همه متخصصان در بخش اورژانس حضور دارند!

تله مدیسین و اروژانس
در اواخر ماه مارس سال ۲۰۰۲ میلادی، یک خودروی شخصی با سه نفر سرنشین در حوالی شهر کوچکی در بریتیش کلمبیا در اثر یک حادثه از جاده خارج شد. کلیه مجروحان توسط آمبولانس‌های محلی به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل شدند. تنها کسی که دچار آسیب‌دیدگی جدی شده بود، دختر بچه‌ای ۱۰ ساله بود که مشخص نبود به چه دلیل دچار بیهوشی شده است. از نظر بالینی در حالت پایدار بود، ولی شکستگی وسیعی در ناحیه جمجمه وی به چشم می‌خورد و به شدت بی‌تابی می‌کرد. نیاز به تصویر CT از سر بیمار ضروری بود و به ناچار وی به نزدیکترین مرکز مجهز به دستگاه CT Scan که یک ساعت با مرکز اولیه فاصله داشت، اعزام شد. به محض ورود به بخش اورژانس، تنفس مصنوعی و عملیات احیاء انجام شد و به بخش تصویربرداری منتقل شد. همزمان تنها جراح منطقه در بیمارستان حضور یافت و پس از دیدن تصاویر CT سر بیمار به واحد تله مدیسین بیمارستان مراجعه کرد و موفق شد با یکی از متخصصان اورژانس بیمارستان عمومی ونکوور تماس بگیرد و شرایط را برایش توضیح دهد. پزشک اورژانس نیز با جراح مغز و اعصاب کشیک تماس گرفت. خوشبختانه وی در بیمارستان بود و فوراً در بخش تله مدیسین حضور یافت. ارتباط ویدئوئی مرکز تله مدیسین بیمارستان ونکوور با بیمارستان محلی که بیمار در آن بود، برقرار شد.تصاویر CT به مرکز ونکوور منتقل شد و پس از بررسی توسط جراع مغز و اعصاب، وجود یک تومور بدخیم در سر بیمار تشخیص داده شد. مشخص بود که بیمار می‌بایست سریعاً تحت عمل جراحی جمجمه قرار بگیرد. انتقال بیمار از طریق خطوط هوائی به بیمارستان ونکوور حدود دو ساعت طول می‌کشید که کاملاً بی‌فایده بود: نزدیکترین بیمارستان محلی با قابلیت این عمل جراحی حدود یک ساعت فاصله داشت، اما طوفان شدید مانع هر گونه پرواز یا مسافرت جاده‌ای بود. بنابراین تیم پزشکان تصمیم گرفتند تا عمل جمجمه را در بیمارستان محلی انجام دهند. دو دوربین موجود در بیمارستان در اتاق عمل مستقر شدند و بیمار آماده عمل جراحی شد. این فرآیند در مجموع، ۵ دقیقه زمان برد. زیر نظر جراح مغز و اعصاب بیمارستان ونکوور جراحی جمجمه از ناحیه پیشانی انجام شد و تومور مغزی با موفقیت خارج شد. هیچگونه خونریزی و یا پارگی رگ در جمجمه باقی نماند. هر دو جراح از نتیجه عمل راضی بودند. صبح روز بعد پس از توافق پزشکان به کمک دوربین‌ها و امکانات ارتباطی مرکز تله مدیسین، یک کنفرانس ویدئوئی با حضور خانواده بیمار، جراح بیمارستان محلی و جراح مغز و اعصاب بیمارستان ونکوور تشکیل شد و وضعیت بیمار و عمل جراحی انجام شده توضیح داده شد. به محض بهبود وضع هوا، بیمار با هواپیما به بیمارستان ونکوور منتقل شد تا بقیه مراحل مراقبت‌های پزشکی در آنجا انجام شود. بی‌شک نقش مشاوره اولیه جراح کشیک بیمارستان ونکوور به همراه جراح مغز و اعصاب آنجا کمتر از جراح بیمارستان محلی نبوده است.
تله مدیسین
تله مدیسین به‌کارگیری از راه دور برای تشخیص و مراقبت‌های پزشکی است.
فن‌آوری ارتباطات این امکان را فراهم می‌کند تا خدمات پزشکی به مراکزی که از لحاظ جغرافیائی از مرکز ارائه دهنده مجزا هستند، فراهم شود. ارتباط تله مدیسین معمولاً از طریق خطوط تلفن معمولی برای انتقال سیگنال‌های دیجیتالی به کمک کامپیوتر تأمین می‌شود. همچنین امکانات پیشرفته ارتباطی نظیر فیبرهای نوری، خطوط ماهواره‌ای و موارد مشابه دیگر امکانات گسترده‌ای را در انتقال اطلاعات فراهم می‌کنند.تله مدیسین را می‌توان در سه حوزه مختلف بررسی کرد:
۱. کمک به تصمیم‌گیری
ساده‌ترین امکان تله مدیسن استفاده از بانک اطلاعاتی Online مراکز درمانی جهت تصمیم‌گیری صحیح متخصصان است. این عملکرد که قدیمی‌ترین کاربرد تله‌ مدیسین است به کمک موتورهای جستجو نتایج تحقیقات و روش‌های مختلف درمان را برای پزشکان در هنگام کار فراهم می‌کند.
۲. انتقال حس
منظور از انتقال حس، ارسال اطلاعات بیمار از یک مرکز به مرکز دیگر است. اطلاعاتی نظیر سیگنال‌های حیاتی بیمار به‌خصوص ECG، تصاویر رادیولوژی دیجیتال و حتی تصویر ظاهری بیمار را می‌توان از طریق تله مدیسین منتقل کرد.
۳. همکاری در مدیریت بیمار به‌صورت Real time
مهمترین و جدیدترین کاربرد تله مدیسین به‌کارگیری فن‌آوری انتقال تصاویر ویدئوئی بیمار است که کمک می‌کند پزشکان مختلف در فرآیندهای درمانی از قبیل عمل‌های جراحی یا فرآیندهای درازمدت وضعیت درمان را مدیریت کنند. علاوه بر تصاویر ویدئوئی وضعیت ظاهری بیمار، اطلاعات تجهیزات گوناگونی نظیر استتوسکوپ، افتالموسکوپ، اتوسکوپ و درماسکوپ نیز می‌توانند منتقل شوند.
کاربردهای تله مدیسین
به‌طور کلی تله مدیسین با هدف بالا بردن کیفیت درمان، بهبود ارتباط میان مراکز پزشکی، بهینه‌سازی دسترسی به متخصصان، کاهش نیاز به حمل‌ونقل بیماران و کاهش هزینه‌های درمانی به‌کار گرفته می‌شود.امروزه بسیاری از تخصص‌های پزشکی از تله مدیسین به‌طور گسترده استفاده می‌کنند. از متخصصان قلب و عروق گرفته تا مختصصان پوست، مراقبت‌های پزشکی خانگی، متخصصان غدد، جراحان، رادیولوژیست‌ها و حتی روانپزشکان این فن‌آوری پیشرفته را به خدمت گرفته‌اند.
تله مدیسین و اورژانس
به‌طور منطقی بخش اورژانس بهترین جا برای استفاده از تله مدیسین است. پزشکان همواره در این بخش نیاز به مشاوره انواع تخصص‌ها دارند. به‌خصوص در مناطق دورافتاده که دسترسی به تخصص‌های مختلف فراهم نیست، تله مدیسین امکانات گسترده‌ای را جهت بالا بردن کیفیت درمان در بخش اورژانس فراهم می‌کند. البته تأثیر کارآئی تله مدیسین به امکانات وزیر ساخت‌های هر مرکز مربوط می‌شود. نکته قابل توجه دیگر، تأثیر چشمگیر تله مدیسین در مدیریت هزینه‌ها در بخش اورژانس است. از یک سو هزینه معاینه بیماران به لحاظ مراجعه پزشکان تغییر می‌کند و از سوئی دیگر تأمین ارتباطات موردنیاز برای مراکز درمانی هزینه‌بر است. با این حال می‌توان به بخش عمده‌ای از هزینه‌های تجهیزات وزیر ساخت‌های تله مدیسین به‌عنوان سرمایه‌گذاری نگاه کرد. کاهش هزینه پزشکان متخصص مستقر در بخش اورژانس نیز به‌طور قابل ملاحظه‌ای بر هزینه‌های موجود تأثیر می‌گذارد. امروزه کاربرد این فرآیند تا آن حد پیش رفته است که کاهش اشتغال پزشکان در بخش اورژانس به یک نگرانی در جامعه متخصصان اورژانس تبدیل شده، چرا که مرکز اورژانس می‌توانند بدون نیاز به پزشک متخصص اورژانس و با اتکا به مشاوره چندین متخصص مستقر در مراکز شبکه‌های تله مدیسین خدمات خود را با کیفیت بهتر ارائه دهند.
آینده تله مدیسین
شاید کمی دور از دسترس باشد، اما رؤیای کارشناسان تله مدیسین این است که تا پانزده سال دیگر از روی زمین بتوان بیماری را در کره ماه تحت عمل جراحی قرار داد. تلفیق رباتیک و تله مدیسین جراحی از راه دور را به‌خصوص در شرایط اضطراری او اورژانس در دسترس قرار خواهد داد. موارد دیگری نیز در آینده بسیار نزدیک به‌طور فراگیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. ارتباط ویدئوئی در داخل آمبولانس‌ها، کنترل فرآیند درمان در مراقبت‌های خانگی، مدیریت بحران در بلایای طبیعی و امکان بسیار دیگری که همگی در گذشته‌ای نه چندان دور به رؤیا شباهت دارند!

مهندس حسین ملائی

منبع : ماهنامه مهندسی پزشکی و علوم آزمایشگاهی