آیا لخته های خونی میتوانند خطرناک باشند؟

بجز كلسترول كه بـرای افـراد بــالای ۴۰ سال خطری بالقوه بشمار میرود، قاتل دیگری بنام لخته های خونی در كمین افـراد مـیباشد. لخته های خونی كـه باعث انسداد رگهـای اصلی بدن می گردنـد، می تواند بسیار دردنـاك شده و در موارد منجر بـه مـرگ گـردنـد. در مـورد خـطـرات آنها آگاهی یافته و از خود محافظت نمایید.
ماهیت لخته های خونی بـطور عـادی وقتی قسمتی از بدن شما بریده می شـود، خـون بـرای بـستـن زخـم لـخته شـده و جهت جلوگیری از بروز عفونت پوسته ای ایجاد میگردد. با این حال، در برخی از موارد خون منعقد شده در درون رگـها تـشكیـل شـده و شـرایطـی بـه نـام "تـشـكیـل عمـقی لخته خـون در عـروق" (VDT) را پدید می آورد. نه تنها این لخته های خونی می توانند باعث محدودیت جریان خون در رگها شوند، بلكه ممكن است بـدرون وریدهای حیـاتی تر مانند قلب، شــش ها و مغز نیز رخنه نمایند. این حالت می تواند خطرناك بوده و درمواردی منجر به مرگ گردد.
محل های تشكیل لخته های خونی متداولترین لخته های خونی در رگهای عمقی و معمولا در پاها ایجاد شده و نیز مـمـكن اسـت رگهای دستها و لگن خاصره را نیز مسدود نمایند. بندرت، و بخصوص در كودكانـی كه دچـار امراض كم آبی هسـتــند، لخته های خونی میتوانند رگهای كلیه را نیز مسدود كنند.
علائم بیماری یـك لخته خونی میتواند بطور جزئی و یا كلی باعث انسداد جریان خون در رگ شـود. در هر حـال در آن بخش التهاب ایجاد میگردد. علائمی مانند تورم، قرمزی، افزایش تدریجی درد، احساس درد شدید هنـگام خـم نـمودن موضـع، گـرفـتـگی عضلانی در پاها، گرمی پوست در نزدیكی لخته خون و رنگ پریدگی میتوانند نشانه این بیماری باشند.گاهی اوقات لخته های خونی بدون علامت ظاهر می شـوند. در واقـع بـیـش از نیمی از افراد مبتلا به این بیماری دچار هیچ عوارضی نمی گردند.
عوامل بیماری فاكتورهای زیادی از قبیـل عـدم فعالیت جسمانی و عوامل ژنتیكی در ایجاد عارضه لخته های خونی دخیل هستند. متداول ترین عوامل و فاكتورها عبارتند از:
عدم فعالیت جسمانی بلندمدت، مانند نشستن در هواپیما یا خوابیدن طولانی در تخت خواب بدلیل بیماری.
عمل های جراحی، مخصوصا در استخوان و قلب.
آسیبهای بدنی، مانند شكستگی پا و لگن
چاقی مفرط
حمله قلبی
سرطان
اختلالات ژنتیكی در رابطه با لختگی خون
صدمات رگهای خونی و ایجاد تغییرات غیر طبیعی در فشار خون
چه افرادی در معرض خطر قرار دارند؟ چگـونـگی تشخیص و درمان لختهای خونی و روش پیشگیری از آن...
افرادی كه در خطر ابتلا قرار دارند
همانگونه كه علائم بیماری نشان میدهد، افرادی كه دارای سبك زندگی بی تـحرك بوده و یا اكـثـرا در حال سفر هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. كسانی كه بیش از حد چاق می باشند و یـا سابقه بیماری قلبی یـا سرطان دارنـد نـیـز احـتمال مبتلا شدنشان زیاد است.
صـرفه نظر از جنـسیت، تـقـریبا از هر ۱۰۰۰ نفر دو نفر به بیماری تشكیل لخته های حـاد خون در عروق دچار میشوند. با این حال احتمال ایجاد مجدد لـخته های خونی در مردان بیشتر از زنان است. یك مطالعه دانشگاهی نشان داد كه ۲۰ درصد از مردانـی كه دارای لخته خونی بودند، در بخش دیگری از بدنشان نیز به این عارضه مبتلا شـدنـد. احـتـمـال ایجاد لخته های خونی مكرر در مردان سه برابر مقدار آن در زنان است.
روشهای تشخیص
چنانچه هر یـك از عـلائمی كه قبلا گفته شد را در خود مشاهده نمودید، حتما به پزشك مراجعه كنید. برای تشخیص بیماری لخته های خونی میتوان هر یك از تسهای تصویری زیر را مورد استفاده قرار داد.
ونـوگرافی: این دقیقترین روش برای تشخیص لختگی حاد خود در عروق میـباشد، امـا زانهایی هم دارد كه می توان به خطر افزایش لخته های خونی اشاره نمود. یك رنگیــنه به داخل رگ تـزریـق شده و با مشخص نمودن بخشهای مسدود شده تشخص را میسر میسازد.
مافوق صوت: مؤثرترین روش بعد از ونوگرافی است كه در آن با ارسال اموج صـوتـی به بدن و تشكیل تصاویر بر طبق طول موج اصوات بیماری تشخص داده میشود.
اسكن MRI و CAT: تصویر برداری تشـدید مغناطیسی (MRI) - امواج رادیوئی كه برای تصویر برداری از اندام استفاده میشود-و اسكن CAT- عكس برداری توسط اشعه ایكـس از بخشهای مختلف بدن - با اینكه كمتر مورد استفاده قرار می گیرند، می تـوانـند بـرای تشخیص این بیماری بكار گرفته شوند.
روشهای درمان
لخـته هـای خـونی از طـریق مـصـرف دارو از بین نمی روند امـا داروهـای ضـد انعقاد خون ( رقـیـق كنــنده های خونی ) می تـوانند از گسـترش و بزرگ شدن لخته ها و از بـوجـود آمدن آنها در بخشهای دیگر بدن جلوگیری بعمل آورند؛ بدن خودش آنها را از بین خـواهـد برد. یكی از عوارض جانبی این داروها این است كه از زخـم مـقـدار بـیـشتری خون خارج و مدت زمان التیام آن طولانی تر خواهد شد.
ممكن است از بـین رفتن لخته های خونی چندین هفته بطول بكشد. عضو آسیب دیده باید بطرف بالا نگه داشته شده و بطور مداوم حركت داده شود، و در صورت وجود درد، در مجاورت گرما قرار بگیرید. پزشك ممكن است برای تقلیل درد در ناحیه قوزك پا جورابهای مخصوص تجویز نماید.
اگر لخته خونی بزرگ و دنباله دار بـاشـد، پـزشك ممكن است یك نوع داروی قوی برطرف كنـنـده لـخته خونی توصیه نماید. این داروها ممكن است خطر خونریزی بـیـش از حـد را افزایش دهند و به همین خاطر در موارد خیلی حاد از آنها استفاده می شود.
میزان خطرناكی
احتمال اینكه لخته های خونی بخصوص زمانی كه پایین زانو قرار دارند، یـك تحدید جدی برای زندگی محسوب گردد، تقریبا صفر است. اما اگر بالای زانو باشند، میتوانند از جای خـود حـركت كـرده و یـكـی از رگـهـای اصـلی قلب، ششها یا مغز را مسدود كنند. به این حـالت "آمبلی" گـفـته شــده و ممكن است باعث سكته و یا حملات قلبی گردد. معمولا بدترین عوارض لخته خونی، ایجاد صدمات بافتی میباشد.
روش پیشگیری
بهترین راه پیشگیری از انسداد رگها و ایجاد لخته های خونی، داشتن یك سـبك زندگی سالم و فعال است. اگر مجبورید مرتبا به مسافرت بروید و یا شغل شما بــگونه است كه باید مدتهای طـولانی روی صنـدلـی بنشینید، پاهایتـان را حـركت داده، مـحـل خـود را در صندلی عوض كرده و برای جلوگیری از ایجاد لخته هـای خـونی مـرتـب از سـر جـای خود بلند شوید. همچنین وزن خود را متعادل نگهداشته، لباسهای گشاد پوشیده و به مقدار زیاد آب بنوشید.
از سیستم گردش خون خود محافظت كنید
خـون بــه عضلاتتان مواد غذایی رسانده، اكسیژن بدنتان را تامین نموده و شـمـا را گـرم نـگه می دارد. یك لخـته خونی این سیستم منظم را مختـل كـرده و شـمـا را در مـعـرض صدمات جدی قرار می دهد. با رعایت اندكی از مسائل پیشگیرانه، می توانید سلامتی خود را از این خطر درو كنید.


نویسنده: مهران

منبع : پورتال مردمان