جهانی شدن، فرصت‌‏ها و تهدیدهای فرهنگی

روند جهانی سازی و یا غربی‏كردن، در راستای منافع سلطه و سرمایه داری و بی‏توجه به منافع و مصالح و ارزشهای فرهنگی و دینی در حال اجراست و امكانات سخت‏افزاری و نرم‏افزاری را برای پیشبرد آن به كار می‏گیرند. جهانی شدن ابعاد متعددی دارد كه از جمله آنها فرصت‏ها و تهدیدهای فرهنگی آن است كه برای همه ملتها به ویژه مسلمانان بحث‏انگیز و تا حدودی نگران كننده می‏باشد. جهانی شدن یك روند (پروسه) عادی و جهانی سازی یك طرح (پروژه) و جهانی بودن یك واقعیت است و غالبا بدون توجه به صورت مترادف و با برداشتهای ناصحیح مطرح می‏شود. روند جهانی سازی و یا غربی‏كردن. در راستای منافع سلطه و سرمایه داری و بی‏توجه به منافع و مصالح و ارزشهای فرهنگی و دینی در حال اجراست و امكانات سخت‏افزاری و نرم‏افزاری را برای پیشبرد آن به كار می‏گیرند. طبعا روند تحولات به گونه‏ای است كه مشكلات و بحرانهای متعددی را شكل می‏دهد كه در عین حال می‏تواند برای جهان اسلام و به ویژه جمهوری اسلامی فرصتهایی را نیز تدارك كند. مهمترین تهدیدات و دغدغه‏های ناشی از جهانی سازی عبارتند از:
۱ـ فساد فرهنگی و اخلاقی.
۲ـ توسعه و سلطه بیشتر نظام سرمایه داری و تشدید بحران‏ها و بی‏ثباتی بین‏المللی.
۳ـ تشدید فاصله طبقاتی و گسترش فقر و تبعات آن.
۴ـ سلطه دولتهای ضد مردمی در جهان سوم.
۵ـ جهانی شدن اندیشه‏های معارض با اسلام.
و همچنین موارد زیر فرصتهایی است كه می‏توان با درایت و هوشمندی به آنها دست یافت.
۱ـ امكان برقراری ارتباط با افراد آگاه و علاقمند به فهم و شناخت اسلام در سراسر جهان.
۲ـ پاسخگویی به شبهات و نقد آراء و نظرات در سطح جهانی و دفاع از اسلام.
۳ـ تحت تأثیر قراردادن جریانهای معارض و حمایت از جنبشهای اسلامی و ضد سلطه.
۴ـ زمینه‏سازی برای مطرح كردن بحثهای مربوط به حكومت جهانی حضرت مهدی(عج).
۵ـ استفاده گسترده از امكانات علمی و ارتباطی و جبران بخشی از عقب ماندگیها.
امید است كه با تداوم این جریان، گامهای بلندی در جهت تحقق صدور انقلاب اسلامی برداشته و موج گرایش به اسلام و مقابله با كفر و شرك و طاغوت گسترش و شدت بیشتری داشته و زمینه ساز حكومت جهانی حضرت مهدی (عج) باشد. استعمار سرمایه داری پس از سه قرن سلطه مستقیم و غیر مستقیم بر بخش بزرگی از جهان، پذیرفت كه ادامه شیوه موجود، با مشكلات و چالش‏های زیادی روبرو می‏باشد. ژزیرا با گسترش آگاهی و حضور قشرهای متعدد مردم در صحنه‏های سیاسی و اجتماعی، امكان سلطه آشكار به سادگی وجود ندارد، به علاوه هزینه اداره سرزمین‏های تحت سلطه نیز، روز به روز روبه افزایش می‏باشد. از اینرو سلطه فكری و مشابه سازی فرهنگی و یكپارچه كردن بازار كالا، با عنوان «جهانی شدن، استراتژی دراز مدت نظام سرمایه داری» برای تداوم سلطه انتخاب گردید. گفتمان «جهانی شدن» و به دنبال آن، جهانی كردن یا جهانی سازی ـ كه ارتباط مستقیمی با آینده بشریت دارد ـ جدی‏ترین و مهمترین رویكرد جوامع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مختلف، و از جمله چالش‏های جریان‏های فكری و ایدئولوژیك، در دو دهه اخیر بوده است. لذا قبل از طرح موضوع، توضیح مختصری پیرامون سه مقوله فوق ارائه و در ادامه آن، فرصت‏ها و تهدیدهای اعتقادی و فرهنگی جهانی شدن، بررسی می‏شود. انسان به لحاظ فطری موجودی جهانی است و هر یك از محدودیت‏ها و مرزبندی‏های نژادی، زبانی، قومی و جغرافیایی در واقع قراردادی و ساخته انسان ضعیف و خصلت‏های منفی و جهالت‏های او می‏باشد. قرآن كریم در این زمینه می‏گوید: «یا اَیها الناسُ اِنا خَلقناكُم مِن ذَكر و اُنثی و جَعلناكُم شُعوبا وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ اَكرَمَكُم عِندَاللّهِ أتقاكم إنّ اللّه عَلیمٌ خَبیرٌ». ای مردم! ما شما را از مرد و زن خلق كردیم و شما را در شكل اقوام و قبایل برای شناخت یكدیگر ساماندهی كردیم (كه ملاك ارزش و برتری نیست، زیرا قطعا ملاك برتری از نظر خداوند، تقوای شماست. مسلما خداوند به امور كلی و جزیی عالم می‏باشد.(۲) توحید واقعی، انسان را چند بعدی و زمین و آسمان را برای او و در اختیار او قرار داده است. اسلام نیز به دلیل فطری بودن و هماهنگی با جهان آفرینش طبعا چند بعدی و جهانی می‏باشد، از اینرو بیش از تمامی ادیان ـ حتی ادیان آسمانی دیگر ـ جهانی فكر می‏كند و جهانی عمل می‏كند. در حالی كه غالب ادیان، منطقه‏ای و یا مقطعی بوده‏اند و عملاً قابلیت جهانی شدن و همیشگی بودن را ندارند.
آیات متعددی تبیین كننده این واقعیت می‏باشند كه از جمله آنها عبارتند از:
۱ـ «وَ ما أرْسَلناكَ اِلاّ رَحمَهً لِلعالَمینَ». ای پیامبر! ما تو را به عنوان رسول نفرستادیم، مگر اینكه برای تمامی مردم جهان رحمت باشی.
۲ـ «وَ ما اَرسَلناكَ اِلاّ كافَهًٔ لِلنّاسِ بَشیرا وَ نَذیرا»(۳). ای پیامبر! ما تو را به عنوان رسول نفرستادیم، مگر اینكه برای تمام مردم مأموریت بشارت و انذار و تنبه داری.
۳ـ «وَ كَذلِكَ جَعَلناكُم اُمَّهًٔ وَسطا لِتَكُونُوا شهداء علی الناس وَ یَكُون الرَسُول عَلَیكُم شَهیدا».(۴) و به این ترتیب شما (مسلمانان) را امت وسط (به دور از افراط و تفریط) قرار دادیم، تا شاهد و الگوی تمامی مردم باشید و پیامبر اسوه و شاهد بر شما باشد.
از جمع بندی چنین آیاتی نتیجه‏گیری می‏شود كه جهانی شدن روندی است كه بشر به اقتضای طبع و فطرت خود به سوی آن میل می‏كند. رویكرد به توسعه ارتباطات و مواصلات، رسانه‏ها و سازمان‏های بین‏المللی، بخشی از آثار جهانی شدن است كه به دلیل جهانی بودن انسان به تدریج شكل گرفته است. جهان شمولی اسلام (انترناسیونالیسم) در واقع تحقق شرایط و شكل‏گیری مطلوب جامعه انسانی، در ارتباط با انسان‏های دیگر و نیز تجلی خصلت‏های فطری برای برداشتن موانع تكامل و حركت به سمت كمال و ارتقای وضعیت زندگی ـ نه صرفا توسعه كمّی و مادی می‏باشد، زیرا همه انسانها به لحاظ فطری و عقل سلیم خواهان عدالت، صلح و ارتقای وضعیت و موقعیت خود در جامعه می‏باشند. آنچه باعث تداوم جنگ‏ها، بی‏عدالتی‏ها، تخریب‏ها، ظلم‏ها، واگرایی‏ها می‏شود، وجود خصلت‏های منفی، هوی و هوس‏ها، زیاده‏طلبی‏ها و وجود جهالت و تعصبات كوركورانه و مهار نشده و نبود یا ضعف تقوای الهی است. از این‏رو اسلام با تأكید بر جهانی بودن، الهی بودن و تقوی ـ به عنوان ممیزه انسان با سایر حیوانات ـ زمینه‏های همزیستی، همیاری (تعاون)، وحدت (اعتصام به حبل اللّه) را فراهم می‏كند. آنچه كه در ادبیات سیاسی به نام جهانی شدن گفته می‏شود، در واقع جهانی كردن(۵)، جهانی سازی(۶) و یا غربی‏كردن(۷) جهان و در واقع پروژه نظام سرمایه داری می‏باشد. جهانی شدن پروسه و روندی است كه از ابتدای زندگی اجتماعی انسان آغاز و همچنان ادامه دارد. در چند قرن اخیر، با پیشرفت‏های مادی و صنعتی و گسترش اهداف توسعه طلبانه و تشدید زیاده‏طلبی، شدت و سرعت گرفت. بنابراین دولت‏های بزرگ سرمایه داری بر موج جهانی شدن طبیعی و تدریجی مسلط شدند و ضمن تسریع در جهت بهره‏گیری حداكثر برای سلطه جویی و استثمار بیشتر، آن را از مسیر عادی خود خارج كردند. رویكرد مخالفین جهانی سازی در ارتباط با جنبه‏های مادی و منافع جریان‏های خاصی می‏باشد و ربطی به ابعاد انسانی و ارزشی ندارد. آنان نگران سلطه جهانی سرمایه و تكنولوژی برتر و از دست دادن موقعیت و جایگاه نسبی خود می‏باشند. اگر چه در ظاهر شعارهایی در حمایت از محیط زیست، سوءاستفاده از قدرت، تضعیف بیش از پیش اقتصاد كشورهای عقب مانده و در واقع عقب نگهداشته شده مطرح می‏كنند.لذا امكان همكاری با جریان مخالف جهانی سازی ضعیف و محدود است. زیرا مواضع آنان معطوف به حفاظت از منافع خودشان می‏باشد. اگر چه آمادگی دارند كه دیگران را به صورت نیروی همفكر و همراه در صحنه بین‏المللی به نمایش بگذارند، ولی در عمل اعتنایی به منافع و اهداف جریان‏های خارج از مجموعه خودشان ندارند. به ویژه آنكه جریان ضد جهانی سازی، ضد سلطه و دینی باشد! كشورهای جهان سوم ـ به استثنای بعضی از آنها ـ نیز عملاً به دلایل متعدد و از جمله وابستگیهای سیاسی قادر به مقاومت در مقابل جریان جهانی سازی نیستند و مخالفت‏های آنها برای اقناع افكار عمومی مردمشان و سرپوش گذاشتن بر ماهیت واقعی آنها می‏باشد جریان ضعیفی از مخالفین جهانی سازی نگران تشدید فاصله غنی و فقیر، از بین رفتن منابع و منافع كشورهای ضعیف و به اصطلاح توسعه نیافته و از بین رفتن هویت فرهنگی و ملی است. مؤلفه‏های جهانی سازی وجود سازمان‏های بین‏المللی، كه غالبا تحت سلطه قدرت‏های استكباری قرار دارند، رسانه‏های متعدد و متنوع بین‏المللی با امكانات و تجهیزات مدرن، دولت‏های ضعیفی كه در جهت تحقق اهداف جریان مزبور بستر سازی می‏كنند.گروه‏ها و تشكل‏های ضد ملی و وابسته، در واقع زمینه ساز حضور، سلطه فكری، فرهنگی، اقتصادی و خلاصه جهانی سازی سلطه نظام استكباری می‏باشند.
آینده جهانی سازی
انسان به دنبال فطرت الهی خود به شكل ناخودآگاه حركت می‏كند و بسیاری از ایده‏ها و رویكردها برای تحقق آرمان‏ها و كمال مطلوب او می‏باشد. تشكیل سازمان‏های بین‏المللی طرح و پی‏گیری جهانی شدن، برقراری نظام بین‏الملل، دادگاه‏ها و پلیس بین‏الملل، بخشی از این حركت می‏باشد. بشریت دیر یا زود مجبور است كه نوعی حاكمیت جهانی و حتی دخالت‏های آن در امور داخلی كشورها را بپذیرد. زیرا در عمل امكان حركت و ایفای نقش در صحنه جهانی بدون قوانین و مقررات و سازمان‏های بین‏المللی بسیار دشوار و در مواردی غیر ممكن می‏شود. از این‏رو در چند دهه گذشته، دهها سازمان بین‏المللی شكل گرفت و دولت‏ها بدون توجه به گرایشها و شرایط خاص خود، عضویت در آنها را به خاطر منافع و مصالح ملی پذیرفته‏اند. روند رو به گسترش گرایش به جهانی شدن، انقلاب اطلاعات و افزایش ارتباطات و مبادلات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، به تدریج زمینه پذیرش حكومت جهانی اسلام را از لحاظ ذهنی و عینی شكل می‏دهد، به گونه‏ای كه سازمان‏های بین‏المللی می‏توانند در آینده، مبلغ و مدافع حكومت جهانی و در دراز مدت خواستار ارزش‏های مشترك ادیان و فطرت الهی انسان باشند. همچنانكه در پنجاه سال گذشته تحول عمیقی در عملكرد سازمان‏های بین‏المللی، حتی در امور فرهنگی و دینی به وجود آورد، در حالی كه این سازمان‏ها، دوران ابتدایی و تجربه اندوزی خود را می‏گذرانند. برگزاری دو كنفرانس بزرگ بین‏المللی توسط سازمان ملل ـ در نیویورك و بانكوك ـ با شركت نمایندگان ادیان مختلف و تبادل نظر پیرامون مشتركات آنها و چگونگی ایفای نقش در راستای رسالت خود و كمك به بهبود وضع فكری، فرهنگی و اخلاقی جوامع انسانی ـ كه دچار معضلات و بن بست‏های پیچیده‏ای شده است ـ رویكرد جدیدی است كه در ادامه آن، نزدیكی و هماهنگی بیشتر ادیان را به دنبال خواهد داشت، كه نمودی از گرایش به جهانی بودن فطری و حركت به سمت جهانی شدن طبیعی می‏باشد. انقلاب اسلامی، تأثیر شگرفی در فعال كردن و نقش دادن به ادیان؛ خصوصا ادیان توحیدی داشت. از این‏رو جمهوری اسلامی با درك شرایط و موقعیت باید در جهت تحرك و انسجام و گسترش ارتباطات و همكاری‏های بین الادیان، ساز و كار مناسبی تدارك و با تبیین ابعاد جهانی اسلام و با بهره‏گیری از فطری بودن آن، نقش بیشتری در جهت مقابله با جریان جهانی كردن یا غربی‏سازی و تهدیدات آن ایفا نماید.
تهدیدات جهانی سازی
روند جهانی سازی برای جامعه بشریت و اسلام، همراه با تهدیدات متعددی است كه مهمترین آنها عبارتند از:
۱. فساد فرهنگی و اخلاقی كه عملاً امنیت فردی و عمومی را روز به روز تضعیف می‏نماید. جهانی سازی توأم با یكسان سازی یا همانند سازی فرهنگ‏ها، قداست زادیی یا به تعبیر عرفی‏تر افسون زدایی از فرهنگ‏ها، سطحی سازی فرهنگ‏های دیگر به منظور رمز گشایی، تهی سازی و در هم شكستن مقاومت ارزشی و عقیدتی ملت‏های دیگر است. جهانی شدن رد این مفهوم به عنوان پروژه تهاجم فرهنگی از سوی تمدنی به تمدن‏های دیگر قلمداد می‏شود... یعنی جهانی شدن معادل غربی‏سازی و غربی‏شدن جهان. غرب در تمامیت و كلیت ذهنی و عینی و با تمام وجوه خوب و بد آن، با ویژگی‏هایی (شعارهایی) چون؛ انسان ـ خدایی، اصالت فرد، سكولاریسم، لائیسم، برابری، آزادی، حقوق بشر، جامعه مدنی، سرمایه داری، سود پرستی، تجارت آزاد، تكثرگرایی (پلورالیسم)، خصوصی بودن ایمان، تسامح و تساهل،... در حقیقت جهانی سازی را به معنای فراگیر شدن همه این ویژگی‏ها می‏داند و می‏خواهد. به همین دلیل است كه امروزه جهانی شدن در افكار عمومی جامعه بین‏المللی، بیشتر به معنای جهانی سازی اقتصاد، سیاست و فرهنگ غربی‏است.(۸) گسترش و تجهیز رسانه‏ها اعم از ماهواره‏ها، شبكه‏های تلویزیونی و اینترنتی، پیوند فرهنگ و فناوری، گسترش و نفوذ قلمرو فرهنگ در تمامی امور زندگی اجتماعی و سیاسی، به گونه‏ای است كه در هر حال انسان‏ها در معرض پیام و ایده‏ای از طرف آن قرار دارند.انسان آینده تا حدود زیادی ساخته «پروژه جهانی سازی نظام استكباری» می‏باشد. در چنین شرایطی است كه فطرت انسانی به معارضه و تعارض می‏پردازد و مبارزه برای «انسان» ماندن شروع می‏شود.(۹) فطری بودن اسلام زمینه مناسبی برای انسان‏هایی است كه می‏خواهند در چارچوب اصول و ارزش‏های آن، زندگی خود را شكل دهند. به همین دلیل در هر جامعه كه اسلام به شكل مطلوبی‏ارائه شده، مورد استقبال مخاطبین قرار گرفته است. بیش از ۹۰ درصد تازه مسلمانان جهان، اسلام خود را به دنبال برخوردهای سنجیده، آگاهانه، انسانی و علمی به دست آورده‏اند.۲. توسعه‏طلبی، سلطه جویی و زیاده خواهی، امنیت بین‏المللی را در معرض تهدید قرار داده است.
پروژه جهانی سازی آنچنان جذابیت و مقبولیتی برای دولتهای استكباری دارد كه خود را برای تسلط كامل بر جهان در قرن بیست و یكم آماده می‏سازند. در اوایل سال ۱۹۹۲، «كالین پاول» (وزیر امور خارجه امریكا) اصل تازه‏ای را به كمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان كنگره امریكا ارائه داد؛ مبنی بر اینكه «ارتش امریكا نیاز به چنان قدرتی دارد، كه بتواند هر كشور دیگری را كه حتی رؤیای به چالش گرفتن ایالات متحده را در صحنه گیتی در سر بپروراند، از این فكر باز دارد». «پاول» آشكارا اعلام داشت كه ما باید «گردن كلفت محله باشیم» و به دشمنان بالقوه (خودمان) بفهمانیم كه كوشش در به چالش گرفتن نیروهای مسلح امریكا هیچ آینده و شانسی ندارد. در حالی كه «دیك چنی» (معاون رئیس جمهور) و پاول، دست اندركار قبولاندن نظرات خود به كنگره بودند، «پل ولفوویتز» (معاون وزیر دفاع) مشغول تكمیل و گسترش طرح خود و ادغام آن در سیاست‏های دولت امریكا بود. در اوایل سال ۱۹۹۲ او ناظر بر تهیه بیانیه درونی سیاست‏های داخلی پنتاگون و رهنمود به رؤسای بخش‏های مختلف در مورد تخصیص نیروها، تهیه بودجه و استراتژی‏های علمیاتی آنان بود. این سند طبقه بندی شده معروف به «برنامه ریزی سیاست دفاعی» كه محصول كار «پل ولفووتیز» و كاركنان زیردست او در پنتاگون بود، جهانی را ترسیم می‏كرد كه امریكا بر آن تسلط كامل دارد و نظام خود را به عنوان تنها ابرقدرت جهان، با پشتوانه قدرت نظامی «توان كاه» حفظ می‏كند. تصویر پادگانی تا دندان مسلح بر بالای تپه و مسلط بر شهر... این سند كه با احتمال زیاد آگاهانه به روزنامه نیویورك تایمز داده شد و بخش‏های مهمی از آن در شماره ۸ مارس ۱۹۹۲، این روزنامه به چاپ رسید، به قول نیویورك تایمز چنین برنامه نظامی به طور ضمنی بیانگر آن است كه، امریكا چنان ترتیبات امنیتی در جهان برقرار خواهد كرد كه از قدرت‏گیری نظامی ژاپن و آلمان به ویژه اتمی شدن آنها جلوگیری كند.»(۱۰)
۳. فاصله طبقاتی و گسترش فقر، تراكم جمعیت، نابودی محیط زیست و مسابقه تسلیحاتی، از جمله عوامل عدم امنیت ملی، منطقه‏ای و بین‏المللی ناشی از جریان جهانی سازی در شرایط فعلی می‏باشند. امروز ارزش گذاری‏های تاریخی و سنتی، از مبانی قدرت و اقتدار ملی به تنهایی ـ یعنی گستردگی سرزمین و منابع طبیعی، ارتش و سلاح‏های پیشرفته ـ از اطمینان و اعتبار نسبتا كمتری برخوردارند. در حال حاضر، تكنولوژی‏های اطلاعاتی و ارتباطی در كنار رسانه‏های گروهی جهانی، نقش بسیار مهمی را در شكل دادن به دیدگاه‏ها و تفكرات عمومی دولت و حاكمیت ملی ایفا می‏كند و عدم توجه به قدرت چنین تكنولوژی‏هایی، می‏تواند سبب تضعیف حاكمیت دولت ـ ملت در برابر نیروها و عوامل خارج گردد.
۴. دولت‏های ضد مردمی و فاسد و اغلب وابسته نیز، زمینه ساز ناامنی‏های مزمن و انفجارهای اجتماعی ـ سیاسی و جنگ‏های منطقه‏ای می‏باشند.
۵ . جهانی شدن اندیشه‏های معارض با اسلام؛
یكی از نتایج جهانی سازی، جهانی شدن اندیشه‏های رقیب دین و حاكمیت اسلام است. زیرا اسلام با ویژگی توسعه گرا و جهانی، طبعا در صدد افزایش پیروان خود و محدود كردن نفوذ و حیطه قدرت دیگران، و نسبت به وقایع محیطی خود حساس می‏باشد. به نظر می‏آید كه جهانی شدن، امكانات بسیار وسیعی را در اختیار رقبای دین اسلام قرار می‏دهد، این رقبا به سه دسته كلی تقسیم می‏شوند.
۱. رقبای دینی؛ به ویژه مسیحیت و یهودیت كه بزرگترین رقیب و تهدید اسلام است؛
۲. فرقه‏های منحرف به ویژه فرقه بهائیت كه یك فرقه قدرتمند و متحد صهیونیستی و رقیب تشیع به یك معنا و اسلام به طور كلی است.
۳. سكولاریسم كه از آن به عنوان جریان نیرومند دین گریزی و حتی دین ستیزی می‏توان یاد كرد. این سه رقیب امكانات بسیار وسیعی پیدا كرده‏اند و عمده چالش ما در آینده در جریان جهانی شدن با اینهاست... پیشاپیش رقبای ما مسیحیت قرار دارد كه از تكنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی استفاده می‏كنند.(۱۱) بنابراین گسترش موج گرایش به اسلام و شكست لیبرالیسم و افشای ماهیت نظام سرمایه‏داری، به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و آثار و پیامدهای آن در جهان اسلام، از جمله چالشها و تهدیدات جدی جهان اسلام و غرب به ویژه امریكا می‏باشد. اعلام شروع جنگ صلیبی و به كار گرفتن تمامی امكانات برای تسلط بر خاورمیانه و پیاده كردن فرهنگ و ارزش‏های امریكایی و به اصطلاح «دموكراتیزه كردن خاورمیانه»! دقیقتا و عمیقا تهدیدی مستقیم و جدی بر ضد اسلام، مسلمانان و جمهوری اسلامی است.
فرصت ‏های جهانی سازی
جهانی سازی در دو دهه اخیر با رویكرد تسلط هر چه بیشتر بر جهان و مشابه سازی فرهنگ‏ها و یكپارچه سازی بازار كالاهای سرمایه داری و سوار شدن بر موج و روند عادی جهانی شدن، با استفاده از تكنولوژی‏های پیشرفته و سلطه سیاسی و اقتصادی، آثار و پی آمدهای گوناگونی داشته است.
در چنین شرایطی و با وجود امكانات گسترده هژمونی سلطه و ثروت و تكنولوژی، فرصت‏ها و زمینه‏های مناسبی در اختیار اسلام و مسلمانان قرار گرفته كه در صورت بهره‏گیری می‏تواند نقش مؤثری در آینده بشریت و جوامع اسلامی داشته باشد. مهمترین فرصت‏ها برای آینده بشریت عبارتست از:
۱. فطری بودن اسلام و قابلیت‏های جهانی شدن زمینه مناسبی برای انسان‏هایی است كه می‏خواهند حقیقت را دریابند و در چارچوب آن زندگی خود را شكل دهند. فناوری اطلاعاتی و ارتباطی، فرصت ارزنده‏ای برای مسلمانان فراهم كرده است. پایگاه‏های فعال اینترنتی، شكبه‏های ماهواره‏ای، موجب گسترش موج اسلام گرایی به ویژه در امریكا و اروپا گردید، به گونه‏ای كه در موقعیت برتری نسبت به دیگر ادیان قرار گرفته است.
۲. به كارگیری و تسلط بر رسانه‏ها و شیوه‏های پیام رسانی و ارتباطات، پاسخگویی به شبهات و ابهامات و ارائه الگوی مناسبی از انسان و جامعه ایده آل و همچنین نقد علمی و عالمانه و دقیق مكاتب، ادیان و فلسفه‏های موجود، تعبیین ماهیت سیاست‏ها و عملكرد نظام استكباری و به خصوص تبیین اهداف جهانی سازی قطعا جاذبه زیادی برای جلب نظرات و عقاید دارد. در عصر جهانی شدن ارتباطات، دسترسی به تكنولوژی اطلاعاتی، اصلی‏ترین ابزار برخورداری از قدرت نرم و آرام یا قدرت نفوذ فرهنگی و معنوی در مقابل قدرت مادی و ثروت می‏باشد.
۳. ایمان به خداوند، اعتماد به نفس و آگاهی و رهبری مدبرانه، می‏تواند بسیاری از جریان‏ها از جمله جهانی سازی را به نفع مسلمانان كند. آنچه در انقلاب اسلامی ملت ایران، مقاومت و ادامه مبارزه و حفظ نظام جمهوری اسلامی، مقاومت پنجاه ساله ملت مسلمان فلسطین در مقابله با سلطه جهانی در قالب دولت غاصب اسرائیل، شكست دولتهای مهاجم و در رأس آنها امریكا در تهاجم به افغانستان و عراق واقع شد، نمونه و نشانه‏هایی از امكان مقاومت و حتی پیروزی بر روند جهانی سازی است.
۴. طرح گفتمان مربوط به فلسفه سیاسی اسلام و موضوع امامت و رهبری جهانی، تبیین فلسفه و دیدگاه پیرامون حكومت جهانی و غیبت و انتظار، و بسیاری موضوعات مهم و اساسی در شرایط فعلی و با بهره‏گیری از فناوری موجود، جذابیت و مقبولیت بیشتری نسبت به گذشته دارد، این فرصت برای اسلام و مخاطبین آن می‏تواند زمینه ساز تحولات زیادی در آینده بشریت باشد. به این ترتیب مسئولیت و رسالت دستگاههای تبلیغاتی، فرهنگی و رسانه‏ای جمهوری اسلامی بسیار سنگین و در صورت ایجاد یك حركت علمی و با برنامه قطعا می‏توان منشاء تحولات مهمی در دراز مدت بود. شكست‏های اخیر امریكا در خاورمیانه، نه تنها پیامدهای سیاسی و اقتصادی دارد، بلكه مهمتر و مؤثرتر از آن پیامدهای فكری و فرهنگی خواهد داشت كه هم اكنون می‏بایست برای بهره‏گیری از آن تلاش كرد.
۵ . با گسترش دسترسی به اطلاعات و آگاهی از تحولات، می‏توانیم بسیاری از عقب ماندگیهای علمی، فنی و ارتباطی خود را به سرعت جبران نمائیم، بدون اینكه استقلال و منافع خود را در معرض تهدید وابستگی‏ها قرار دهیم.انقلاب اطلاعتی ـ ارتباطی كه مهمترین ابزار جهانی شدن و جهانی سازی است، قدرت فردی انسان را بیش از گذشته افزایش داده است و سلسله مراتب قدیمی قدرت و حكومت را تا حدودی تضعیف نموده است. آنچه درباره ویژگیهای حكومت جهانی حضرت مهدی بیان می‏شود، در واقع بازسازی و باز تعریفی از انسان فطری، جامعه توحیدی و حكومت الهی می‏باشد كه تاكنون به دلیل ضعف، جهل و نقص انسانها امكان تحقق نداشته است. اما سرانجام پس از شكست مكاتب و فلسفه‏های اجتماعی و سیاسی، آمادگی پذیرش چنین حكومتی را پیدا می‏كنند. بنابراین از جمله مهمترین اقداماتی كه بعد از ظهور حضرت مهدی (عج) می‏شود رشد عقل، تفكر و بینش انسانهاست، زیرا با محدودیت عقلانیت و فقدان تفكر و ضعف بینش، امكان تحقق جامعه متعالی و زندگی مشترك و توأم با صلح و عدالت، محال و غیر ممكن است. زیرا گرایشها، تمایلات و اقدامات غلط و غیر واقع بینانه و مبتنی بر جهالت و خودمحوری، مانع اصلی همگرایی، همراهی، همكاری و همدردی است، كه در واقع شرط اولیه و اساسی تحقق حكومت جهانی می‏باشد.مهمترین محورهای دعوت جهانی و مؤثر در آینده بشریت توسط مؤمنین و متعقدین به این مكتب در سطح جهانی و از جمله دستگاهها و رسانه‏های جمهوری اسلامی ایران، با توجه به واقعیت‏های موجود عبارتند از:
۱. دعوت به وحدانیت و توحید و حاكمیت ارزش‏های الهی؛
۲. دعوت به عدالت و اجتناب از ظلم و تبعیض؛
۳. دعوت به برابری انسانها و آزادی و آزادگی (نفی سلطه و سلطه پذیری)؛
۴. دعوت به اخلاق و ارزشهای الهی و نفی ارزشهای غیر خدایی.
پذیرش اخلاق وارزش‏های الهی و گرایش به كمال و ارتقا و تعالی در شرایطی فراهم می‏شود كه بشریت از حكومت‏های مادی و خود ساخته و هوی و هوسها به ستوه آمده و خواستار یك تحول عمومی در وضعیت جهانی باشد. شرایطی كه در واقع زمینه ساز ظهور حضرت مهدی (عج) و برقراری حكوت جهانی مبتنی بر عدل خواهد شد. همچنانكه در روایات متعددی این معنا كه همگان به نوعی در انتظار منجی، قائم، حاكم، پیامبر و عادل می‏باشند وجود دارد. و هر كس و هر فرقه و مذهبی گمشده خود را در وجود «امام عصر» و (صاحب الزمان) جستجو كرده و از او پیروی و تبعیت می‏كند. بنابراین راهبرد اصلاح و تكامل جامعه بشریت از منظر اسلام و انقلاب اسلامی و هدف نهایی از صدور انقلاب براساس بینش ودیدگاه امام خمینی(ره)، تحقق حكومت جهانی، ایمان به خداوند، اجرای فرامین و فرائض با هدف تقرب به خداوند، حذف تفكرات شركت آلود نژادی، قومی، زبانی و ملی؛ به معنای تعصب و تأكید براصالت ملت و ملیت، خدمت به مردم، احترام و رعایت حقوق مردم و دعوت آنان به پرستش خداوند، دین واحد، كتاب واحد و سرانجام اجرای عدالت، محور خواسته‏ها می‏باشد. چنین شرایط و اوضاع و احوالی فقط در یك حكومت الهی، به رهبری امامی معصوم و مهدی از طرف خداوند و قائم بالقسط محقق می‏شود. و بالاخره سرنوشت محتوم بشریت و تحقق فلسفه وجودی انسان در حكومت جهانی حضرت مهدی (عج) با ویژگیهای بیان شده آن خواهد بود. براساس این دیدگاه و اعتقاد است كه در دعای افتتاح در بخش خواسته‏های آرمانی و الهی آینده بشریت می‏خوانیم و می‏خواهیم كه: «الهُمَ اِنّا نَرغَبُ اِلیكَ فی دولهٍٔ كَریمَهٍٔ تُعزُّبِهَا اِلاسلام وَ اَهلَه وَ تُذَّلَ بِهَا النِّفاق وَاَهلَه وَتَجعَلنا فیها من الدّعاهِٔ اِلی طاعَتك وَالقادهِٔ اَلی سَبیِلك وَتَرزَقنا بِها كِرامَهَٔ اِلدنیا وَالاخِرهِٔ» (خدایا زندگی در حكومت و حاكمیت با كرامتی را می‏خواهیم و می‏طلبیم، كه اسلام و پیروانش در آن عزیز، و نفاق و پیروانش ر آن خوار و ذلیل گردند، و در چنین شرایطی از دعوت كنندگان و مبلغان و علاقمندان به اطلاعت از تو و از پیشتازان راه تو باشیم و بزرگواری، عزت و كرامت دنیا و آخرت را بما ارزانی داری!)
پی ‏نوشت ‏ها:
۱. استاد دانشگاه و مشاور وزیر امور خارجه
۲- سوره حجرات، آیه ۱۳.
۳. سوره سبا، آیه ۲۸.
۴. سوره بقره، آیه ۱۴۳.
۵. Universality
۶. Globalization
۷. Westernization
۸- فصلنامه «فرهنگ و دیپلماسی». سال اول، شماره ۲ و ۳، ص ۸۷. انتشارات وزارت امور خارجه.
۹- اشاره‏ای به نمایشنامه «كرگدن» نوشته اوژن یونسكو است.
۱۰. مجله «هارپر»، چاپ امریكا. اكتبر ۲۰۰۲، صص ۷۶ـ۷۷.
۱۱. نشریه جهانی شدن و دین، مقاله «جهانی شدن، امكانات...». ص ۳۰ ـ انتشارات دبیرخانه دین پژوهان كشور.
منبع:فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی، شماره۸ و۷
نویسنده: جواد منصوری

منبع : خبرگزاری فارس