اکران، دالان تنگ و تاریک سینمای فرهنگی

سینمای فرهنگی ریشه در فرهنگ، هویت ایرانی و برگرفته از ارزش‌های شناخته شده مردمان این سرزمین دارد،اما مشكلات اقتصادی و آسیب پذیری صنعت فیلم كشور این نوع سینما را در حوزه اكران به حاشیه رانده است. اگر دیروز سینماگران برجسته‌ای چون "كیارستمی" ،"بیضایی"، "مهرجویی"، "شهید ثالث"،"نادری" و "تقوایی" درگستره سینمای فرهنگی حضور داشتند امروز نیز "مجیدی " ،"مخملباف" ،"حاتمی‌كیا" ، "بنی‌اعتماد" ، "جلیلی"، "میركریمی" و در این عرصه چهره شده‌اند. بسیار فیلم سازانی هستند كه فارغ از نام‌های مطرح شده در این سامان به تولید فیلم با گرایش فرهنگی و جنبه‌های هنری می‌پردازند كه حتی فرصت مطرح شدن پیدا نمی‌كنند. در مقابل عده‌ای از فیلم‌سازان نیز با بهره‌گیری از شهرت ، اهرم‌های اقتصادی ، تهیه‌كننده دولتی و امكانات نمایشی كشور نه تنها به تولید و جذب سرمایه نهادهای مختلف و افراد حقیقی اقدام می‌كند، بلكه به اكران آثارشان در چند نوبت در سال اهتمام می‌ورزند. برغم تلاش نهادهای فرهنگی و دولت ، بی‌عدالتی در تولید و عرضه در اركان مختلف سینمای ایران مشهود است، عده‌ای دائم مشغول كارند و درمقابل تعداد كثیری بیكار در این حوزه وجود دارد. بیش‌از ‪ ۸۰‬اثرسینمایی درسال تولید می‌شود و تنها نیمی از آنها فرصت نمایش می‌یابند و دراین میان فقط فیلم‌های تهیه‌كنندگان بانفوذ و همسو با ذائقه سینماداران روی پرده می‌رود. تشكیل‌كمیته‌ی كارشناسی اكران در معاونت امور سینمایی هر چند نوعی موازی كاری باشورای صنفی نمایش و شاید كاستن ازاختیارات این شورااست اما نحوه چینش و تركیب‌بندی آن قابل تامل است. معاونت امور سینمایی وزارت ارشاد به تازگی تصمیم به ایجاد یك كمیته كارشناسی اكران برای بررسی دقیق نمایش فیلم‌های سینمای ایران گرفته است. این‌كمیته قراراست با دریافت نظرات تهیه‌كنندگان، كارگردانان، سینماداران و اعضای شورای صنفی نمایش خانه سینما به مطالعه شیوه اكران و پخش فیلم در كشورهای صاحب نام سینما و مقایسه آن با ایران پرداخته و ساز و كار مناسب برای اكران عادلانه آثار سینمایی و مخاطب خاص و كودك را ارایه كند. به‌باور كارشناسان، مشكلات اكران از زمانی بیشتر نمایان شد كه طرح "اكران آزاد فیلم" در قالبی ناقص و غیرشفاف دستور كار جامعه اصناف سینمایی قرار گرفت. اكران آزاد فیلم زمانی دارای كاركرد مثبت است كه سالن به اندازه كافی و فیلم در قواره تنوع ذائقه مخاطب وجود داشته باشد و زمینه برای اكران آثار پرفروش و عامه‌پسند نیز فراهم باشد. باداشتن حدود ‪ ۲۸۰‬سالن در كشوری ‪ ۷۰‬میلیونی و جوان نمی‌توان خیلی به این طرح دلخوش كرد چرا كه همچنان افراد با نفوذ درسینما مشغول ساخت ودر نهایت اكران آثار خود هرچند سطحی، تكراری هستند. اعتراض برخی‌از سینماگران در روزهای اخیر نه تنها به‌بهانه نمایش آثارشان بلكه برای ایجاد فرصت برابر برای همه فیلم‌سازان و چینش ویترنی متنوع در اكران برای همه گرایش‌ها ضرروی است. حال كه دولت و نهادهای فرهنگی افزایش تولید تا سقف ‪ ۱۵۰‬اثر در سال را دستمایه كار قرار دادند،افزایش توان نمایشی، تغییر كاربری سالن‌های فرسوده و شناسایی و احداث سالن‌های كوچك با تعاریف جدید بیش از گذشته رخ نمایی می‌كند. تشكیل‌كمیته‌های كارشناسی و تئوری پردازی‌برای بهبود سینماواجرای برنامه‌ها و سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیر بنایی سینما همچون نمایش شرط لازم‌و كافی برای حیات صنعت فیلم كشور است. سینمای فرهنگی در برگیرنده هویت ایرانی،شرقی و برگرفته از ارزش‌های مورد احترام جامعه ایرانی است اما پردازش صرف به این وجه سینما و غفلت از سایر گونه‌های سینمایی دلزدگی مخاطب و سردی سینماها را بیش از گذشته درپی خواهد داشت. سینما با سالن نمایش معنا پیدا می‌كند و چرخ آن با گردش سرمایه و فروش آثار می‌چرخد، سینمای گلخانه‌ای از مناظر مختلف دراین عرصه طی طریق كرده و نتایج خود را به‌خوبی برای برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیرندگان این عرصه نمایان ساخته است. سرمایه‌گذاری دولت در بخش‌های زیر بنایی صنعت فیلم و مشاركت فارغ از رقابت با بخش خصوصی در راستای كاهش تصدی‌گری دولت امری اجتناب ناپذیر برای حركت به جلو در سال‌های آتی است. "حمایت"، "نظارت" و "هدایت" در چرخه جدید تولید ، توزیع و نمایش فیلم با توجه به جایگاه بین‌المللی سینمای ایران بااستناد به تجارب و تعاریف گذشته امكان پذیر نیست. حمایت بر تولید، نظارت برساخت و هدایت برانتخاب موضوع و نمایش فیلم در زمانی كه تولیدات انبوه دیگر كشورها در قالب‌های جدید و مدرن وارد كشور می‌شود و هر لحظه عرصه را به تولیدات دیداری و شنیداری وطنی تنگ می‌كند،امری ضروری است. امااگراین مثلث در چارچوب واقع‌بینی، اعتمادآفرینی، شناخت دقیق مخاطب و جامعه وآسیب‌شناسی كارشناسانه اركان مختلف سینما با همراهی موثر بخش خصوصی شكل گیرد، بارقه‌ی امید در كالبد نیمه جان سینما پدیدار می‌شود. تیم جدید مدیریت سینمابا بهره‌گیری از تجارب مفید گذشته و تكیه بر خلاقیت ، برنامه‌ریزی ، واقع‌بینی و پرهیز از یكسونگری می‌تواند آینده‌ی سینما را آن چنان كه مطلوب است ، رقم زند. تولید آثار فاخر،ارزشمند، عمیق و سرگرم‌كننده به همراه امكان صحیح نمایش بدوراز گروه‌گرایی، تنگ نظری و منفعت طلبی‌های شخصی، آرمان سینماگران ایرانی است.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی