جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


رشد کاهشی تولید ایران


رشد کاهشی تولید ایران
قرار است دریكصد وسی وهفتمین اجلاس اوپك در وین، درباره افزایش ۵۰۰ هزاربشكه ای سقف تولید نفت تصمیم گیری شود. شرایط برای گرفتن این تصمیم از آنجا شكل گرفته است كه تولیدكنندگان نفت در پی این مهم هستند كه به مصرف كنندگان نشان دهند که اوپک همه توان خود را برای عرضه كافی نفت و تثبیت بازار به كار می گیرد.در وضعیتی كه به نظر كارشناسان و به استناد آمارهای رسمی صنعت نفت، افزایش قیمت های این فرآورده به دلیل كم بودن عرضه در بازارهای جهانی نیست و دلایل فنی نظیرمحدودیت ظرفیت پالایشگاه ها، علل طبیعی همانند طوفان كاترینا و حتی ملاحظات سیاسی موجب تداوم رشد شتابان قیمت ها دربخش انرژی شده است، افزایش سقف تولید تا۵۰۰ هزاربشكه از سویی به وضعیت كنونی كمك نخواهدكرد و ازسوی دیگر، ناممكن به نظر می رسد.اظهارات «هوگوچاوز» مبنی بر این كه اوپك هم اكنون، در سقف تولید خود قرار دارد و مشكل اصلی این است كه ذخایر نفتی روبه پایان است، شاهدی بر این مدعاست كه ظرفیت بالقوه تولیدكنندگان برای پاسخ گویی به عطش سیری ناپذیركشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ناكافی است.در مجله ها و نشریه های تخصصی خارجی حوزه انرژی، درباره میزان تولید ایران در اوپك و جایگاه كشورمان درآینده تصریح شده است: سهمیه كنونی ایران دراوپك كمی بالاتر از ۱/۴ میلیون بشكه در روز است كه این میزان ازآغاز ژولای ۲۰۰۵ افزایش یافته است. با این حال ایران درچند هفته اخیر بیشتر از ۹/۳ تا۰/۴ میلیون بشكه تولید نفت نداشته است و به نظر می رسد همین میزان تولید را كه حداكثر توان تولید نفت ایران است، حفظ كند. به علت پایان یافتن میدان های مهم نفتی احتمال این كه ایران بتوانددرچندسال آینده میزان تولید خود را درچهار میلیون بشكه حفظ كند، بسیار اندك است. البته مسئولان ایرانی می گویند اگر اوپک تصمیم بگیرد که تولید خود را ۵۰۰ هزار بشکه افزایش بدهد، ایران توان افزودن بر سهم ۷۰ هزار بشکه ای خود را دارد.با وجود تلاش های انجام شده، روند پیشرفت دربخش نفت كندتر از هدف های برنامه سوم بوده است. ظرفیت تولید نفت خام كشور درسال ۱۳۸۲ نسبت به سال ۱۳۷۸ به میزان۴۶۴ هزاربشكه در روز افزایش یافت كه۶/۶۵ درصد هدف های برنامه سوم در این بخش تحقق یافت. این میزان افزایش تولید از طریق اجرای طرح های بیع متقابل برای توسعه میدان های درود، سروش، نوروز، دارخوین وبلال در دوره زمانی ۱۳۷۹ تا۱۳۸۲ محقق شده است. ظرفیت صادرات نفت خام كشور نیز درطول سه سال یادشده مطابق با هدف های برنامه سوم افزایش نیافت. هدف پیش بینی شده برای افزایش ظرفیت صادرات نفت خام برای سال۸۰ به میزان ۲ میلیون و۳۷۴ هزاربشكه در روز بودكه عملكرد برنامه ۲ میلیون و۷۶ هزار بشكه در روز ثبت شده است.هم اكنون درمیان متولیان صنعت نفت كشور درباره چگونگی بهره برداری از میدان های نفتی بحث و رایزنی وجود دارد. بیشتر مخازن ایران به غیراز مخازن تازه كشف شده۸۰ تا۹۰ درصد از میدان های نفتی در نیمه دوم عمر خود به سر می برند و درنتیجه ایران باید به روش های بهره برداری ثانویه و ثالثیه توجه بیشتری كند. درحال حاضرسالانه۱۰درصد از تولید میدان های نفتی كشور كاسته می شود كه اگر با روش های معمول این۱۰ درصد حفظ شود، به این معنا است كه۱۰ درصد درمیزان تولیدات خود رشد داشته ایم.ضریب بازیافت نفت درمخازن ایران درچندسال گذشته و با انجام پروژه های ازدیاد برداشت به طورمتوسط از۱۸ درصد به۲۱ درصد رسیده است كه نشان می دهد درصورت تداوم و انجام فعالیت های گسترده، امكان ازیاد برداشت از مخازن نفتی كشور وجود دارد. ایران تاكنون۳۲ درصد از ذخایر نفتی خود را برداشت كرده و از این لحاظ درمیان كشورهای نفتی خاورمیانه اول است. به گزارش نشریه تحقیقات اقتصادی خاورمیانه(میس)؛ ایران تاكنون۵۵ میلیارد و۵۰۰ میلیون بشكه نفت از ذخایر نفتی خود برداشت كرده است. تا امروز۹۵۷ میلیارد بشكه نفت از ذخایر نفتی جهان برداشت شده است كه ۳۶ درصد كل ذخایر نفتی جهان را شامل می شود.با این حال مسئولان وسیاست گذاران بخش نفت امیدواراند با بهره برداری از میدان های نفتی آزادگان، یادآوران و جفیر تا پایان برنامه چهارم ظرفیت تولید نفت خام نزدیك به۴۵۰ تا۵۰۰ هزار بشكه در روز افزایش یابد. آنها معتقدند با بهره برداری از میدان های دارخوین، سروش، نوروز، سلمان، نصرت و فروزان تولید روزانه نفت خام كشور، یك میلیون بشكه بیشتر خواهد شد.درهمین حال تلاش می شود تا چشم اندازی روشن از میدان های قدیمی كشور ارائه شود. مدیرفنی شركت عملیات اكتشاف در سومین همایش سالانه شركت عملیات اكتشاف نفت گفت: با توجه به ذخیره نفت خام درجای كشوركه به میزان ۵۰۰ میلیارد بشكه است اگر بتوانیم ۱۰ درصد به ضریب برداشت از ذخایر نفتی كشور اضافه كنیم كه آن هم شدنی است، حدود۵۰ میلیارد بشكه به ذخایر نفت قابل برداشت كشور اضافه می شود.علاوه بر روند افزایش مصرف داخلی تا سقف۷/۱ میلیون بشكه در روزكه موجب كاهش توان صادراتی كشور شده وگزارش ها حاكی از آن است كه تا۲۰ سال دیگر ایران به جرگه واردكنندگان نفت خام می پیوندد، ضعف مزمن صادرات نفت خام و آینده آن محل مجادله كارشناسان داخلی وخارجی شده است.درحالی كه دولت ایران مطابق برنامه جامعی كه دردست دارد می خواهد تا میزان تولید نفت خود را تا پایان امسال به۴ میلیون و۵۰۰ هزاربشكه، تا سال۲۰۰۹ به بیش از۵ میلیون بشكه و تا سال۲۰۱۴ به۷ میلیون بشكه در روز افزایش دهد، مركز مطالعات بین المللی استراتژیك «سی.ای.آی.ای» پیش بینی كرده است؛ ایران كه درحال حاضر چهارمین كشور بزرگ تولیدكننده نفت درجهان است، درسال۲۰۲۵ میلادی با چهار رده كاهش به هشتمین كشور تولیدكننده نفت درجهان تبدیل می شود.این مؤسسه اعلام كرد: ظرفیت تولید نفت ایران درسال ۲۰۱۰ میلادی درسطح كنونی۴ میلیون بشكه در روز حفظ خواهد شد و این رقم درسال ۲۰۱۵ میلادی به ۳/۴ میلیون بشكه در روز افزایش خواهد یافت. ظرفیت تولید نفت ایران در سال های۲۰۲۰ و۲۰۲۵ میلادی به ترتیب به۷/۴ میلیون بشكه و۹/۴ میلیون بشكه در روز افزایش خواهد یافت. در۲۰ سال آینده كشورهای عراق، كویت، امارات و ونزوئلا بالاتر از ایران خواهند ایستاد.درپایان دولت آقای خاتمی نیز آنها چنین گزارش دادند، ظرفیت تولید نفت ایران كه درحال حاضر۲/۴ میلیون بشكه در روز است، درقیاس با هشت سال پیش تفاوت چندانی نكرده است. این درحالی است كه وزارت نفت هدف خود را رسیدن ظرفیت تولید نفت به۵ میلیون بشكه در روز درپایان سال ۲۰۰۴ اعلام كرده بود.
بدون تردید ترجیع بند همه متولیان و آگاهان صنعت نفت ایران در داخل و خارج برای حفظ و ارتقای توان تولید جذب میلیاردها دلار سرمایه گذاری است. ازآنجا كه كاهش سالانه ظرفیت تولید نفت ایران به میزان۲۰۰ تا ۳۰۰ هزاربشكه در روزجدی است، سرمایه گذاری گسترده برای توسعه حوزه های جدید وتزریق گاز به چاه های نفت ایران برای حفظ سهمیه این كشور دراوپك ضروری است و برای افزایش ظرفیت تولید نفت ایران به میزان ۲ تا۵/۲ میلیون بشكه در روز باید۴۰ میلیارد دلار در۵ سال آینده سرمایه گذاری شود. جذب چنین سرمایه ای نیازمند تدبیر و به كارگیری ابتكارهای نوین درعرصه سیاست خارجی است تا ایران بتواند همچنان از درآمد كنونی كه می تواند زمینه ساز جهش اقتصادی در عرصه های مختلف شود، برخوردار شود.
منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا


همچنین مشاهده کنید