جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


تجهیزات ITS


تجهیزات ITS
موقعیت‌یاب خودكار وسیله نقلیه
این فناوری، كه به سیستم خودكار موقعیت یاب (Authomatic vehicle Location) مشهور است، قادر به مكانیابی وسائط نقلیه گوناگونی همچون هواپیما، قطار، كشتی، كامیون وحتی وسائط نقلیه شخصی می باشد. این سیستم با یاری گرفتن از فناوری نوین GPS یا Global Positioning System قادر است كه در صورت نصب بودن تجهیزات لازم در وسیله نقلیه مورد نظر، آن را توسط ماهواره های مرتبط در هر نقطه از جهان مورد ردیابی و جستجو قرار دهد و محل دقیق آن را بصورت آنی Real Time مشخص نماید. ضمن اینكه قادر است راننده وسیله نقلیه را نیز در مسیر یابی مناسب در مواقع ضروری یاری دهد. AVL یكی از كاربردهای سیستم های هوشمند حمل و نقل یا ITS است كه با اهداف گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد كه به بطور خلاصه تعدادی از آنها بیان میگردد:
۱- كاربرد در نیروی پلیس
پلیس با استفاده از این ابزار ، توانائی ردیابی و جستجوی خودروهای مهم و یا گشتی خود را خواهد داشت. لذا با توجه به دسترسی آنی به محل استقرار خودروهای یاد شده ، برنامه ریزی جهت دسترسی به اهداف پلیسی در مواقع اضطراری بسیار مطلوب و سریع به انجام خواهد رسید.
۲- سرویس های اورژانسی و پزشكی
آمبولانسها، اتومبیل های بیمارستانی و آتش نشانی از جمله وسائط نقلیه ای هستند كه استفاده از AVL در آنها امری اجتناب ناپذیر است. كاهش زمان دسترسی به موقعیت های مختلف شهری در مواقع اضطراری بر اساس شناخت آنی از موقعیت اتومبیل های امدادی و تعیین مسیر مطلوب و به دور از تاخیرهای ناخواسته میتواند در نجات جان انسانها وكاهش خسارات و تلفات بسیار موثر باشد كه این هدف نیز توسط گیرنده و فرستنده های GPS نصب شده بر روی خودروها محقق خواهد شد.
۳- ناوگان تجاری
با توجه به اینكه حمل و نقل در امر تجارت و بازرگانی بعنوان یكی از شاخص های اصلی و مورد توجه مطرح میباشد ، كنترل و ردیابی خودروهای حمل و بار و یا هرگونه وسیله نقلیه مرتبط با آن همچون قطار ، كشتی ، هواپیما و یا كامیونهای ترانزیت برای تجار و ارگانهای مربوطه جهت حفظ امنیت در تبادلات بسیار حیاتی میباشد. لذا بهره جستن از AVL میتواند در این راستا نیز بسیار سودمند و كارا باشد. در حقیقت، امروزه ناوبری مطلوب و سریع وسائط نقلیه تجاری بدون استفاده از AVL بسیار دشوار و در عین حال كاملا غیر علمی است.
۴- موارد خاص
در بسیاری از كشورها و شهرهای دنیا، موارد خاصی از كاربری سیستم AVL دیده می شود. كنترل و ردیابی و مسیردهی خودروهای اسكورت شخصیت ها، خودروهای حمل جواهرات، وسائل نقلیه عمومی، تاكسی سرویس ها و حتی استفاده همگانی و یا حقیقی از آن برای عامه جهت مسیر یابی از دیگر كاربردهای این سیستم می‌باشند.
تلویزیون مدار بسته و نظارت تصویری CCTV
CCTV یا ‍Closed Circuit Television بعنوان یكی دیگر از ابزارهای مورد استفاده درسیستم های هوشمند حمل و نقل (ITS) نقشی اساسی و حیاتی را در بهبود و روانسازی جریان ترافیك ایفا نموده است و در گذشته استفاده از آن (سیستم تلویزیونی مدار بسته) بعنوان یكی از راهكارهای نظارت بر ترافیك و حمل و نقل ، در داخل شهرها و در برخی موارد در خارج از آن ها مورد توجه قرار می گرفته است.امروزه با گسترش و پیشرفت تكنولوژیCCD یا (Charge Couple Device)، كاربردهای شگرف دیگری در این فناوری مطرح شده است كه در ادامه بحث به بیان برخی از آنها می پردازیم:
الف- سیستم خودكار تشخیص حادثه (Automatic Incident Detection)
در این نوع از كاربری CCTV ، با تجهیز سیستم به پردازشگرهای تصویری یا (Image Processing) تشخیص وقوع حادثه در مسیر كه به موجب آن توقف و یا اختلالی در جریان ترافیك منطقه حادث شود ، بصورت كاملا خودكار توسط سیستم تشخیص داده شده و مسئول مربوطه را جهت اخذ تصمیم آگاه میسازد.
از قابلیت های عمده این سیستم میتوان به :
تشخیص خودرو متوقف
تشخیص تراكم و یا اختلالات حركتی
تشخیص حضور عابر پیاده
تشخیص حركت خودرو در جهت مخالف
تشخیص خودروهای كم سرعت كه موجب بروز مشكل در حركت جریان میشوند
تشخیص وجود اجسام ، حیوانات و یا موانع غیر مجاز
اشاره نمود.
تابلوهای متغیر خبری VMS
تابلو های خبری متغیر یا Variable Message Sign یكی دیگر از تجهیزات مورد استفاده در هوشمند سازی حمل و نقل است. هدف از بهره جوئی آن ، اطلاع رسانی به رانندگان در خصوص وقایع و رخدادهائی است كه موجب می شود تصمیم گیری مقتضی و به موقع قبل از بروز مشكل صورت پذیرد. این تابلوها به صورتهای گوناگونی همچون دستی، مكانیكی، الكتریكی، الكترومكانیكی و دیجیتال مورد استفاده واقع می شوند .قابل ذكر است امروزه تابلو های VMS بصورت ثابت و متحرك طراحی و ساخته می گردد كه نوع ثابت آن در عرض جاده نصب می شود و از آن بهره جوئی بیشتری به نسبت دیگری بعمل می آید. این تابلوها قابلیت اعلام وقایعی همچون بروز سانحه یا تصادفات ، عملیات تعمیر و نگهداری جاده ، شرایط آب و هوائی نا مطلوب ، بسته بودن مسیر یا رمپ ها و ... را دارا هستند و نیز می توانند به رانندگان، در تصمیم گیری برای انتخاب مسیر كمك نمایند.در ادامه به بررسی انواع تابلو های VMS پرداخته خواهد شد.
دوربین‌های سرعت‌سنج
تخلفات سرعت از خطرآفرین ترین تخلفات رانندگی محسوب میشود. حتی اگرعامل سرعت را عامل اصلی بسیاری تصادفات ندانیم، مشخصا عامل تشدید ضربه و خطر اكثر تصادفات محسوب می شود.
برای مقابله با تخلفات سرعت، دوربین های سرعت سنج راه حلهای متنوع و متناسبی را پیشنهاد می دهند. نحوه كار این دوربین ها به این شكل است كه ابتدا توسط یك شناسگر سرعت( Speed Detector) سرعت وسیله اندازه گیری شده و اگر سرعت وسیله توسط دستگاه پردازشگر بالاتر از حد مجاز تشخیص داده شد، توسط دوربین های عكسبرداری از وسیله نقلیه خاطی عكس گرفته میشود.تكنولوژی های بسیار متنوعی در اجزای سیستم سرعت سنج بكار گرفته میشود. مثلا برای تشخیص سرعت میتوان از رادار، حلقه های القائی(Loop Detector) یا حتی سنسورهای پیزوالكتریك استفاده نمود. همچنین برای تكنولوژی دوربین عكسبرداری نیز میتوان از دوربین های دیجیتال یا آنالوگ(Wet film) استفاده نمود.كالیبره كردن دوربین های سرعت سنج و انتخاب مكان مناسب برای نصب این دوربین ها از اجزای اصلی و بسیار مهم طراحی این سیستم محسوب میگردد. اما در هر حال باید در نظر داشت كه هدف اصلی از نصب این دوربین ها ایجاد اثر روانی و بازدارندگی است و نه ایجاد درآمد بیشتر از طریق جریمه خاطیان. بر همین اساس بكارگیری دوربین های سرعت سنج در مناطقی قبل از مقاطع حادثه خیز(مخصوصا مقاطعی كه سرعت بعنوان عامل اصلی تصادفات مطرح است) توصیه میگردد.
سیستم كنترل رمپ Ramp Metering
این سیستم برای كنترل حجم وسائل نقلیه ورودی به آزادراهها و راههای شریانی طراحی شده است. از این طریق برای مسیرهای ورودی به آزادراه كه تردد زیادی دارند، چراغ راهنمایی طراحی می‌شود تا از طریق آن بتوان ورود وسائل به راه اصلی (MainLine) را كنترل كرد.
اهداف به كار گیری این سیستم:
تغییر الگوی تقاضای ترافیكی :‌ به این صورت كه تقاضای استفاده از رمپ های ورودی كاهش می یابد.روان تر شدن ترافیك راه اصلی و بالا بردن ظرفیت عملی عبور ، با جلوگیری از افزایش تراكم لحظه ای
كاهش تصادفات ترافیكی در محل ورودی به آزادراه كاهش هزینه های ترافیكی ( زمان، سوخت، آلودگی هوا، .... )‌مسئله اصلی در سیستم كنترل رمپ تعیین نرخ ورود وسائل به راه اصلی است . انتخاب این پارامتر به عوامل زیادی بستگی دارد كه از مهمترین آنها میتوان از میزان ترافیك راه اصلی و طول صف وسائل در رمپ ورودی نام برد . توسط یك نرم افزار خاص اطلاعات شناسگرهای ترافیكی (‌كه معمولا در این سیستم ، حلقه های القایی هستند)‌ دریافت شده و با توجه به سابقه ترافیكی رمپ مورد نظر ، میزان مناسب نرخ ورود وسائل برای هر بازه زمانی بدست می آید و توسط چراغ های راهنمایی به ترافیك ورودی به شاهراه اعمال می‌گردد .
سیستم پیشرفته اطلاع رسانی به مسافرین ATIS
در مبحث مدیریت پیشرفته حمل و نقل ، اطلاع رسانی به مسافر از اهم عناوین مورد پژوهش و بررسی است. آگاهی و آشنائی مسافران از نحوه و شیوه سفر ، زمان و میزان تاخیر ، انتخاب مسیر ، هزینه ها و ... پیش از انجام سفر در كاستن از ترافیك، تاخیر، سوخت و ... و بالا بردن میزان رضایتمندی مسافرین و همچنین افزایش آرامش و امنیت آنان میتواند از اهداف بسیار مهم در ایجاد سیستمهای پیشرفته اطلاع رسانی باشد. در این زمینه ، بهره گیری از تكنولوژی های مدرن ، گامی موثر در راه رسیدن به اهداف مذكور بوده است.امروزه اطلاع رسانی بر اساس نیاز مخاطبین آن به شیوه های گوناگونی صورت میپذیرد. بطور مثال برای رانندگان استفاده از(VMS (Variable Message System‌ یا (RDS (Radio Date System و یا TAR (Traveler Advisory (Radio ، جهت اطلاع رسانی وضعیت جاده ،آب و هوا ، رویدادهای ناگهانی ،مسیرهای جایگزین ، هشدارهای ایمنی و ... و نیز برای مسافران و استفاده كنندگان از سیستم حمل و نقل عمومی، (TMS (Timetable Management System یا سیستم مدیریت جدول زمانبندی جهت آگاهی از زمان حركت ، توقف در ایستگاهها ، تاخیرهای احتمالی و ... پیش بینی شده است.
منبع : کمیته فناوری اطلاعات وزارت راه و ترابری


همچنین مشاهده کنید