«لیوانی حداقل نیمه پر»

این سند به عنوان خبری خوشایند بعد از هفته ها مذاكره فشرده ارائه گردید. تا صبح سه شنبه هفته گذشته هنگامی كه رهبران جهان به نیویورك رسیده بودند، هنوز ۱۴۰ مورد عدم توافق و ۲۷ مورد حل نشده وجود داشت. بالاخره جهش نهایی دیپلماسی «یا بپذیر یا رها كن» فرصت داد تا سند نهایی شود، اما خیلی دیر به نحوی كه خبرنگاران و مفسران فرصت تحلیل متن كامل را قبل از قضاوت نداشتند. جای هیچ انتقادی به آنها نیست زیرا بسیاری از قضاوت های ایشان اكنون در حال تجدیدنظر یا دارای اختلاف مختصر است.
در واقع مایل به انتقاد از آنان نیستم، زیرا اغلب نسبت به من بسیار محبت داشتند. ایشان كشورها را مقصر ناكامی اظهار شده می دانند كه ظاهراً در پذیرش پیشنهادات جسورانه ای كه من ارائه داده بودم ناكام مانده اند. انصاف این است كه همه چیز را بی پرده بگویم.
در ماه مارس، وقتی كه دستور كار اجلاس را پیشنهاد دادم، عمداً معیارها را در سطح بالایی قرار دادم چون در مذاكرات بین المللی هر چه كه می خواهید به آن دست پیدا نخواهید كرد. همچنین من اصلاحات را در قالب یك مجموعه ارائه دادم، نه به این معنی كه انتظار داشتم آنها بدون تغییر تصویب شوند اما پیشرفت انتظار می رفت با هم، نه تدریجی و خرده خرده به دست آید زیرا امكان بیشتری بود كه كشورها چنانچه ببینند توجه جدی به سایر مسائلی شده كه برای ایشان از اولویت بیشتری برخوردار است، بر ملاحظات خود روی بعضی مسائل سرپوش بگذارند.
دقیقا این آن چیز بود كه نهایتاً اتفاق افتاد.
سند نهایی حاوی تعهدات قوی، غیرمبهم از جانب كشورهای كمك كننده و هم در حال توسعه برای برداشتن گام های دقیق به سوی دستیابی به اهداف توسعه تا سال ۲۰۱۵ است كه پنج سال قبل در اجلاس هزاره بر آن توافق شد، موضوعی كه اینك با حمایت رئیس جمهور بوش كه به وضوح در سخنرانی خود در اجلاس هفته گذشته اذعان داشت- می تواند بی چون و چرا گفته شود كه اجماع جهانی را پشت سر خود دارد.
سند حاوی تصمیماتی برای تقویت ظرفیت سازمان ملل برای حفظ صلح، ایجاد صلح و صلح سازی شامل طرح كلی مشروح برای برقراری كمیسیون ایجاد صلح به منظور تضمین تلاش بین المللی پایدار و با انسجام بیشتر برای ایجاد صلح پایدار در كشورهای آسیب دیده از جنگ است.
شامل تصمیماتی برای تقویت دفتر كمیسر عالی حقوق بشر و دو برابر كردن بودجه آن، ایجاد نظام هشداردهنده اولیه جهانی برای بلایای طبیعی، بسیج منابع جدید برای مبارزه با بیماری ایدز و ویروس سل و مالاریا و بهبود صندوق چرخشی مركزی اضطراری سازمان ملل است تا كمك های برای آسیب دیدگان از بلایای طبیعی مطمئن تر و سریع تر در آینده ارائه گردند.
این سند فاقد تعریف واضح از تروریسم است كه من به آن اشاره داشتم. اما برای نخستین بار در تاریخ سازمان ملل از سوی تمامی دولت های عضو حاوی محكومیت مطلق تروریسم «در كلیه اشكال و مظاهر آن، انجام شده به وسیله هر كس، هر جا و برای هر قصد و نیتی» است، همچنین تلاش قوی برای تكمیل كنوانسیون فراگیر درباره تروریسم طی ۱۲ ماه و توافق برای تهیه خط مشی جهانی ضدتروریسم است كه باعث تضعیف تروریست ها می گردد و در عین حال جامعه بین المللی ما را تقویت می كند.
شاید با ارزش ترین مورد برای من پذیرش شفاف تمامی كشورهای عضو ملل متحد درباره برقرار بودن مسئولیت دسته جمعی در حمایت از مردم غیرنظامی در برابر نسل كشی، جنایات جنگی، پاكسازی قوی و جنایات علیه بشریت با تعهدی است كه هر جا مسئولان محلی آشكارا ناكام ماندند، این مهم از راه شورای امنیت به انجام برسد. من برای نخستین بار در ۱۹۹۸ زمانی كه تجربه گریزناپذیر ناكامی های ما در بوسنی و روآندا به وقوع پیوست از این موضوع دفاع كردم.
پیشنهاد من برای شورای جدید حقوق بشر سازمان ملل نیز مورد قبول قرار گرفت، اگر چه بدون جزئیات مربوط به آن، كه امیدوار بودم این نهاد را نسبت به كمیسیون حقوق بشر فعلی بهتر نماید. این موارد برای مجمع عمومی باقی مانده است تا طی سال آینده نهایی نماید. ملت هایی كه قویاً به حقوق بشر اعتقاد دارند باید سخت تلاش نمایند تا یقین حاصل شود كه نهاد جدید تحول واقعی به وجود آورد.
كشورهای عضو بیشتر پیشنهادات مشروح من را برای اصلاح مدیریت (در سازمان ملل) پذیرا شدند. در آینده نزدیك ما باید بازرسی و حسابرسی مستقل و قاطع در مورد كارمان داشته باشیم؛ از طریق حذف دستچینی از وظایف منسوخ و باز خرید كارمندان بتوانیم انرژی های خود را بر اولویت های امروز متمركز كرده و افراد درست را برای برخورد با آنها استخدام كنیم و بازنگری كامل از قوانین حاكم بر استفاده از منابع مالی و انسانی مان ارائه دهیم.
اما آنان از تعهدی روشن برای ارائه اختیار اجرایی قوی به دبیر كل كه من و جانشینانم نیاز خواهیم داشت تا بتوانیم طیف گسترده عملیاتی كه سازمان ملل وظیفه انجام آن را برعهده دارد به عمل درآوریم، باز ایستادند.
من همچنین پیشنهاد اصلاح شورای امنیت را ارائه دادم كه بتوان آن را به گونه ای گسترده بیانگر واقعیت های امروز كرد. اینجا نیز در اصول توافق هایی هست اما اجرای جزئیات كاری دشوار است. سند تعهد می كند كه ملت ها برای رسیدن به تصمیم به تلاش خود ادامه دهند و خواستار بررسی پیشرفت تا پایان سال ۲۰۰۵ می شود.
عمده ترین كاستی سند ناكامی آن در پرداختن به تكثیر سلاح های هسته ای است كه بیشترین تهدیدی است كه ما با آن در آینده نزدیك با در نظر گرفتن اینكه ممكن است این سلاح ها به دست تروریست ها بیافتد، رو به رو هستیم. بعضی كشورها می خواستند اولویت قطعی را به عدم تكثیر بدهند در حالی كه سایر كشورها تأكید داشتند كه تلاش ها برای تقویت معاهده عدم تكثیر سلاح های هسته ای (NPT) باید شامل گام های بیشتر به سوی خلع سلاح باشد. بنابراین ناكامی كنفرانس برای (NPT) در ماه مه دوباره تكرار شد.
مطمئناً این مسئله جدی تر از آن است كه به دلیل حركت «اول شما انجام بده _ نخیر شما اول» به گرو گذاشته شود.
من از رهبران هر دو طرف تقاضا دارم تا سیاستمداری مؤثرتری نشان دهند و تلاش فوری برای یافتن زمینه مشترك بیابند. در غیر این صورت این اجلاس ممكن است فقط به خاطر ناكامی برای درنگ در حل معمای رژیم عدم تكثیر هسته ای به خاطره ها سپرده شود و سایر موفقیت های واقعی آن تحت الشعاع قرار گیرد.

منبع: مركز اطلاعات سازمان ملل متحد
به قلم كوفی عنان دبیركل سازمان ملل متحد

منبع : روزنامه همشهری