وقتی که همه چیز شیرین می شود

دیابت یكی از شایع ترین بیماری های غدد است و سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است كه در حدود ۱۴۰-۱۲۰ میلیون نفر از مردم در سرتاسر جهان متبلا به این بیماری هستند. در كشور ما حدود ۳/۷ درصد از جمعیت مبتلا به دیابت بوده و اگر آمار افرادی را كه دچار عدم تحمل گلوكز هستند به این آمار اضافه كنیم، از هر ۴ نفر یك نفر مبتلا به اختلال در متابولیسم گلوكز است. منظور از عدم تحمل گلوكز این است كه بعد از مصرف قند و غذا قند خون بالا مانده و با سرعت طبیعی پایین نمی آید.
دیابت به دلیل افزایش روزافزون هزینه های درمانی بالا به عنوان یك معضل اجتماعی و اقتصادی كشور مطرح است و هزینه های درمانی آن در كشور ما حدود ۷۰۰ میلیارد ریال در سال است و یكی از مهمترین نكاتی كه در مورد این بیماری وجود دارد، این است كه چون در اوایل بیماری، در بیشتر افراد علامتی در فرد ایجاد نمی شود، حدود نصف بیماران مبتلا، از بیماربودن خود اطلاعی ندارند و این امر باعث می شود كه عوارض بیماری در این افراد بیشتر و سریعتر ایجاد شود.
چه كسانی در معرض ابتلا به دیابت قرار دارند؟
برای این كه بفهمید آیا خطر ابتلا به دیابت در شما بالاست یا نه، به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
سن شما چقدر است؟
الف)كمتر از ۴۵ سال
ب)بیشتر از ۴۵ سال
وزن شما در چه محدوده ای قرار دارد؟
الف) تقریبا به اندازه وزن طبیعی است
ب) اضافه وزرن دارم.
سابقه ابتلا به دیابت در خانواده شما چگونه است؟
الف) هیچیك از افراد خانواده ام مبتلا به دیابت نیستند.
ب)یكی از بستگانم مبتلا به دیابت است.
اگر خانم هستید در صورت بارداری كدامیك از موارد زیر شامل شما می شود؟
الف) مشكلی نداشته ام
ب) دچار دیابت حاملگی بوده ام یا نوزادی با وزن بالاتر از ۴ كیلوگرم داشته ام.
در صورتی كه هر یك از موارد زیر در شما وجود داشته باشد، خطر احتمال ابتلا به دیابت در شما بالاتر خواهد بود.
۱- سن بالاتر از ۴۵ سال: دیابت یكی از بیماری بسیار پیچیده است و ۲ نوع دارد: تیپ یك و تیپ ۲. حدود ۹۰ درصد افراد مبتلا به دیابت مبتلا به تیپ ۲ این بیماری هستند و بیشتر بیماران سن بالای ۴۰ سال دارند. پس در صورتی كه سن شما بالای ۴۵ سال است باید آزمایش قند انجام دهید و در صورت طبیعی بودن نتایج، این آزمایش را هر ۳ سال، دوباره تكرار كنید.
۲- اضافه وزن: افرادی كه حدود ۲۰ درصد نسبت به وزن طبیعی، اضافه وزن دارند یا B MI آنها یعنی (قد بر حسب متر) وزن بر حسب كیلوگرم بالاتر از ۲۵ است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت هستند و آزمایش قند در آنها حتی زودتر از سن ۴۵ سالگی باید انجام شود.
۳- وجود فرد مبتلا به دیابت در خانواده : هر چه فرد مبتلا با شما نسبت نزدیكتری داشته باشد، یعنی جزو بستگان درجه اول(پدر، مادر، خواهر و برادر) باشد، احتمال ابتلا به دیابت در شما بالاتر خواهد بود.
۴- ابتلا به دیابت حاملگی یا تولد نوزاد بالای ۴ كیلوگرم
علایم دیابت
مبتلایان به دیابت تیپ ۲ در شروع بیماری بیشتر بدون علامت هستند و علایمی كه در زیر ذكر می شود به صورت تدریجی و آهسته در آنها ایجاد می شود. در نتیجه برای تشخیص دیابت نیابد منتظر ظهور علایم باشیم.
۱- پرنوشی و پرادراری: با بالا رفتن قند خون، میزان قند خون موجود در ادرار هم افزایش می یابد و به همراه دفع شدن قند، آب هم از بدن دفع می شود. به این ترتیب حجم ادرار افزایش می یابد و برای جبران آب از دست رفته، فرد نیاز به مایعات بیشتری پیدا می كند.
۲- خستگی: به دلیل كمبود انسولین، قند موجود در خون نمی تواند وارد سلول ها شوند و به همین دلیل سلولها با كمبود منبع تولید انرژی كه قند است، مواجه می شوند.
۳- از دست دادن وزن: باز هم به دلیل این كه بدن نمی تواند از قند استفاده كند، ذخایر چربی اش را از دست می دهد و فرد دچار كاهش وزن می شود.
۴- زخمهای دیر خوب شونده : پس از چند سال از گذشته بیماری، به دلیل آسیبی كه بالا بودن قند خون به رگهای كوچك می رساند، خونرسانی به اندام های انتهایی با مشكل مواجه می شود و به همین دلیل اگر زخمی ایجاد شود، چون خونرسانی آن دچار مشكل است، خوب نمی شود و به صورت مزمن درمی آید.
۵- از دست رفتن حس در دستهای و پاها: یكی دیگر از عوارض دیابت، آسیب به اعصاب محیطی است. مثلا پای افراد دیابتی ممكن است دچار زخم و آسیب شود، بدون این كه خودشان آن را حس كنند.
عوارض دیابت
۱- عوارض قلبی: بر اثر گذشت زمان كنترل نكردن قند خون، باعث ضخیم شدن دیواره عروق خونی می شود و این امر باعث محدودیت در خونرسانی به قلب، مغز و سایر نواحی بدن می شود. افراد مبتلا به دیابت حدود ۴-۲ برابر افراد عادی در اثر ابتلا به بیماری های قلبی – عروقی جان خود را از دست می دهند. همچنین بیشتر از ۷۰ درصد افرادی كه دچار دیابت هستند، فشار خونی بالاتر از حد طبیعی دارند. با كنترل دقیق میزان قند خون و رژیم غذایی كم چرب و ورزش مرتب می توان از گرفتگی رگها و عوارض ناشی از آن جلوگیری كرد.
۲- عوارض چشمی: دیابت می تواند باعث آسیب عروق خونی كوچك در منطقه حساس به نور در لایه پوشاننده چشم شود كه به آن «رتینوپاتی» می گویند. رتینوپاتی در نهایت می تواند منجر به نابینایی شود و آمارها نشان می دهد كه در كشوری مثل آمریكا، رتیتوپاتی دیابتی عامل ۱۲ هزار تا ۲۴ هزار كوری جدید در سال است. به همین دلیل افراد دیابتی به محض هر گونه تغییر در بینایی خود باید به پزشك مراجعه كنند و از طرف دیگر با معاینه سالیانه از سوی چشم پزشك و كنترل دقیق میزان قند خون، خطر ابتلا به عوارض چشمی دیابت را تا ۷۶ درصد كاهش دهند.
۳- عوارض كلیوی: كلیه حاوی میلیون ها رگ كوچك هستند كه به عنوان فیلتر عمل می كنند و در خارج ساختن مواد شیمیایی زاید، آب اضافه و ... از بدن نقش دارند. در افراد مبتلا به دیابت این عروق كار خودشان را درست انجام نخواهند داد و در نهایت دیابت، علاوه بر تنظیم دقیق قند خون باید به طور مرتب برای كنترل كار كلیه ها، آزمایش خون و ادرار انجام داد و میزان مصرف پروتئین در رژیم غذایی را محدود كرد.
۴- اثر دیابت بر اندام ها: دیابت باعث كاهش خونرسانی به اندام ها و از میان رفتن حس آنها می شود.
پاها در افراد دیابتی نیاز به توجه و مراقبت خاصی دارند و افراد مبتلا باید هر روز پاهای خود را از نظر وجود زخم ، تورم ، قرمزی و عفونت بررسی كنند و در صورت وجود كوچكترین مشكلی به پزشك مراجعه نمایند. كنترل دقیق قند خون، می تواند عوارض ناشی از دیابت در پاها را تا ۶۰ درصد كاهش دهد.

منبع : بنياد انديشه اسلامي