جلوگیری از شیوع وبا

«وبا» یك بیماری حاد اسهالی است كه توسط میكروبی به نام «ویبریوكلرا» ایجاد می شود. این باكتری متعلق به خانواده ای به نام ویبریوناسه می باشد كه سبب عفونت های معده ای _ روده ای می شود. همه اعضای این خانواده ارگانیسم هایی آبزی بوده و به فراوانی در آب های شور و شیرین و خصوصاً آب های راكد یافت می شوند.این میكروب از طریق خوردن آب آلوده و مواد خوراكی آلوده وارد دستگاه گوارش می شود و بعد از عبور از معده و تجمع در روده، تكثیر كرده و با سوراخ كردن دیواره روده و ترشح سم منجر به اختلال در عملكرد آن می گردد.در پی این اختلال بعد از یك دوره اولیه ۲ تا۲۳ روزه (دوره نهفته: از زمان ورود عامل بیماری تا زمانی كه اولین نشانه های بیماری بروز كند) بیماری علائم خود را نشان می دهد. محتویات جامد روده به سرعت تخلیه شده و مایعات بدن دفع می شود، این امر همراه است با اسهالی آبكی و بدون بو، كه الكترولیت هایی مثل كلرورسدیم، پتاسیم و بی كربنات را همراه خود دفع می كند، گاهی در شرایط حاد بیماری، فرد روزانه ۳۰-۱۵ لیتر آب از دست می دهد و همین امر بیشترین عامل مرگ و میر می باشد.فرد دچار اسهال شدید شده، كه معمولاً بدون تب و استفراغ است، اما گاهی فرد دچار افت دما و استفراغ های ناگهانی می شود.معمولاً در نوزادان دل پیچه و اسهال را والدین به طور خانگی و بدون نظارت پزشك، خوددرمانی می كنند و حتی در بزرگسالان هم گاهی دردهای شكمی، ساده تلقی می شود كه بهتر است در شرایط حال، توجه بیشتر و دقیق تری را داشه باشیم و حتماً در صورت مشكوك شدن سریعاً به پزشك مراجعه نماییم. گویی كه در شرایط حاد و اپیدمی مسئولین برای جلوگیری هر چه سریعتر از شیوع بیماری، درمان را بر تشخیص قطعی ارجح می دانند.البته آنچه كه حائز اهمیت است این است كه افرادی كه فقط ناقل هستند و هیچگونه علائمی هم ندارند و البته در شیوع بیماری هم نقش بسیار مهمی دارند، كه بعداً بیشتر توضیح داده می شود. گاه در اثر از دست دادن میزان زیادی پتاسیم و كاهش آن در خون فرد، وی در اثر بروز سكته از دنیا می رود، در حالی كه هیچ گونه علائمی دال بر بیماری و یا كمبود آب ندارد. همچنین با پیشرفت بیماری چشم ها فرو رفته، گونه ها و پوست صورت چروكیده می شود.همچنان كه ابتلا به این بیماری و شیوع آن بسیار ساده است درمان و جلوگیری از آن هم، همینطور. چرا كه در صورت عدم درمان و به دلیل از دست رفتن آب و الكترولیت های بدن مرگ و میر تا ۶۰ درصد هم می رسد حال آنكه به كمك روش های درمانی لازم و جبران آب و الكترولیت های بدن و مصرف آنتی بیوتیك و پیشگیری های لازم این میزان به یك درصد هم نمی رسد.فرد مبتلا بعد از بهبودی نیز برای مدت طولانی در روده خود باكتری مذكور را دارد و این ناقلین حداكثر، باكتری را تا یك سال از طریق مدفوع دفع می كنند.
افرادی كه بیش از ۵۰ سال سن دارند ممكن است به ناقلین مزمن تبدیل شده و به طور متناوب و برای سالیان متمادی باكتری را از راه مدفوع دفع كنند.با توجه به این موضوع كه در حال حاضر این بیماری در كشور ما، ایران، در حال شیوع و گسترش است و مسئولین مربوطه هم در تلاشند كه اقدامات لازم را جهت اطلاع رسانی، پیشگیری و درمان انجام دهند و در پی اعلام نگرانی جامعه پزشكی از موج دوم بیماری وبا در شهریور و مهرماه (كه دقیقاً مصادف با بازگشایی مدارس می باشد) رعایت موارد زیر جهت اطلاع و جلوگیری از شیوع بیماری ضروری است:
۱- مشتركین آب و فاضلاب تهران به دلیل كنترل روزانه و بررسی های لازم مسئولین سازمان آب هیچگونه مشكل مصرفی ندارند. منازلی كه آب لوله كشی ندارند حتماً آب شرب خود را به مدت ۳ دقیقه بجوشانند.
۲- در محیط بیرون فقط از آب های معدنی مورد اطمینان استفاده نمایند.
۳- از نوشیدن آب كلمن ها و یا منابع عمومی آب آشامیدنی در خیابان ها و پارك ها، خودداری نمایید. حتی در صورت اطمینان از سلامت آب، به دلیل احتمال تماس فرد آلوده با شیر آب، انتقال بیماری ممكن می باشد.
۴- از مصرف نوشیدنی هایی كه به بسته بندی و محصولات آنها اطمینان ندارید و همچنین بستنی هایی كه دست ساز هستند خودداری نمایید. (می توانید از بستنی هایی كه به صورت ماشینی ساخته و بسته بندی می شوند استفاده نمایید.)
۵- از مصرف هر نوع نوشیدنی همراه با یخ در رستوران ها و كافی شاپ هایی كه رعایت بهداشت را نمی كنند، خودداری نمایید.
۶- در صورتی كه قصد سفر دارید آب مصرفی خود را می توانید با تهیه قرص های تصفیه كننده از داروخانه، تصفیه كنید.
۷- از نگهداری آب و انبار كردن آن و مصرف آب های راكد خودداری نمایید و آب مصرفی خود را بعد از ۲۴ ساعت حتماً تعویض كنید.
۸- از مصرف نوشیدنی هایی كه توسط دستفروش ها عرضه می شود جداً خودداری نمایید.
۹- با توجه به اینكه یكی از محیط های مناسب رشد این باكتری آب های شور و شیرین می باشد، این باكتری ها به راحتی در آب های شوری كه دستفروش های گردو و بلال مصرف می كنند رشد می كند، پس بطور جدی از مصرف این گونه مواد خودداری نمایید.
۱۰- از شنا كردن در آب های راكد و جوی های آب و بازی با آب های آلوده خودداری نمایید. (چندی پیش یكی از روزنامه های كثیرالانتشار كشور از چنین سرگرمی برای كودكان و نوجوانان مناطقی از تهران و حوالی آن گزارش داد).
۱۱- از مصرف سبزیجات و صیفی جات آلوده و به طور كلی مصرف آنها در رستوران های عمومی خودداری نمایید. (با توجه به این موضوع كه كلیه رستوران ها از عرضه این قبیل مواد منع شده اند و این امر جهت جلوگیری از شیوع بیماری است نه صرفاً غیربهداشتی بودن آن مركز و همچنین هر گونه كاشت و برداشت و عرضه این مواد ممنوع شده است) و در صورت تمایل به مصرف شخصی این قبیل خوراكی ها و همچنین میوه جات، حتماً آنها را با مواد ضد عفونی كننده بشویید و از سالم بودن آن اطمینان حاصل نمایید.
۱۲- یكی از راه های شیوع بیماری انتقال فرد به فرد است كه بسیار هم حائز اهمیت می باشد. هستند كسانی كه از بیماری خود بی اطلاعند و یا هنوز علائمی را نشان نداده اند. بنابراین چنین افرادی به راحتی موجب گسترش این بیماری می شوند.
۱۳- در مكان های عمومی بسیار بیشتر باید رعایت بهداشت را كرد، چرا كه كسی از بیماری دیگری خبر ندارد و خیلی راحت بیماری شیوع پیدا می كند پس حتماً بعد از استفاده از وسائل و مكان های عمومی (اتوبوس، مترو، تاكسی، سینما، دستشویی، مدارس، آموزشگاه ها و غیره) دست های خود را با صابون مایع بشویید. (خصوصاً قبل از غذا و بعد از دستشویی)
۱۴- در صورت استفاده از دستشویی های عمومی حتماً در حین رعایت كامل بهداشت، دست های خود را فقط با صابون مایع بشویید، چرا كه سطح صابون جامد مكان مناسبی برای رشد این باكتری می باشد و به راحتی منتقل می شود. با توجه به اینكه افراد بیمار، باكتری را به میزان زیاد از طریق مدفوع دفع می كنند، بهداشت در استفاده از دستشویی و همچنین شست و شوی كامل و دقیق دست ها و زیر ناخن ها بسیار مهم است.
این باكتری در سطوح مختلف تا چندین ساعت سالم باقی می ماند ولی در صورتی كه تحت تأثیر نور خورشید، اشعه، دمای بالا باشد از بین می رود.
۱۵- ترجیحاً از دست دادن به یكدیگر خودداری نمایید.
۱۶- با اهمیت این موضوع كه موج دوم این بیماری در شهریور و مهر ماه شیوع گسترده تری خواهد داشت و اولین نگرانی والدین در ارتباط با شیوع این بیماری در مدارس می باشد در پی همكاری های وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پروش والدین می توانند آگاهی ها و آموزش های لازم را در جهت پیشگیری و برخورد با این بیماری از طریق مدارس كسب كرده و نكات لازم را به فرزندانشان منتقل نمایند.
۱۷- اولین سدی كه این باكتری از آن می گذرد محیط اسیدی معده می باشد، پس افرادی كه مشكلات گوارشی دارند مستعدترند. همچنین پزشكان اعلام كرده اند كه بیمارانی كه داروهای آنتی اسید مصرف می كنند مصرف خود را تا حد امكان، تحت نظر پزشك معالج پایین بیاورند.
۱۸- این تصور كه فردی قبلاً به این بیماری مبتلا شده باشد و اكنون ایمن باشد صحیح نیست و او می تواند دوباره به وبا مبتلا شود.
۱۹- سیستم ایمنی بدن فرد، خود سدی در برابر این بیماری می باشد و افرادی كه به دلایل مختلف مانند مصرف داروهای سركوب كننده سیستم ایمنی (در مورد افرادی كه عمل پیوند داشته اند و غیره)، عصبی شدن، كم خوابی، مشكلات روحی و غیره سیستم ایمنی بدنشان پایین است و همچنین كسانی كه به مدت طولانی آنتی بیوتیك مصرف می كنند، بیشتر برای این بیماری مستعدند.
۲۰- در پی شیوع و اپیدمی این بیماری، بعد از مراجعه بیمار به مراكز بهداشتی، اولین اقدامی كه می شود استفاده از سرم های نمكی جهت جبران مواد از دست رفته می باشد با توجه به این مطلب كه برخی از پزشكان نگرانی خود را از احتمال احتكار سرم مذكور و ایجاد بازار سیاه برای آن، در آینده اعلام كرده اند، بهتر است مراجعین همراه خود سرم داشته باشند.
نازلی ستوده

منبع : روزنامه همشهری