آیا والدین موفقی هستید؟

چگونه یاد بگیریم با خود صادق باشیم و از خطاهای مان دست برداریم. من مادری هستم كه در مورد مراقبت از كودك كتاب های زیادی خوانده ام تا پاسخ همه سؤالاتم درباره سلامت و رشد پسر خردسالم را پیدا كنم. وقتی كه قفسه های كتابم را مرتب می كردم و كتاب ها و مجلات را دسته بندی می كردم، از خواندن این همه خبر و پند و توصیه های متناقض خسته می شدم. چطور می توانستم بفهمم كه رفتارم با فرزندم درست است یا خیر؟
سال ها بعد، برحسب وظیفه برای آزمون رشته پرستاری همه كتاب های رفتار با كودك را مطالعه كردم. اما وقتی كه پسرم را به مدرسه بردم او گریه می كرد و دست مرا محكم گرفته بود، متحیر ماندم و از خود پرسیدم كجای راه را اشتباه رفته ام، گاهی نیز می پرسیدم آیا واقعاً مادر خوبی بوده ام؟
اما سیزده سال بعد، من و پسرم چیزهای زیادی یاد گرفتیم. پسرم یك نوجوان مستقل شده بود و من هم مادر با تجربه ای شده بودم. رفته رفته یاد گرفتم در برخورد با مشكلات مدرسه یا مسایل دیگر پسر بچه ها، با خودم رو راست باشم. هنوز توصیه های كارشناسان را می خواندم یا از طریق برنامه های رادیویی - تلویزیونی، پیام های آنها را دنبال می كردم. خیلی طول كشید كه به عنوان مادری آگاه در خود اعتماد به نفس پیدا كنم.
اما حالا می دانم برای تربیت فرزندم چه روشی را انتخاب كنم كه برای كودك و خانواده ام مفید باشد. در پایان، آن چه كه به آن معتقدم این است كه ما، پدر و مادرها، كارشناسان واقعی فرزندان مان هستیم، والدین سست اراده (بدون اعتماد به نفس) یا نگران.
من در موارد دیگر زندگی احساس صلاحیت می كردم، بنابراین عدم اعتماد به نفسم در بچه داری برایم بسیار تعجب آور بود. در مقایسه با مادرهای دیگر، می دیدیم آنها از من تبحر بیشتری دارند. آیا فقط من بودم كه چنین احساسی داشتم؟
بنا به گفته كارشناسان، در حقیقت این كه نگران باشید آیا والدین خوبی هستید یا نه، مخصوصاً در مورد فرزند اول طبیعی است. چرا كه شما مسئول این آدم كوچك هستید، پس طبیعی است نگران باشید كه رفتار شما چه تاثیری در رشد كودكانتان خواهد داشت. اما در این جا روش هایی وجود دارد كه به شما یاد می دهد چگونه در امر تربیت فرزندانتان مطمئن و استوار گام بردارید.
همیشه پدر و مادرها چنین نگرانی هایی دارند، اما مسایلی آن طرف مشكلات امروزی نیز وجود دارد. جامعه ما در معرض تحولات بیشماری قرار گرفته است. مثلاً روز به روز به تعداد مادرانی كه بیرون از منزل كار می كنند، اضافه می شود. بنابراین به تدریج بر تعداد كودكانی كه در خانه تنها هستند، اضافه می شود.این گونه تحولات برای ما نگرانی هایی به همراه دارد كه پدر و مادرهای ما هرگز چنین نگرانی هایی نداشتند، میلیون ها پدر و مادری كه مجبورند فرزندان خود را ترك كنند نگران هستند، این مشغله ها چه تاثیری روی بچه هایشان می گذارد، چگونه یك پدر یا مادرتنها می تواند از عهده مشكلات فرزندانش برآید؟
پیدا كردن پاسخ این پرسش ها دشوار است چراكه ما اغلب احساس می كنیم، این فقط مشكل ما است. كسی را نداریم كه از او كمك بگیریم. كارشناسان معتقدند، «امروزه حمایت اجتماعی بسیار كم شده.»رییس گروه تحقیقات خانواده و رشد اجتماعی نوجوانان می گوید: «وقتی مادرها خانه را به قصد كار ترك می كنند، زمان كمتری برای توجه به فرزندانشان دارند، بنابراین حمایت و كمك به آنها دشوارتر از قبل می شود.» بیشتر پدر و مادرها مایلند عضو یكی از انجمن های خانواده باشند اما اغلب دسترسی به آن برایشان مشكل است.
مادری می گفت: «والدین امروزی، به اهمیت وجود انجمن های خانواده پی برده اند، چراكه با عضویت در این گروه ها می توانند از حمایت آنها برخوردار شوند.»
چه توصیه هایی مفید است؟
امروزه قابل دسترس بودن اطلاعات از طریق كتاب ها، مجلات و برنامه های رادیویی و تلویزیونی خانواده، پیشرفتی است كه بچه داری را آسان تر كرده است. گرچه والدین در برخورد با مشكلات و فشارهای عصبی زندگی امروز، به كمك نیاز دارند، اما پژوهش های وسیع و نظریه های كارشناسان درمورد سلامت و رشد كودكان ممكن است واقعاً به اعتماد به نفس پدر و مادرها آسیب برساند. مادری كه صاحب سه فرزند است، می گوید: در امور بچه داری هرچه بیشتر مطالعه می كنم، از خودم ناامیدتر می شوم.
افزایش میزان اطلاعات ممكن است والدین را در اختلاف نظرها سردرگم كند. اما راه حل این مشكل برای من این بود كه فهمیدم توصیه های مفید كارشناسان نه تنها اطلاعات لازم را در اختیارم قرار می دهد، بلكه كمك می كند توانایی آن را داشته باشم كه به تنهایی تصمیم بگیرم. من متوجه شدم كه اگر توصیه یك كارشناس اعتقاد اولیه مرا تقویت نكرد، یعنی آن پیشنهاد برای فرزندم تاثیری ندارد پس نباید به آن توجه كنم در این صورت سر در گم نمی شوم. اما در مجموع مفیدترین توصیه ها چند نكته را پیشنهاد می كند.
انتظارات واقعی داشته باشید
تصور درستی از والدین بالنده داشته باشید. روان شناسان معتقدند شما پیوسته روش تربیتی خود را بررسی می كنید، آنهایی را كه بی تاثیراند، دور می ریزید و شیوه های كاربردی تری را انتخاب می كنید و در این بین ممكن است دچار خطاهایی نیز بشوید. اما نگران نباشید چراكه این گونه اشتباهات سهوی شما، به فرزندتان آسیب جدی روانی وارد نمی كند. بهترین روش مشاوره كارشناسان، فقط درمان مشكلات فرزند شما نیست، بلكه آنها باید راه های برخورد با مشكلات را به شما بیاموزند. نظر كارشناسانی كه برای همه سؤالات یك جواب دارند، را نپذیرید. آنهایی كه در بیان نظریاتشان بیشتر از كلمه «همیشه، هرگز، باید و نباید» استفاده می كنند. زیرا این گونه نظریه ها و توصیه ها خانواده ها را از فكر كردن به وضعیت خاص خودشان باز می دارد.توصیه های كارشناسان وقتی مفید است كه راه های برخورد با مشكلات فرزندتان را به شما ارایه دهد، بنابراین شما نیز بر اساس نیازهای فرزندانتان یكی را انتخاب می كنید. برخی از كارشناسان رفتار با كودك، فقط اولین بخش رفع مشكل را پیشنهاد می كنند، در حالی كه باید در صورت شكست راه اول، روش دیگری را نیز ارایه دهند. اگر راه هایی كه مشاوران پیشنهاد كرده اند بی تاثیر باشد، بعضی از والدین نگران می شوند كه شاید خود یا فرزندشان در عمل به توصیه های روان شناسی اشتباه كرده اند. ولی باید بدانیم هر تكنیك رفتاری برای همه كودكان موثر نیست. بعضی اوقات مجبور می شوید، فقط به یك شیوه رفتار كنید، اما بعضی اوقات هم قبل از این كه بدانید یك تكنیك چگونه عمل می كند، شاید آن را تغییر دهید.بیشتر روان شناسان معتقدند: «پیشنهادهای متناوب مفید هستند.» شاید حتی مهم تر از این كه والدین را تشویق كنند تا راه حل هایی را برای خود ابداع كنند. دكتر كارول شر استاد دانشگاهی در نیویورك، هشدار می دهد كه برخی از كارشناسان، تربیت كودك را بسیار ساده می پندارند. مثلاً در برخورد با مشكلی مانند خجالت، شاید از طریق كتاب یا مجلات به شما توصیه كنند فرزندتان را تشویق كنید همراه بچه های دیگر، در فعالیت های گروهی بیشتر شركت كند. البته این، توصیه خوبی است، اما چون به قدر كافی دلایل خجالتی بودن بچه ها را توضیح نداده است، والدین هم انتظار دارند، خجالت فرزندشان به همین سادگی برطرف شود. اما همیشه این طور نیست، شاید خجالتی بودن یك كودك بسیار پیچیده باشد و شاید غلبه بر آن و پیدا كردن اعتماد به نفس، برای او یك عمر طول بكشد. پس آگاه باشید كه معالجه نیم ساعتی وجود ندارد.
شركت در انجمن های خانواده بسیار مفید است
اغلب خانواده هایی را می بینم كه نگران مشكلات تربیتی فرزندان خود هستند. پیشتر گفتم كه دیگران هم مانند شما نگرانی هایی دارند. پس تبادل نظر با آنها می تواند برای شما هم مفید باشد. مثلاً مادری كه با فرزند نه ساله اش به مشكل بر می خورد، بهتر است در كلاس های آموزش خانواده شركت كند. همان طور كه احساس و نگرانی اش را با اعضای گروه در میان می گذارد، آنها نیز با او همدردی كرده و راه های مفیدی به او پیشنهاد می كنند. اما او به زودی در می یابد كه می تواند از حمایت عاطفی برخوردار باشد. حتی در این گفت و گوها، او توانایی هایش را كه فراموش كرده بود، دوباره به دست می آورد.
نویسنده: Dian Smit
مترجم: نرگس بیگوند