دوش گرفتن الایزاد در پایان یک روز کار

امروزه سیستم‌های شست‌وشو دهنده دستی الایزا مکتر استفاده شده و از دستگاه‌های جدید با قابلیت برنامه‌ریزی و اتصال به رایانه استفاده می‌شود، به‌طوری که استفاده نکردن از این دستگاه‌های جدید در آزمایشگاه‌های بزرگ غیرممکن به نظر می‌رسد. اما چرا نحوه استفاده از این دستگاه حائزاهمیت است؟ در اینجا به چند نکته اشاره می‌کنیم:
۱. برنامه‌ریزی نادرست موجب شست‌وشوی نامناسب گشته و در نهایت در موقع خواندن نتیجه تست می‌تواند موجب ارائه یک نتیجه Failed شود، یعنی تمام کار انجام شده بی‌اعتبار بوده و باید از اول تکرار شود؛ این کار مستلزم هزینه مجدد و اتلاف وقت خواهد بود.
۲. عیب‌های کوچکی که در اثر استفاده نادرست در دستگاه پدید می‌آید، می‌تواند از دو جنبه مشکل ایجاد کند:
الف) با ایجاد اختلال در شست‌وشوی تمام یا قسمتی از پلیت، می‌تواند برخی از جواب‌های آزمایش را دگرگون کند (مثبت یا منفی کاذب ایجاد کند).
ب) این عیوب کوچک پس از مدتی تبدیل به مشکل اساسی شده که می‌تواند کار دستگاه را کلاً مختل کرده و باعث افزایش هزینه‌های تعمیرات گردد.
اصول کار دستگاه شست‌وشو دهنده الایزا
دستگاه‌های شست‌وشو دهنده الایزا به‌طور کلی دارای قسمت‌های زیر هستند:
۱) مانیفولدو سیستم حرکت عمودی مانیفولد،
۲) سیستم حرکت مایع شامل: محلول شست‌وشو و محلول شست‌وشو آلوده (waste)،
۳) پلیت هولدرو سیستم حرکتی افق پلیت هولدر،
۴) پانل کنترل.
۱. مانیفولد (Manifold) و سیستم حرکت عمودی مانیفولد
الف) مانیفولد قسمتی از دستگاه شست‌وشو دهنده است که وظیفه دارد محلول شست‌وشو (Washing Solution) را در چاهک‌های پلیت الایزا توزیع کرده و نیز محلول شست‌وشوی آلوده را از چاهک‌های خارج کند. مانیفولد دارای قسمت‌های زیر است:
۱. بدنه اصلی که از جنس پلاستیک بوده و می‌تواند به اشکال مختلف باشد.
۲. مجرای ورود مایع شست‌وشو به مانیفولد،
۳. مجرای خروج مایع شست‌وشو آلوده (Waste)،
۴. ردیف نیدل‌های دیسپنس مایع شست‌وشو،
ردیف نیدل‌های مکش (آسپیره) مایع آلوده (معمولاً از نیدل‌های دیسپنس بلندتر و بزرگترند).
در اکثر دستگاه‌های شست‌وشو دهنده مانیفولدهای ۸ نیدل تعبیه شده و تقریباً کمتر از مانیفولد ۱۲ نیدل استفاده نمی‌شود. اگر یک پلیت ۹۶ چاهکی (۸ ردیف در ۱۲ ردیف) را به‌صورت عمودی (بستگی به جهت حرکت پلیت هولدر دارد) در پلیت هولدر دستگاه شست‌وشو دهنده قرار دهید، باید از مانیفولد ۸ نیدل استفاده کنید و اگر آن را در حالت افقی قرار دهید، باید از مانیفولد ۱۲ نیدل بهره گیرید.
ب) هد مانیفولد: مانیفولد به یک هد (Head) متصل شده است.
ج) موتور: هد توسط موتور مربوطه براساس تنظیم قبلی کاربر که در حافظه دستگاه ثبت شده، در جهت بالا و پائین حرکت می‌کند.
مقدار حرکت مانیفولد توسط سنسور مربوطه دقیقاً (در حد میلی‌متر) کنترل می‌شود. بدین ترتیب، نیدل‌های مانیفولد به اندازه مشخصی واد چاهک‌های پلیت الایزا خواهد شد.
۲. سیستم حرکت مایع
الف) Dispensing system: محلول شست‌وشو به دو صورت از طریق تیوب‌ها (لوله‌های پلاستیکی باریک) به سمت مانیفولد حرکت می‌کند:
۱. در برخی مدل‌ها یک پمپ دمنده، فشار مثبت را در درون بطری محلول ایجاد می‌کند که در این حالت فقط هوا از پمپ عبور می‌کند. بنابراین مایع داخل بطری همواره تحت فشار بوده و به محض اینکه شیر برقی مسیر را باز کند، مایع به سمت مانیفولد حرکت می‌کند.
۲. در نوع دیگر دستگاه‌ها، یک پمپ مکنده مایع را از داخل بطری میکده (آسپیره یا ساکشن می‌کند) و به سمت مانیفولد هدایت می‌کند، در این حالت مایع از مسیر پمپ عبور می‌کند. در این صورت حتماً متوجه شده‌اید که روی در بطری یک سوراخ وجود دارد تا هوا وارد بطری شود. در صورتی که این سوراخ مسدود شود، دستگاه در میکدن مایع دچار اختلال خواهد شد. همانطوری که پیشتر اشاره شد، جزء مهم سیستم دیسپنس، یک شیر الکتریکی است. این قطعه با دقت و حساسیت بالا زمان ریختن محلول شست‌وشو را به داخل چاهک‌ها کنترل می‌کند.
ب) Aspirating system: محلول شست‌وشوی آلوده (Waste) نیز به دو طریق از داخل چاهک‌های مکیده (آسپیره) شده به سمت بطری زباله هدایت می‌شود:
۱. یک پمپ مکنده هوای داخل یک بطری را مکیده و با ایجاد فشار منفی مایع را از طریق لوله دیگری که در سمت مانیفولد است، به داخل بطری می‌کشد و مایع تحت‌تأثیر وزن خود در پائین بطری جمع می‌شود. در صورتی که در بطری خوب بسته نشده باشد، عمل آسپیره خوب انجام نمی‌شود.
نکته مهم در این سیستم این است که لوله‌ای که به طرف پمپ خلاء می‌رود، باید نسبت به لوله‌ای که از مانیفولد می‌آید، کوتاهتر باشد (بالاتر قرار گیرد).
اگر این موضوع را رعایت نکنید و لوله خلاء پائین‌تر باشد، وقتی که محلول آلوده به کف بطری برخورد می‌کند، به بالا پریده و به راحتی توسط پمپ مکیده می‌شود، ورود این مایعات به داخل پمپی که فقط هوا را ساکشن می‌کرده، دردسر ایجاد خواهد کرد!۲. در نوع دوم یک پمپ مکنده محلول Waste را از مانیفولد مکیده و به سمت ظرف Waste هدایت می‌کند. در این حالت روی درِ بطری حتماً یک سوراخ وجود دارد تا با ورود مایع هوای اضافه خارج شود. در صورتی که این سوراخ مسدود گردد، ورود مایع به داخل بطری با اشکال مواجه خواهد شد. نکته ظریف این است که برخی کمپانی‌ها روی در این بطری یک زانوئی قرار می‌دهند. اگر لوله Waste را به غلط به این زانوئی وصل کنید خواهید دید که وقتی بطری در حال پر شدن است و مایع Waste با فشار به درون بطری می‌ریزد، مقداری از Waste از طریق خروجی عمود بر سطح به بیرون می‌پاشد، ولی اگر قرار باشد که هوا از زانوئی خارج شود، در چنین مواقعی مایع به زانوئی برخورد کرده و دوباره به داخل بطری می‌ریزد، بنابراین احتمال آلوده شدن محیط اطراف کمتر است. یک فرق مهم سیستم آسپیره با سیستم دیسپنس این است که در سر راه محلول Waste شیر الکتریکی وجود ندارد. به محض شروع عملیات شست‌وشو مسیر باز بوده (خواه مایع عبور کند یا نکند) و نیازی به قطع و وصل مرتب مسیر عبور نیست.
۳. سیستم حرکت افقی پلیت هولدار
پلیت الایزا در پلیت هولدار قرار گرفته با حرکت افقی به جلو و عقب می‌رود (بسته به محل قرار گرفتن مانیفولد در برخی دستگاه‌ها ممکن است حرکت پلیت هولدار به چپ و راست باشد) تا ردیف چاهک‌های مورد شست‌وشو عوض شود. این سیستم شامل قطعات زیر است:
الف) پلیت هولدار (Plate Holder): از جنس پلاستیک بوده و محل قرار گرفتن پلیت الایزا در دستگاه شست‌وشو دهنده است و دارای دو جهت برای قرار دادن پلیت است، در حالت عمودی برای مانیفولد ۸ نیدلی و در حالت افقی برای مانیفولد ۱۲ نیدلی (بسته به جهت حرکت پلیت هولدر).
ب) ضامن نگهدارنده پلیت: برای اینکه پلیت در جای خود کاملاً ثابت شود، معمولاً یک ضامن کوچک موردنیاز است. چرا که اگر پلیت حتی ۲-۱ میلی‌متر از جای خود تکان بخورد، ممکن است نیدل‌های مانیفولد به لبه چاهک‌ها برخورد کرده و آسیب ببینند. در برخی دستگاه‌ها ممکن است یک قطعه فلز فنری کوچک به‌طور دائمی در یک کنج بدنه پلیت هولدر باشد تا با حالت فنری خود پلیت را محکم به دیواره پلیت هولدر بفشارد.
در برخی دستگاه‌ها، این ضامن نگهدارنده در حالت عادی عقب رفته و با شروع فرمان شست‌وشو توسط یک سنسور کنترل شده به جلو می‌آید تاپلیت را در جای خود ثابت کند.
ج) موتور: نیروی لازم برای حرکت افقی توسط یک موتور تأمین می‌شود و میزان حرکت توسط یک سنسور با دقت زیاد (در حد میلی‌متر) مطابق برنامه‌ریزی قبلی کاربر کنترل می‌گردد.
نیروی موتور ممکن است توسط چرخ دنده به بدنه پلیت هولدر که روی یک ریل قرار دارد، منتقل شود یا توسط حرکت یک آهنربای قوی که در داخل دستگاه قرار دارد، قطعه آهنی داخل بدنه پلیت هولدر را (که به همین منظور در بدنه آن قرار داده شده) جذب کرده و با حرکت خود در داخل دستگاه، پلیت هولدر را در روی دستگاه به حرکت درآورد.
۴) پانل کنترل: بر روی همه دستگاه‌های یک پانل کنترل وجود دارد که شامل یک صفحه Display و کلیدهائی است که به‌وسیله آن باید با دستگاه ارتباط برقرار کرد. البته اکثر دستگاه‌های جدید دارای پورت RS۲۳۲ جهت اتصال به رایانه و برنامه‌ریزی از طریق کامپیوتر هستند، مشروط بر اینکه نرم‌افزار مربوطه خریداری شود.
اصول برنامه‌ریزی دستگاه
برای انجام فرآیند شست‌وشو اطلاعات سه پارامتر موردنیاز است که باید توسط کاربر به دستگاه داده شود. این سه پارامتر عبارت است از:
الف) تعریف پلیت،
ب) تعریف یک سیکل،
ج) تعریف پلیت (Plate Definition)
دستگاه شست‌وشو دهنده الایزا برای شست‌وشو، نیاز به اطلاعات بسیار دقیقی از پلیت مورد شست‌وشو دارد. تعریف غلط آن موجب آسیب دیدن دستگاه یا شست‌شوی نامناسب پلیت خواهد شد. بنابراین ابتدا انواع پلیت و چاهک الایزا معرفی می‌شود. چاهک‌های الایزا بنابر شکل ته چاهک به انواع ته صاف (Flat)، ته گرد (Round) و V شکل تقسیم‌بندی می‌شوند. کمپانی‌های سازنده کیت بیشتر از انواع ته صاف و ته گرد استفاده می‌کنند. در ضمن یادآوری می‌شود که چاهک‌های ته صاف یک کمپانی ممکن است با چاهک‌های ته صاف کمپانی دیگر کمی فرق داشته باشد. یعنی ممکن است عمق چاهک یا فاصله دو لبه چاهک با یکدیگر فرق کند. پس مهم است بدانید آیا برنامه‌ای را که برای یک پلیت تعریف کرده‌اید، برای پلیت دیگری از همان شکل ولی با مارک دیگر قابل استفاده است یا نه؟ برای تعریف پلیت باید اقدامات زیر را انجام دهید:
ابتدا یک ردیف (ٕRow) از چاهک‌های الایزا را در پلیت قرار دهید. دقت کنید که چاهک‌ها به‌طور منظم در جای خود ثابت شوند. سپس پلیت را به خوبی در پلیت‌ هولدر دستگاه قرار دهید. اگر این کار خیلی ساده ولی مهم را به خوبی انجام ندهید، تمام پارامترهائی را که تعریف می‌کنید، اشتباه خواهد بود. با استفاده از پانل کنترل وارد قسمت تعریف پلیت دستگاه شوید.مشخصات زیر از شما خواسته می‌شود که باید حالت درست را وارد کنید (ترتیب درخواست در دستگا‌ه‌های مختلف است):
۱. نام پلیت: با استفاده از کلیدهای پانل کنترل اسمی را برای پلیت کاری ایجاد کنید.
۲. نوع چاهک: Flat یا Round یا V شکل.
۳. عمق چاهک: با انتخاب این قسمت، پلیت به جلو رفته و نیدل‌های ساکشن (آسپیره) به درون چاهک‌ها می‌نشیند. در صفحه Display عددی نشان داده می‌شود (که معمولاً به میلی‌متر است)، وقتی نیدل‌ها کف چاهک‌ها را لمس کردند، باید ۱ یا ۲ میلی‌متر آن را بالاتر تعریف کنید. با کم کردن عدد اعلام شده دستگاه، مانیفولد به آرامی بالاتر آمده و در حدی که شما مشخص می‌کنید، قرار خواهید گرفت. با فشردن کلید Enter (یا کلید مشابه مثل OK) عدد مطلوب را تأئید کنید. اگر نیدل‌ها به کف چاهک‌ها بچسبند، گذشته از اینکه عمل آسپیره به سختی انجام خواهد شد، کف چاهک‌ها خراشیده می‌شوند. این امر می‌تواند موادی را که توسط کارخانه سازنده کیت در ته چاهک‌ها نشانده شده، از جا بکند و با شست‌وشو خارج کند که منجر به یک جواب نادرست خواهد شد.
۴. لبه جلوئی چاهک: در چاهک‌های ته صاف (Flat) بهترین حالت آسپیره وقتی است که حرکت Crosswise وجود داشته باشد، یعنی نیدل‌های آسپیره ابتدا در نزدیکی لبه جلوئی چاهک‌ها پائین آمده و آن منطقه را آسپیره می‌کند، سپس نیدل‌ها بالا آمده (یا ممکن است بالا نیاید) پلیت به جلو حرکت کرده و نیدل‌ها این بار در نزدیکی لبه عقبی چاهک‌ها فرو نشسته و آن منطقه را هم آسپیره می‌کند (برای چاهک‌های ته گرد ”Round“ این مورد لزوم ندارد). با انتخاب این قسمت نیدل‌های ساکشن (آسپیره) مانیفولد در محل فرضی خود پائین خواهد آمد. شما باید از پهلو به وضعیت نیدل‌ها نگاه کنید. نیدل‌ها باید ۱ تا ۲ میلی‌متر با دیواره چاهک فاصله داشته باشند. در صورت نیاز با تغییر عدد اعلام شده دستگاه، پلیت به جلو یا عقب رفته و شما می‌توانید وضعیت مناسب را با دکمه Enter (یا کلید مشابه مثل OK) تأئید کنید.
۵. لبه عقبی چاهک: همانطوری که گفته شد، این مورد هم برای انجام حرکت Crosswise در چاهک‌های Flat الزامی است همانند توضیح قسمت ۳ این پرامتر را تعریف کنید.
۶. تعیین سطح سر ریز مایع (Over flow level): وقتی مایع شست‌وشو به درون چاهک‌ها می‌ریزد، مقدار آن اگر زیادتر از حجم چاهک باشد، سر ریز خواهد شد که توسط نیدل‌های آسپیره مکیده می‌شود. بهترین حالت این است که سطح مایع کمی محدب شود تا لبه چاهک‌ها خوب شسته شوند. برای تنظیم این قسمت یک کاغذ نازک را روی لبه چاهک قرار دهید. دقت کنید که کاغذ تا نداشته باشد و کاملاً صاف بماند. اجازه دهید تا نیدل‌های آسپیره مانیفولد پائین بیاید و این کاغذ را لمس کنید. حالا ۲-۱ میلی‌متر عدد اعلام شده را کم کنید تا نیدل‌ها بالاتر بروند.
۷. موقعیت افقی نیدل دیسپنس: با انتخاب این قسمت، نیدل‌های دیسپنس را تقریباً در وسط چاهک تعریف کنید. برای مشاهده دقیق‌تر بهتر است از پهلو به ردیف چاهک‌ها و نیدل‌های دیسپنس نگاه کنید.
۸. موقعیت عمودی دیسپنس (ارتفاع دیسپنس): مسلماً بهترین سطح برای دیسپنس همان ارتفاعی است که نیدل ساکشن در حالت Over flow قرار دارد، اگر ارتفاع دیسپنس را زیاد کنید، محلول از ارتفاع زیاد به درون چاهک پرت شده و به بیرون چاهک می‌جهد و اگر بخواهید نیدل دیسپنس را پائین بیاورید، به‌وطوری که زیر حد سر ریز برسد، نیدل آسپیره اضافی محلول را برمی‌دارد و سطح محلول داخل چاهک مقعر خواهد شد. بنابراین لبه چاهک‌های خوب شسته نشده می‌تواند آغشته به محلول کونژوگه یا مواد دیگر باشد که در تست اختلال ایجاد خواهد کرد.
ب) تعریف سیکل (Cycle Definition)
یک سیکل شست‌وشو شامل تعیین پارامترهای زیر است:
۱. نام سیکل: با استفاده از کلیدهای پانل کنترل اسمی را برای سیکل کاری ایجاد کنید.
۲. شماره کانال ورود: اگر دستگاه دارای چند کانال برای ورود چند محلول باشد.
۳. حجم محلول شست‌وشو: در برخی دستگاه‌ها این مقدار با هر بار فشردن دکمه پانل کنترل برحسب میکرولیتر ۱۰ واحد و در برخی دستگاه‌ها ۵۰ واحد تغییر می‌کند. چاهک‌های ته گرد (Round) حدود ۳۵۰ میکرولیتر و چاهک‌های ته صاف (Flat) حدود ۴۵۰-۴۰۰ میکرولیتر ظرفیت دارند.
۴. زمان خیس خوردن (Soak time): این زمان در انجام تست‌های الایزا بسیار مهم است که باید مطابق بروشور کیت تعیین شود. در این گزینه، عدد زمان را به ثانیه برای دستگاه مشخص کنید، در خلال این مدت عمل شست‌وشو موقتاً متوقف شده و به محلول شست‌وشو فرصت داده می‌شود تا اتصالات غیراختصاصی را از چاهک‌ها جدا کند.۵. Shaking time: اگر در بروشور کیت ذکر شده باشد که پلیت باید پس از ریختن محلول شست‌وشو تکان داده شود، در این گزینه می‌تونید تکان دادن پلیت را برحسب ثانیه تعیین کنید.
۶. شدت لرزش (Shaking power): ممکن است به‌صورت Medium , Low و High یا به‌صورت ۱، ۲ و ۳ تقسیم‌بندی شود. به هر حال معمولاً شدت لرزش را کم انتخاب می‌کنند، چرا که ممکن است در لرزش‌های شدید محلول شست‌وشو به بیرون از چاهک‌ها بریزد.
۷. مدت زمان آسپیره (Aspirating time): مدت زمانی است که نیدل‌های آسپیره مانیفولد در هر ردیف (row) از چاهک‌ها می‌نشیند. معمولاً این زمان بیشتر از ۲-۵/۱ ثانیه انتخاب نمی‌شود، زمان بیشتر روند شست‌وشو را بی‌جهت طولانی می‌کند و زمان کمتر فرصت کافی برای تخلیه چاهک‌ها را نخواهد داد.
۸. قدرت آسپیراسیون (Aspirating power): ممکن است به‌صورت Medium , Low و High باشد یا به‌صورت ۱، ۲ و ۳ تقسیم‌بندی می‌شود. در مواقعی که دستگاه نو است یا موتور آسپیره آن تازه تعویض شده، معمولاً قدرت کم کافی است و نیاز نیست بی‌جهت به موتور آسپیره دستگاه فشار بیاوریم، ولی با گذشت زمان، در صورتی که موتور آسپیره ضعیف شده و مشاهده می‌کنید که چاهک‌ها خوب تخلیه نمی‌شوند، می‌توانید قدرت آسپیراسیون را افزایش دهید.
۹. سرعت آسپیراسیون (Aspirating Speed): ممکن است به‌صورت Medium , Low و High باشد یا ۱، ۲ و ۳ یا به‌صورت ”mm/s عدد“ دقت کنید اگر سرعت آسپیراسیون خیلی زیاد باشد، مانیفولد سریعاً پائین آمده و بعد از آسپراسیون سریعاً بالا رفته و با حرکت سریع پلیت هولدر ردیف بعدی برای آسپراسیون در جلوی مانیفولد قرار می‌گیرد، در این صورت زمان کافی برای آسپراسیون فراهم نخواهد شد. از طرفی اگر سرعت را خیلی کم انتخاب کنید، روند شست‌وشو کند خواهد شد.
۱۰. نوع چاهک: باید آن را از مرحله تعریف پلیت براساس تعریف قبل خودتان انتخاب کنید.
۱۱. Crosswise Aspirating: این گزینه فقط وقتی ظاهر می‌شود که شکل چاهک را Flat انتخاب کرده باشید و باید به این مورد جواب Yes یا No بدهید. در صورتی که جواب Yes بدهید، براساس تعریف پلیت دستگاه، حرکت Crosswise را هنگام شست‌وشو انجام خواهد داد.
۱۲. مدل شست‌وشو (Wash Mode): دارای دو گزینه Strip یا کل پلیت است و معمولاً فقط گزینه دوم انتخاب می‌شود، یعنی کل یک سیکل شست‌وشو ابتدا در تمام ردیف‌ها اجراء شود، سپس وارد مرحله بعدی گشته و به همین شکل تا آخر پیش می‌رود.
ج) تعریف فرآیند (Procedure Definition)
در مرحله قبل تعیین کردیم که چرخه شست‌وشو به چه صورت انجام شود. در این مرحله باید تعیین کنیم که این سیکل چند بار انجام شود. تعریف فرآیند شامل مراحل زیر است:
۱. نام فرآیند: با استفاده از کلیدهای پانل کنترل، اسمی را برای فرآیند کاری ایجاد کنید.
۲. نوع سیکل انتخابی که باید از مرحله قبلی (تعریف سیکل) انتخاب شود.
۳. تعداد مراحل انجام سیکل موردنظر (تعداد دفعات شست‌وشو).
۴. آسپیراسیون نهائی (Final Aspirating) که با آسپراسیون نهائی دستگاه پلیت را از محلول شست‌وشو تخلیه کرده و تحویل کاربر خواهد داد. باز هم یادآوری می‌شود که در برخی دستگاه‌ها دو مرحله تعریف سیکل و تعریف فرآیند ممکن است در یک قسمت خلاصه شده باشد.
اصول نگهداری و رفع عیب‌های معمول دستگاه
الف) همیشه دستگاه را در یک سطح تراز افق قرار دهید.
ب) برخی دستگاه‌ها در ورودی تیوب شست‌وشو یک فیلتر دارند؛ هر چند وقت یک بار آن را تمیز کنید.
ج) در ابتدای کار هر تست، لازم است ابتدا مسیر را از مایع شست‌وشو قبلی خالی کنید (مگر اینکه دو کیت مختلف دارای یک محلول شست‌وشوی مشترک باشند). این کار توسط دستور Prime انجام می‌شود. اجازه دهید حدود ۳۰ میلی‌لیتر از محلول شست‌وشو کل مسیر را طی کرده و محلول قبلی کلاً تخلیه شود.
د) در پایان هر روز کاری لازم است کل مسیر عبور محلول‌ها را با آب مقطر شست‌وشو دهید. این کار توسط دستور Prime یا Rinse انجام می‌شود. با این کار از ایجاد رسوب در مسیرها جلوگیری خواهد شد.
هـ) در صورت مسدود شدن نیدل‌های مانیفولد فقط از سوزن‌های ارسالی همان دستگاه برای باز کردن نیدل مانیفولد استفاده کنید. در صورتی که از سوزن نامناسب استفاده کنید و سوزن در نیدل مانیفولد بشکند، بیرون آوردن سوزن شکسته تقریباً ناممکن بوده و مانیفولد باید تعویض شود.
و) در موقع نقل و انتقال دستگاه به شهرستان (به‌منظور جابه‌جائی یا سرویس) ابتدا دستگاه را در یک کیسه نایلونی یا سرویس) ابتدا دستگاه را در یک کیسه نایلونی قرار دهید، سپس آن را در جعبه‌ای که مقاوم باشد، بگذارید و به اندازه کافی در اطراف و زیر و بالای آن مواد ضربه‌گیر (یونولیت یا اسفنج فشرده) قرار دهید. اگر دستگاه در کیسه نایلون نباشد، تکه‌های خرده شده و ریزیونولیت می‌توانند وارد دهانه شیرهای ورودی محلول شست‌وشو که در پشت دستگاه قرار دارند، شده و آن را مسدود کند. بهتر است همیشه جعبه و یونولیت‌‌ها یا اسفنج‌های دستگاه را در انبار آزمایشگاه حفظ کنید، چرا که بهترین وسیله برای بسته‌بندی دستگاه هستند.
معمول‌ترین عیب‌های دستگاه در اثر نقص‌هائی است که در سیستم دیسپنس و آسپیراسیون به‌وجود می‌آید.الف) سیستم دیسپنس (ریزش):
اگر صدای موتور دستگاه به گوش می‌رسد، ولی دستگاه محلول شست‌وشو را دیسپنس نمی‌کند (یا خیلی کم می‌ریزد)، در حالی که محلول در ظرف پر است، می‌توان علل زیر را در توجیه این امر برشمرد:
۱. دقت کنید چیزی روی تیوب (شلنگ) دیسپنس قرار نداشته باشد. گاه خود بطری محلول شست‌وشو ممکن است روی قسمتی از تیوب سنگینی کند که مانع برای حرکت محلول می‌شود.
۲. اگر سیستم دیسپنس با فشار مثبت هوا کار می‌کند، درب ظرف محلول شست‌وشو خوب بسته نشده و هوا و فشار مثبت کافی ایجاد نمی‌شود.
۳. اگر در ابتدای تیوب دیسپنس یک فیلتر قرار دارد، آن را از لحاظ تمیز بودن بررسی کنید.
۴. وقت در بطری را می‌بندید، در اثر پیجاندن در، تیوب متصل به آن نیز پیچ می‌خورد و اگر زیاد در هم پیچیده شود، در یک نقطه تا خورده و عبور مایع مختل می‌شود.
۵. اگر در ردیف خاصی از چاهک‌ها محلول شست‌وشو کمی ریخته می‌شود، نیدل دیسپنس آن را با سوزن مخصوص تمیز کنید.
۶. ممکن است شیر برقی کنترل دیسپنس خراب شده باشد.
از عیوب دیگر چکه کردن مداوم محلول شست‌وشو از نیدل‌های دیسپنس را می‌توان برشمرد، دلیل اصلی این امر، آن است تیوب مربوط از زیر شیر برقی خارج شده و مسیر حرکت مایع همواره باز است یا شیر برقی خراب شده است. همچنین اگر تمام مسائل فوق‌الذکر بررسی شود، ولی باز هم دستگاه محلول کمی می‌ریزد یا اصلاً نمی‌ریزد، به صدای پمپ توجه کنید. اگر صدا غیرعادی شده، احتمالاً مشکل از پمپ دیسپنس است.
ب) نقص در سیستم آسپیراسیون (مکش):
دستگاه چاهک‌ها را به خوب تخلیه نمی‌کند، در حالی که صدای موتور دستگاه به گوش می‌رسد، به عوامل زیر توجه کنید:
۱. ممکن است وسیله‌ای روی تیوب آسپیره قرار گرفته باشد که مانع حرکت مایع می‌شود.
۲. ممکن است موقع بستن در بطری waste در اثر پیچاندن در، تیوب متصل به آن نیز در هم پیچیده شده و در نقطه‌ای تا خورده باشد که مانع عبور مایع خواهد شد.
۳. اگر بطری waste نسبت به دستگاه در سطح بالاتری قرار گیرد، وجود مقداری از مایع در داخل قسمت پائین تیوب waste موجب سنگینی لوله شده و به‌علت نرمی لوله، از محل اتصال به ورودی بطری تا می‌خورد و مسیر مسدود می‌شود. همچنین گاهی از ردیف چاهک‌ها عمل مکش خوب انجام نمی‌شود و مایع شست‌وشو زیاد باقی می‌ماند. علت این امر، مسدود بودن کامل یا تقریبی نیدل آسپیره در همان ردیف است که باید با استفاده از سوزن مخصوص آن را باز کنید.

محمدرضا حیدرزاده
کارشناس آزمایشگاه سازمان انتقال خون استان گیلان

منبع : ماهنامه مهندسی پزشکی و علوم آزمایشگاهی