پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


نگاهی به فیلم «بیگانگان از اعماق سه بعدی» ساخته «جیمز کامرون»


نگاهی به فیلم «بیگانگان از اعماق سه بعدی» ساخته «جیمز کامرون»
هنگامی كه سونامی سواحل «فوكت» را در هم كوبید، پیامدی بسیار بیشتر از كشتن ده ها هزار نفر داشت. به دنبال این حادثه، مخلوقاتی از اعماق چندین مایل به ساحل آمدند كه بسیاری از آنها گویی از باغ وحشی فرازمینی گریخته بودند. فرض اولیه «جیمز كامرون» در ساختن این مستند جدید با سیستم آی مكس به نام «بیگانگان از اعماق سه بعدی» آن است كه با آموختن در مورد این موجودات عجیب كه در مكانی زندگی می كنند كه زمانی تصور می شد امكان ادامه حیات در آن وجود ندارد، بهترین آمادگی برای مواجهه با شكل های دیگر حیات از سیاره های دیگر را می توان كسب كرد. شاید طرفداران فیلم های اكشن علمی _ تخیلی كامرون با دانستن اینكه این فیلم نقطه تلاقی «بیگانگان» و «ورطه» نیست اندكی دلخور شوند- هرچند تبلیغاتچی های دیزنی بدشان نمی آمد بگویند كه فیلم چنین ویژگی هایی را دارد. «ورطه» بود كه شوق كامرون را نسبت به اعماق اقیانوس برانگیخت و به ساختن «تایتانیك» و سپس «اشباحی در ورطه» (۲۰۰۳) منجر شد كه مستندی با سیستم آی مكس درباره سفر كامرون داخل كشتی درهم شكسته بود. اما شواهد بسیاری در این فیلم هست كه نشان می دهد كامرون بیش از هر چیز یك كارگردان است و بعد یك محقق و كاشف. هنگامی كه نخستین سالن های نمایش آی مكس سه بعدی در حدود ۱۵سال پیش افتتاح شد به نظر می رسید كه فیلمسازان مجذوب قابلیت های بالقوه قاب های وسیع و توهم عمق خیره كننده این فرمت شده اند. وقتی كه تماشاگران می توانند واقعاً در فضای فیلم زندگی كنند تكنیك های استانداردی از قبیل تدوین سریع تاثیر كاملاً متفاوتی ایجاد می كنند و حتی دوربین ساكن در یك محیط دربسته می تواند تماشاگر را به درون صحنه ای ببرد كه هرگز در آن نبوده است.اما هنگامی كه فیلم هایی نظیر «بال های شهامت» (۱۹۹۵) ژان ژاك آنو نتوانستند انبوه تماشاگرانی را كه برای تامین هزینه های سنگین این تكنولوژی لازم است به سالن بكشانند، سطح این آثار تا حد جذابیت های پارك تفریحات پایین آمد و به حضیض سكانس های دل پیچه آور رولر كاستری رسید كه مردم را پشت در سالن نمایش «برخورد در بعد سوم» (۱۹۹۹) ردیف می كرد. هنگامی كه عینك های حجیم كلاهخودمانند دهه ۹۰ جای خود را به عینك های نازك پلاستیكی داد، تولیدات سینمایی نیز بیشتر و بیشتر به سوی فیلم های علمی ویژه «بل» دهه ۵۰ رفت كه ساختارهای داستانی زمختی را بستر موضوعی علمی برای كودكان قرار می دادند. «بیگانگان از اعماق سه بعدی» تا اندازه ای در زمره این آثار قرار می گیرد، با این حال تلاش می كند تا نظر مخاطبان بزرگسال را نیز به خود جلب كند. كامرون كه اولین بار مزه فیلمسازی سه بعدی را با فیلم «T۲ : نبرد در عرض زمان» (۱۹۹۶) چشیده، به خوبی دریافته كه در این فرمت، چه مخاطبان پیر باشند و چه جوان، روش های ساده به بهترین نحو عمل می كنند. او با نماهای سرگیجه آور عكاسی شده با وقفه های زمانی آغاز می كند و با فیلی كه خرطومش را یك راست جلوی صورتتان می آورد ادامه می دهد. اما بهترین بخش های فیلم زمانی فرا می رسد كه دوربین های زیرآبی شگفتی های موجود در پیرامون آتشفشان های سه كیلومتر زیر سطح دریا را به سادگی ثبت می كنند. فیلمبرداری سه بعدی با تشریح دقیق منظره هایی كه برای فیلم آی مكس «آتشفشان های دریای عمیق» (۲۰۰۳) كامرون فیلمبرداری شده ما را به گوشه ای از دنیا می برد كه در آنجا بادهای داغ، گاز را به درون آب تحت فشار شدید می راند، جایی كه خورشید هرگز در آن ندرخشیده است. به نظر می رسد ممكن نیست جانداری در آنجا زندگی كند، اما موجودات فراوانی را می بینیم: حلقه هایی اثیری كه مانند اشباح شناورند، كرم های عظیمی كه بدون داشتن معده مواد غذایی مصرف می كنند و میلیون ها جانور میگومانند كه بر بستر نازكی از باكتری ها تجمع كرده اند. كامرون نمایی از یك اسكوئید گرفته كه سر و پوست سفید كرك مانند او را با كفش غواصی خود نوازش می كند و درباره او می گوید: «این آقا را تمام روز می توانستم ببینم.»فیلم از جنبه های دیگر در مقایسه با آثار دیگر او كاستی هایی دارد. كامرون در «اشباحی از ورطه» مفهومی از ماموریت تیمش را در اختیار ما قرار می دهد اما در اینجا فقط می دانیم كه كامرون و دانشمندان جوان پرشور او (كه نوبتی روایت را برعهده می گیرند) به سوی نقاط عمیق تر اقیانوس های اطلس و آرام می روند تا محیط زیست و اشكال حیات موجود در آنجا را مشاهده كنند. بیشتر طنزهای فیلم خوب از كار درنیامده است. مایا تولستوی زلزله شناس به عنوان معلمی كه می تواند «دانش را مفرح سازد» معرفی می شود و تنها كاری كه او می كند شكلك درآوردن جلوی دوربین است- آره خب! او «پچ آدامز» زمین شناسی دریایی است. این فیلم در واقع از آن نظر ارزشمند است كه حیات در اعماق دریا را نشان می دهد، اما صرفنظر از آن، اوج از پیش تعیین شده فیلم اندكی ناامیدكننده است.«چاك كامیسكی» سرپرست جلوه های ویژه تصویری در تدارك طراحی مهندسی تصاویر دیجیتال یك ماموریت فضایی به سوی اقمار مشتری است كه مراحل طراحی آن در ناسا در جریان است و سفری در زیر یخ های قمر «اروپا» را به زیبایی به اجرا درمی آورد، درحالی كه این دانشمندان جوان هنوز هم در فكر رویارویی با یك تمدن بیگانه به سبك و سیاق فیلم «ورطه» هستند. فیلم به سكانس خوش آب و رنگی از برنامه های قدیمی «انسان در فضا»ی دیزنی می ماند، اما نمی تواند توقع ما را درباره مشاهده شگفتی های زندگی واقعی برآورده سازد؛ از همان نوعی كه همیشه شاهدش هستیم. كامرون با این همه تجهیزات گیگا بایتی كه در اختیار دارد، باز هم به همان ترفند قدیمی متوسل می شود كه چیزی را بیابد تا جلوی دوربین بالا و پایین بپرد.

برایان تامس
ترجمه: پریا لطیفی خواه
منبع : روزنامه شرق


همچنین مشاهده کنید