوانزا در گله های تجارتی به شرح زیر می باشد:
تخلیه مجموعه عظیم گله های تخم گذار
بدنبال آلودگی با ویروس های آنفلوانزا كنترل بیماری به روش تخلیه كامل و ضد عفونی بشرح زیر ارزیابی می شود.
تخلیه مرغداری
برای تخلیه مرغداری با ظرفیت یك میلیون قطعه در ۱۰ سالن حاوی ۱۰۰.۰۰۰ مرغ تخم گذار به ۲۰ نفر كارگر به مدت ۲۲ روز مورد نیاز است كه كل هزینه دستمزد در آمریكا ۲۸۰۰۰ دلار برآورد می شود. ارزش كاسته شده هر قطعه مرغ تخم گذار یك دلار می باشد در نتیجه خسارت حاصل از تخلیه یك میلیون قطعه، یك میلیون دلار برآورد می شود.
ضد عفونی
ضدعفونی ۱۰ سالن نیاز به ۲۰ نفر كارگر به مدت ۳۵ روز دارد كه كل هزینه پرسنلی ۴۵۰۰ دلار برآورد می شود كه بایستی هزینه مواد ضدعفونی به ارزش ۳۰۰۰ دلار به رقم بالایی اضافه شود.
خشك نمودن
جهت اطمینان از ریشه كنی كامل ویروس چندین روز بایستی مرغداری ضد عفونی شده را رها نموده تا خشك شود.
جایگزینی
گله های جدید بزودی بایستی جایگزین شود كه هزینه لازم برای پولت ریزی به تعداد یك میلیون قطعه به ارزش ۳۰/۲ دلار به ازای هر پولت ، برابر با ۲۳۰۰۰۰۰ دلار محاسبه می شود. فضای پرورش اضافی، به دلیل تخلیه كامل وجود نخواهد داشت. در نتیجه بعد از ۱۲ ماه گله به حالت قبلی بر می گردد.
برآورد خسارت
به دنبال تخلیه كامل، تولید متوقف می شود. در نتیجه به مدت یكسال تخم مرغ به بازار عرضه نمی شود. درآمد حاصل از فروش تخم مرغ در یك سال به ارزش ۱۰-۱۵ میلیون دلار می باشد. در مجموع، شركت مرغ تخم گذار تجارتی برای تخلیه ، ضد عفونی، جایگزینی گله، از دست دادن فروش تخم مرغ ، میلیونها دلار دچار خسارت می شود. در نتیجه دارندگان شركتهای تخم گذار تجارتی بطور داوطلبانه مبادرت به تخلیه گله نمی كنند مگر انیكه خسارات بیماری توسط یارانه دولتی صنعت طیور برای تخلیه كامل پرداخت گردد.
حذف طبیعی ویروس
راهكار دیگری برای مبارزه با بیماری آنفلوانزا در گله های تجارتی، نگهداری پرنده ها در سالن می باشد تا با گذشت زمان، ویروس از گله های تخم گذار همانند آن چیزی كه در مورد گله های اجداد و مادر گفته شد حذف گردد. از آنجائیكه بیماری آنفلوانزا به خودی خود كنترل می شود لذا به حالت مخفی در گله باقی نمی ماند در نتیجه با گذشت زمان دفع ویروس به كلی از گله قطع می شود. سوال مهم قابل طرح این است كه ویروس آنفلوانزا به خودی خود كنترل می شود لذا به حالت مخفی در گله باقی نمی ماند. در نتیجه با گذشت زمان دفع ویروس به كلی از گله قطع می شود. سوال مهم قابل طرح این است كه ویروس آنفلوانزا تا چه مدتی در محیط مرغداری به شكل عفونی باقی می ماند؟ حیات ویروس آنفلوانزا مقدار زیادی به شرایط محیط بستگی دارد. رطوبت، درجه حرارت خنك و مواد عالی به زنده ماندن ویروس آنفلوانزا كمك می كند. نتایج حاصل از واگیری سال ۱۹۸۳ پنسیلوانیا نشان داد كه ویروس آنفلوانزا به مدت ۱۰۵ روز بعد از تخلیه كلیه مزارع آلوده زنده مانده است. بنابراین حذف طبیعی ویروس در فصل تابستان سریعتر از زمستا ن انجام می گیرد.ولی زمان لازم برای این كار شناخته شده نیست. در صورتی كه مدیریت مرغداری راغب به حفظ گله موجود باشد بایستی با ادامه پرورش گله هی موجود و عدم درخواست گله های جدید به مدت چندین ماه حذف طبیعی ویروس آنفلوانزا را از گله ها امكان پذیر كرد. ممكن است واكسیناسیون پیشبرد این هدف را تسریع بكند. رهاسازی پرندگان هشدار دهنده در بین گله های واكسینه جهت اطمینان از عدم حضور ویروس عفونی ضروری است . مجموعه مرغداری بایستی در شراط قرنطینه قرار گرفته كلیه مرغداری های اطراف بایستی تحت مراقبتهای سرولوژیكی قرار بگیرند. به محض اطمینان از حذف ویروس، افزودن گله های جدید واكسینه یا غیر واكسینه اقدام گردد. در صورت واكسیناسیون گذاشتن پرندگان هشدار دهنده غیر واكسینه برای اطمینان از عدم انتشار مجدد ویروس ضروری است.تخم مرغهای شسته شده كه برای فروش در جعبه ها گذاشته می شوند نبایستی خطری برای انتشار ویروس طرح كنند. فروش تخم مرغها تا زمانی كه هیچ نوع مواد یا تجهیزات آلوده به مرغداری منفی از نظر آنفلوانزا وارد نشده اند می تواند ادامه یابد حفظ مجموعه مرغداری به شكل فعال تا قبل از دفع كامل ویروس توصیه می شود. دارندگان مجتمع های مرغداری در آمریكا به تخلیه كامل مرغداری با پرداخت غرامت رضایت می دهند.واكسیناسیون می تواند به عنوان وسیله ای برای ریشه كنی ویروس از مرغداری از طریق كاهش دفع ویروس در محیط یا به عنوان روشی برای كاهش علائم بالینی مورد استفاده قرار گیرد. هزینه واكسن و دستمزد برای یك بار واكسیناسیون یك میلیون قطعه پرنده ، به ازای هر واكسن ۰۸/۰ دلار برابر با ۸۰۰۰۰ دلار می باشد. تنها اختصاص دادن دو عدد تخم مرغ به ازای هر پرنده هزینه های واكسیناسیون را كاملاً می پوشاند. به ازای هر مرغ دو عدد تخم مرغ معادلیك افت تولید ۱۰% به مدت ۵ - ۴ هفته می باشد . اثرات كلینیكی افت تولید كاملاً متغیر است. در صورتی كه افت تولید شدید ناشی از ویروس های nHPAI در كمپلكس مرغداری وجود داشته باشد انجام واكسیناسیون سالنهای غیر آلوده توصیه می شود و این واكسیناسیون نه تنها افت تولید را به حداقل می رساند بلكه دفع ویروسی را كاهش داده و ریشه كنی را تسریع می كند.
دكتر مهدی وصفی مرندی (برگرفته از مجله جهان مرغداری)
منبع : موسسه مرغداری ایران


همچنین مشاهده کنید